Ræða Loga Einarssonar á hátíðarfundi Alþingis á Þingvöllum

Formaður Samfylkingarinnar, Logi Einarsson, flutti eftirfarandi ræðu á hátíðarfundi Alþingis sem haldinn var fimmtudaginn 18. júlí 2018 kl. 14 að Lögbergi á Þingvöllum til að minnast 100 ára afmælis fullveldisins.

 

Herra forseti, forseti Íslands, kæra þjóð.

Skáldið Einar Bragi orti í Báruljóði:

 

Lítill kútur – lék í fjöru – og hló,

báran hvíta – barnsins huga – dró.

Langrar ævi – yndi og vos – á sjó,

báran svarta – bylti líki – og hló.

 

Í þessu áhrifaríka ljóði lýsir skáldið  vel nöprum veruleika Íslendinga langt fram á okkar daga og sýnir hvað við erum lítil og máttvana gagnvart náttúruöflunum; jafnvel þeim sömu og eru undirstaða lífsafkomu okkar.

Á sama tíma og þau fæða okkur, klæða og seiða til sín í fegurð sinni, geta þau breyst í ófreskju í einu vetfangi, hrifsað til sín líf okkar eða kvalið seigdrepandi dauðdaga; skilið ástvini eftir berskjaldaða og agnarsmáa.

Með tímanum hefur mannskepnan lært að búa í haginn; hagnýta  tækni, þannig að náttúran fer ekki jafn óblíðum höndum um hana í amstri dagsins; en um leið gengið svo nærri þolmörkum hennar á mörgum sviðum að risastór skuggi hvílir yfir öllu mannkyninu. Brýnasta verkefni okkar er að endurskoða algerlega umgengni um náttúruna, þannig að við stefnum ekki tilvist mannkyns og lífríkis, eins og við þekkjum, í voða.

Við Íslendingar þurfum að afla nýrrar þekkingar, vera varkár, nýta landið okkar skynsamlega með sjálfbærum hætti. En einnig að búa þannig um hnútana að við getum tekið þátt í verkefnum, sem eðli þeirra vegna krefjast fjölþjóðlegs samstarfs. Það er nauðsynlegt til að tryggja fullveldi okkar og styrkja það til framtíðar.

En á meðan náttúran getur verið duttlungafull og stundum miskunnarlaus er menningin verk okkar sjálfra.  Skipting efnahagslegra og félagslegra gæða, skólar og heilbrigðisþjónusta eða auðlindastýring eru t.d. ekki náttúrulögmál – þar erum við sjálf okkar gæfu smiðir.

Við verðum því að hafa getu til að takast á við grundvallarverkefni samtímans.  Með skynsamlegri samneyslu getum við tryggt hverjum einasta íbúa landsins mannsæmandi lífskjör og með nýrri stjórnarskrá fest þessi og önnur grundvallarréttindi enn betur í sessi.

En við þurfum líka að gangast við ábyrgð okkar sem manneskjur og muna hvaðan við komum. Það er of stutt síðan að Íslendingar gátu ekki brauðfætt börn sín og flúðu þúsundum saman vestur um haf í leit að betra lífi, til þess að við getum litið undan nú, þegar milljónir manna eru á flótta undan fátækt, stríði og loftslagsógnum.

Og måske jeg skal sige det på dansk også – jeg minder om at det er et af det vigtigste at vi bør vise kærlighed og sammenfølelse og hjælpe vores medbrødre over hele verden som nu flygter fattighed og krig uavhængig af religion eller hudfarge.

Þó þessi litla þingsályktunartillaga, sem hér er rædd, sé ekki lausn á öllum okkar vandamálum er hún táknræn fyrir vilja allra þingflokka til að beina sjónum að framtíðinni og því sem skiptir okkur mestu, þrátt fyrir allt.

Annars vegar er yfirlýsing um rétt barna og nauðsyn þess að þau fái öll að njóta blæbrigða lífsins en hins vegar um mikilvægi náttúruauðlinda okkar, hafsins í þessu tilfelli, og ábyrgð sem á herðum okkar hvílir, að vernda þær.

Herra forseti, í dag er vissulega merkilegur áfangi í sögu þjóðar sem lifði í árhundruð, ekki aðeins af náttúrunni heldur einnig þrátt fyrir hana.  Nú þegar við höfum komið ár okkar vel fyrir borð verður nánasta framtíð að snúast um að tryggja öllum réttmæta hlutdeild í gæðum landsins.

Fullveldi þjóðar er vissulega dýrmætt og eitthvað til að gleðjast yfir en fölnar óneitanlega ef við getum ekki tryggt öllum þeim sem henni tilheyra möguleika á að lifa við öryggi og reisn alla ævi.

Kæra þjóð, til hamingju með daginn.