Velkomin frá Úkraínu

Sjálfsagt er að Ísland, rétt eins og önnur evrópuríki, taki þátt í að veita þessu fólki alþjóðlega vernd og heimili. Í Borgarstjórn höfum við fordæmt innrás Rússa og til að sýna samstöðu í verki höfum við gefið torgi í ná­grenni rúss­neska sendi­ráðsins nafnið Kænu­garður meðundir­heitið Kýiv-torg. Ensk þýðing torgsins verður Kyiv Square.

Hlutverk ríkisins

Úkraínskir ríkisborgarar geta nú fengið dvalarleyfi á íslandi á grundvelli mannúðarsjónarmiða og geta einnig sótt um atvinnuleyfi. Dvalarleyfið er veitt til eins árs í senn með heimild til að endurnýja eða framlengja í allt að þrjú ár frá því að umsækjandi fékk fyrst leyfi. Vinnumálastofnun annast íslenskukennslu og samfélagsfræðslu fyrir allt flóttafólk og einstaklinga með dvalarleyfi af mannúðarástæðum. Auk þess er starfandi sérstakt teymi sem vinnur að atvinnuráðgjöf fyrir flóttafólk og einstaklinga með dvalarleyfi af mannúðarástæðum.

Hlutverk Reykjavíkur og annarra sveitarfélaga

Þrátt fyrir að ábyrgð á móttöku flóttafólks sé alltaf ríkis er mikilvægt að sveitarfélög taki virkan þátt og veiti stuðning fyrstu árin. Fólk býr í sveitarfélögum og þau veita nærþjónustu sem getur skipt sköpum til að vel takist til. Þar hefur Reykjavíkurborg ekki skorast undan, þvert á móti hefur á liðnum árum skapast einstök þekking og reynsla innan Reykjavíkur á móttöku fólks á flótta. Nýtt Alþjóðateymi Reykjavíkur vinnur samhent að því að taka vel og faglega á móti fólki og kynna það okkar góðu borg. Reykjavík gerði samning við Félagsmálaráðuneytið um samræmda móttöku flóttafólks sem hljóðar upp á að borgin þjónusti 500 manns á hverjum tíma. Unnið er að endurnýjun á þeim samningi og ekki ólíklegt að hann stækki jafnvel ef aðilar ná saman, sem er reyndar mjög brýnt. Einnig er í gildi samningur við Útlendingastofnun um að Reykjavík þjónusti allt að 300 umsækjendur um alþjóðlega vernd, á hverjum tíma. Nýjasti samningurinn er svo samningur við Félags- og vinnumarkaðsráðuneytið um móttöku að lágmarki 100 einstaklinga frá Úkraínu og veiting 6 mánaða tímabundna þjónustu, svokallað Skjól. Sveitarfélög leitast við að tengja einstaklinga og nærsamfélag og veita upplýsingar um þá afþreyingu sem stendur til boða. Flóttafólk fær til að mynda fjárhagsaðstoð, strætókort, sundkort og aðstoðað við að komast í virkni, aðstoð við að finna húsnæði ásamt annarri þjónustu sem er í boði. Það er einnig virkt samstarf við Vinnumálastofnun fyrir þá einstaklinga sem eru tilbúnir að fara út á vinnumarkaðinn.

Samfélagið allt

Félagasamtök gegna veigamiklu hlutverki þegar kemur að stuðningi við flóttafólk og samtök eins og Hjálparstarf kirkjunnar, Hjálpræðisherinn, Rauði krossinn, Solaris og Samhjálp og fleiri veita ómetanlega hjálp og aðstoð. Upp hafa sprottið ný samtök sem veita þjónustu og samveru sem er ómetanlegt þar má nefna samtökin Flóttafólk. Fjölmenningarsetur veitir flóttafólki ráð og hefur safnað saman fólki í bakvarðasveit, atvinnutækifærum og beðið fólk um að skrá þar húsnæði sem er laust til leigu fyrir fólk frá Úkraínu. Öll þurfum við að opna hjarta okkar og faðm, samfélagið er okkar allra og við þurfum að samlagast breytingum rétt eins og þau sem hingað koma þurfa að samlagast okkur. Við þurfum gera þetta saman, samlagast hvort öðru.

Börn á flótta

Allar rannsóknir sýna að börn sem koma úr stríðshrjáðum aðstæðum eiga við áfallastreitu að stríða þó í mismiklu mæli sé. Það er mikilvægt að skapa griðastað þar sem börn og foreldrar finna fyrir öryggi, rútínu og hlýju. Um 200 börn hafa komið til Reykjavíkur frá því innrásin hófst og í dag, fimmtudagin 28. apríl, opnar fjölskyldumiðstöð fyrir börn á leik- og grunnskóla aldri þar sem félagslegum og námslegum þörfum þeirra verður mætt með áherslu á kennslu á úkraínsku. Sex úkraínskumælandi starfsmenn úr skólum borgarinnar halda utan um starfsemina þar sem þátttaka foreldra verður nauðsynlegur þáttur. Enn er óvíst hversu mörg börn og foreldar munu sækja Skóla- og fjölskyldumiðstöðina og hvort opna þurfi á fleiri stöðum. Samningaviðræður standa yfir á milli sveitarfélaga og mennta- og barnamálaráðuneytisins um menntun þessara barna en skorað hefur verið á barna-og menntamálaráðherra að setja inn stuðning við. Ljóst er að börnin þurfa sérstakan stuðning við að aðlagast nýju umhverfi og vinna úr þeim áföllum sem stríðið hefur í för með sér, sveitarfélög geta veitt hann en þau þurfa til þess fjármagn.

Um þetta og fleira má fræðast á opnum fundi Velferðarráðs Reykjavíkur í fyrramálið klukkan 9 í Borgartúni 12 eða á netinu. Þar ætlum við að fara yfir hlutverk borgarinnar þar sem flest flóttafólk á Íslandi kýs að búa.

Heiða Björg Hilmisdóttir er formaður Velferðarráðs og Ofbeldisvarnarnefndar Reykjavíkur og Sabine Leskopf er formaður Fjölmenningarráðs.