Utanríkisráðherra Danmerkur, Lars Løkke Rasmussen, hefur kallað fulltrúa bandarískra stjórnvalda á sinn fund vegna málsins sem hann segir óviðunandi.

Atburðirnir eru nýjasti kaflinn í flóknu sambandi Danmerkur, Grænlands og Bandaríkjanna eftir að Trump Bandaríkjaforseti ítrekaði, oftar en einu sinni, áhuga sinn á því að Bandaríkin myndu eignast Grænland, með góðu eða illu.

Málið er mjög sérstakt, ekki síst vegna þess að Danir og Grænlendingar hafa gegnum áratugina verið einir nánustu bandamenn Bandaríkjanna. Danmörk, eins og Ísland, er eitt tólf stofnríkja NATO. Þessi atburðarás hefði verið óhugsandi fyrir örfáum árum. Í samtímanum er málið ekki einsdæmi heldur kristallar vanda sem steðjar að minni ríkjum þegar alþjóðastofnanir, hefðbundnar reglur og alþjóðalög eru í uppnámi þar sem stór og öflug ríki umgangast þau eins og þau séu ekki til.

Fyrstu viðbrögð Mette Fredriksen forsætisráðherra Danmerkur í upphafi árs voru að halda til funda við helstu leiðtoga Evrópu og Evrópusambandsins til að leita stuðnings og samstöðu. Evrópa stendur með Dönum og Grænlendingum í málinu.

Íslendingar ættu auðveldlega að geta sett sig í spor Grænlendinga og Dana. Ekki taka allir undir það heldur vísa til þess að Ísland hefur sérstakan varnarsamning við Bandaríkin frá 5. maí 1951.

Ekki ætla ég að gera lítið úr mikilvægi aðildar Íslands að NATO eða varnarsamningsins. Öðru nær. En hvernig er með Grænland? Jú, Grænland gerði algerlega sambærilegan varnarsamning við Bandaríkin, raunar aðeins átta dögum áður, eða 27. apríl 1951. Þeir hafa sama formálann og eru að mörgu leyti samhljóða. Vandlegur lestur og samanburður sýnir þó að samningurinn um Grænland gekk að sumu leyti lengra í framsali landsvæða, aðstöðu og lögsögu til Bandaríkjanna en sá íslenski. Íslenskir samningamenn og forystufólk var á þessum tíma meira vakandi yfir fullveldi landsins og sjálfstæði við samningagerðina.

Það er hins vegar erfitt að halda því fram að varnarsamningurinn og aðildin að NATO veiti nægjanlegt skjól til að tryggja þjóðarhagsmuni, sjálfstæði og fullveldi í samtímanum. Það eru Danir og Grænlendingar að reyna.

Til viðbótar. Nýlega var upplýst, í skrifum Vals Ingimundarsonar sagnfræðings, og fréttaþáttarins Kveiks, að árið 2017 var gerður óbirtur viðauki við varnarsamning Íslands með frekara framsali lands, valds og afsali á lögsögu íslenskra dómstóla. Staða Íslands er því nú mun líkari stöðu Grænlands en áður. Alþingi var ekki spurt. Þetta vekur sannarlega spurningar um fullveldi og afsal þess. En það er efni í aðra grein.

Höfundur er alþingismaður Reykvíkinga. dagur@althingi.is

Dönsk stjórnmál og samfélag eru á öðrum endanum eftir fréttir danska ríkisútvarpsins af ferðum þriggja Bandaríkjamanna til Grænlands til að grafa undan sambandi Grænlands og Danmerkur.

Landsþing Ungs jafnaðarfólks fer fram laugardaginn 13. september kl. 10:00-17:00 á Center Hotels Miðgarði, Laugavegi 120, 101 Reykjavík.

Öll sem skráð eru í UJ eru velkomin á landsþingið og við hvetjum sérstaklega þau sem hafa áhuga á starfi Ungs jafnaðarfólks til að skrá sig fyrir þingið.

Skráning í UJ fer fram hér 

Skráning á landsþingið fer fram hér og rennur skráningarfrestur út kl. 10:00 fimmtudaginn 11. september.

Þinggjald er 2.500 kr. og skal greitt fyrir upphaf þingsins á rkn. 0301-26-006907 kt. 690200-3760.

Dagskrá þingsins er eftirfarandi:

10:00-10:10 Afhending þinggagna og greiðsla þinggjalda.
10:10 Setning landsþings.
10:25 Samþykkt fundarskapa.
10:30 Kosning starfsmanna landsþings.
10:35 Skýrsla stjórnar og umræður.
11:05 Skýrsla gjaldkera, framlagning og umræður um reikninga.
11:35 Umræða og afgreiðsla ályktana.
12:30 Hádegismatur
13:00 Laga- og stefnubreytingar
14:30-15:15 Ráðherragrill
15:15 Kaffitími
15:20 Kosningar í embætti:

Kosning forseta (til tveggja ára)
Kosning eins meðstjórnanda í framkvæmdastjórn (til eins árs).
Kosning þriggja meðstjórnenda í framkvæmdastjórn (til tveggja ára).
Kosning framhaldsskólafulltrúa í miðstjórn og framkvæmdastjórn.
Kosning tólf miðstjórnarfulltrúa og fjögurra til sex varamanna í miðstjórn (til eins árs).
Kosning tveggja endurskoðenda reikninga (til eins árs).

16:30 Önnur mál.
16:35 Félagshyggjuverðlaun UJ 2025
16:45 Þingslit og hátíðarræða.
17:00-18:00: Gleðistund að þingslitum loknum

Framboð skulu berast á kjorstjorn@uj.is og er framboðsfrestur til hádegis á landsþingi.

Þverpólitísk samstaða var um þá tillögu þáverandi meirihluta sem Samfylkingin og fleiri flokkar höfðu verið með í sínum kosningastefnuskrám fyrir síðustu kosningar. Fyrir hækkun nýttu um 74% barna í Reykjavík frístundastyrkinn en það hlutfall hefur hækkað í 82% eftir hækkun styrksins. Nokkur munur er þó á nýtingu eftir hverfum og er hún minni í tveimur hverfum Breiðholti og Kjalarnesi, þó þátttakan þar hafi aukist talsvert undanfarin tvö ár. Verkefni okkar er að grípa til aðgerða til að auka þátttöku barna og ungmenna í íþróttum, listnámi og öðru skipulögðu frístundastarfi, með sérstaka áherslu á þessu hverfi.

Tillögur um aukið frístundaframboð á Kjalarnesi

Við höfum þegar samþykkt tillögur um fjölgun frístundatilboða á Kjalarnesi þar sem áberandi er að þátttaka stúlkna er marktækt minni. Þar viljum við auka framboð á frístundatilboði í dansi, kórastarfi og fleiri greinum sem höfða sérstaklega til stúlkna. Þá leggjum við til að sérstök áhersla verði lögð á að kynna björgunarsveitastarf fyrir unglingum á Kjalarnesi í samvinnu við Björgunarsveitina Kjöl og Landsbjörg. Ég þekki það úr minni fjölskyldu að starf í unglingadeildum björgunarsveitanna er frábær reynsla fyrir ungt fólk sem sameinar göfugt starf við að bjarga samborgurum sínum úr háska, fjölbreytta útivist og upplifun sem eflir seiglu, úthald og snerpu auk þess að vera frábær félagsskapur fyrir unglinga. Ég er sannfærður um að námskeið og frístundatilboð sem tengjast björgunarsveitunum er mál sem á erindi í öðrum hverfum borgarinnar.

Íþróttabandalag Reykjavíkur og Suðurmiðstöð sem þjónar íbúum í Breiðholti hafa undirbúið nýtt þróunarverkefni til þriggja ára sem miðar að aukinni inngildingu barna og unglinga, með sérstaka áherslu á börn af erlendum uppruna. Menningar – og íþróttaráð Reykjavíkurborgar samþykkti á fundi sínum 27. júní sl. að taka þátt í verkefninu og leggja fram 4 milljóna króna fjárveitingu til þess. Verkefninu verður ýtt úr vör á morgun 6. september með veglegri íþróttahátíð í Breiðholti þar sem börn og fjölskyldur þeirra fá innsýn í þau fjölmörgu tilboð sem eru í boði varðandi íþróttaiðkun í hverfinu. Kynningar fara fram á ÍR svæðinu, Leiknis svæðinu og í íþróttahúsinu Austurbergi milli 12 og 14.30, vegleg skemmtidagskrá verður með lifandi tónlist og dagskránni lýkur með leik Leiknis og Selfossi í Lengjudeildinni kl. 16. Öll eru velkomin og aðgangur ókeypis.

Í næstu viku verður svo haldin málstofa í Leiknisheimilinu þar sem boðið verður upp á kynningu og samtal við foreldra og fulltrúa íþróttafélaganna um hvernig megi styrkja samstarf allra aðila í Breiðholtinu með það að markiði að þátttaka barna og ungmenna í íþróttum og öðru frístundastarfi, þ.m.t. listnámi aukist. Það er gríðarlega mikilvægt bæði fyrir heilsu og hreysti ungu kynslóðarinnar en líka í forvarnarskyni og til að efla félagsþroska.

Þátttaka barna og ungmenna í íþróttum og öðru skipulögðu frístundastarfi hefur aukist eftir að við hækkuðum frístundastyrkinn í Reykjavík um helming, úr 50 þúsund í 75 þúsund fyrir hvert barn í upphafi þessa kjörtímabils.

Reykjavík - Borgarstjóri

Heiða Björg Hilmisdóttir

Reykjavík

Skúli Helgason

Sabine Leskopf

Hjálmar Sveinsson

Guðný Maja Riba

Kópavogur

Bergljót Kristinsdóttir

Hafnarfjörður

Guðmundur Árni Stefánsson

Árni Rúnar Þorvaldsson

Hildur Rós Guðbjargardóttir

Stefán Már Gunnlaugsson

Reykjanesbær

Guðný Birna Guðmundsdóttir

Sverrir Bergmann

Sigurrós Antonsdóttir

Akureyri

Hilda Jana Gísladóttir

Mosfellsbær

Anna Sigríður Guðnadóttir

Árborg

Arna Ír Gunnarsdóttir

Sigurjón Vídalín Guðmundsson

Akranes

Valgarður Lyngdal Jónsson

Jónína M. Sigmundsdóttir

Kristinn Hallur Sveinsson

Múlaþing - Oddviti Austurlistans

Hildur Þórisdóttir

Seltjarnarnes

Sigurþóra Steinunn Bergsdóttir

Karen María Jónsdóttir

Suðurnesjabær

Sigursveinn Bjarni Jónsson

Elín Frímannsdóttir

Norðurþing

Benóný Valur Jakobsson

Húnaþing vestra - Oddviti Nýs afls

Magnús Vignir Eðvaldsson

Grundarfjörður -  Oddviti Samstöðu L lista fólksins

Garðar Svansson

Vopnafjörður - Vopnafjarðarlistinn

Björn Heiðar Sigurbjörnsson

Rangárþingi ytra - Oddviti Lista áhugafólks um sveitarstjórnarmál

Eggert Valur Guðmundusson

Fjallabyggð - A listi jafnaðarfólks og óháðra

Guðjón M Ólafsson

Höfn í Hornafirði - Kex framboð

Eyrún Fríða Árndóttir

Guðrún Stefanía V. Ingólfsdóttir

Fjarðabyggð - Fjarðalistinn

Stefán Þór Eysteinsson

Bláskógabyggð - T listinn

Stefanía Hákonardóttir

Kaldrananeshreppur

Arnlín Þuríður Óladóttir

Ölfuss

Berglind Friðriksdóttir

Reykhólahreppur

Jóhanna Ösp Einarsdóttir

1. varaborgarfulltrúi

Sara Björg Sigurðardóttir

2. varaborgarfulltrúi

Birkir Ingibjartsson

3. varaborgarfulltrúi

Ellen Jacqueline Calmon

4. varaborgarfulltrúi

Pétur Marteinn Urbancic Tómasson

5. varaborgarfulltrúi

Ólöf Helga Jakobsdóttir

Hákon Gunnarsson

Kolbrún Magnúsdóttir

Auður Brynjólfsdóttir

Jón Grétar Þórsson

Gunnar Þór Sigurjónson

Hjörtur Magnús Guðbjartsson

Aðalheiður Hilmarsdóttir

Sigurjón Gauti Friðriksson

Sindri Kristjánsson

Ólafur Ingi Óskarsson

Björgvin Guðni Sigurðsson

Ástfríður M. Sigurðardóttir

Anna Sólveig Smáradóttir

Björn Guðmundsson

Sigrún Ríkharðsdóttir

Borgarbyggð - Samreisn xA

Logi Sigurðsson

Önundur S. Björnsson

Hlynur Þór Valsson

Rebekka Ásgeirsdóttir

Varaborgar- og sveitarstjórnarfulltrúar

I.
Frú forseti – háttvirtir þingmenn.

Helstu áherslur ríkisstjórnarinnar á nýju þingi – sem birtast meðal annars í þingmálaskrá og fyrstu fjárlögum þessarar ríkisstjórnar – eru tiltekt, verðmætasköpun og aðgerðir til að styrkja öryggi og innviði Íslands.

Ríkisstjórnin gengur samstíga til verka. Sem fyrr munu verkin tala. Og í þessari stefnuræðu hyggst ég stikla á stóru um helstu verkefni vetrarins.

II.
En áður en lengra er haldið vil ég ávarpa störf þingsins og samstarf okkar sem erum kjörin á Alþingi.

Það er heiður að sitja á Alþingi. Og því fylgir ábyrgð. Þegar þjóðin kýs – þá verður þingið að virka. Það er undirstaða lýðræðis í landinu.

Í alþingiskosningum síðastliðið haust urðu verulegar breytingar í hinu pólitíska landslagi. Sem leiddu af sér hrein stjórnarskipti, nýja ríkisstjórn, nýja stefnu og nýtt verklag. Sömuleiðis urðu breytingar á starfsháttum í stjórnarandstöðu sem eftir var tekið.

Við getum öll verið sammála um það að þingstörfin hefðu átt að ganga betur síðastliðið vor. Þar er ábyrgðin bæði hjá meirihluta og minnihluta. Því að þingið verður að virka.

Ríkisstjórnin hefur verið sögð ganga heldur hratt til verka, fremur en hitt. Og sem forsætisráðherra get ég sagt að við tökum þá gagnrýni til okkar. Því þó að stjórnkerfið hafi virkað vel síðasta vor – og þingmál ríkisstjórnarinnar skilað sér betur og hraðar til þingsins en áður – þá er nauðsynlegt að Alþingi og nefndirnar hérna inni ráði vel við hraðann. Þannig að mál séu afgreidd með skilvirkum hætti, jafnt og þétt yfir veturinn.

Þess vegna hefur ríkisstjórnin nú brugðist við ábendingum forseta og þingflokksformanna: Við höfum stillt upp sterkri þingmálaskrá sem vissulega er stórpólitísk – stórpólitísk að því leyti að hún hreyfir nálina, hreyfir við íslensku samfélagi – en trúverðug og takmörkuð að umfangi til að tryggja skilvirka afgreiðslu á þinginu. Til að undirstrika það, þá inniheldur þingmálaskrá ríkisstjórnarinnar 157 mál – samanborið við 217 mál á sama tíma á síðasta ári, hjá fyrri ríkisstjórn. Og af þessum 157 málum eru 41 mál endurflutt frá fyrra þingi, eftir ítarlega umfjöllun, og ættu því að geta fengið fljóta meðferð í þinginu í haust.

Ég höfða til ábyrgðar þingmanna allra flokka: Látum lýðræðið virka. Ræðum málin og greiðum svo atkvæði og leiðum þau þannig til lykta. Það er skylda okkar gagnvart þjóðinni og lýðræðinu í landinu.

III.
Forseti. Á öllum heimilum kemur sá tími að það þarf að staldra aðeins við og taka svolítið hressilega til. Og þar er ríkisheimilið engin undantekning. Tiltekt ríkisstjórnarinnar á sér ýmsar birtingarmyndir:

Við erum að laga ríkisfjármálin – með því að taka til í kerfinu, hagræða og skrúfa fyrir skattaglufur. Og með því að ná betri stjórn á starfsemi ríkisins heilt yfir. Þetta er mikilvægt.

Tillögur um hagsýni í ríkisrekstri – frá almenningi, atvinnurekendum, stéttarfélögum, stjórnendum sem og starfsfólki hins opinbera – hafa nú skilað sér í yfir 100 milljarða uppsafnaðri hagræðingu á tíma nýrrar fjármálaáætlunar. Þetta sést strax í fjárlögum fyrir árið 2026 – sem verða fyrir vikið mun nær sjálfbærum rekstri en áður stefndi í. Og þannig færumst við líka nær settu marki um að fjárlög ársins 2027 verði fyrstu hallalausu fjárlög ríkisins í áratug.

Ný stöðugleikaregla er strax farin að bíta.

* * *

En forseti – og þetta er lykilatriði – ef við þurfum að gera meira hraðar til að vinna niður vexti og verðbólgu. Þá gerum við meira hraðar. Svo sem í ríkisfjármálum og aðgerðum í húsnæðismálum. Það er alveg á hreinu. Þessi ríkisstjórn tekur ábyrgð á stjórn efnahagsmála í landinu – fulla ábyrgð. Og við munum aldrei hlaupast undan eða benda fingri á alla aðra. Ekki á minni vakt.

Hins vegar er rétt að halda því til haga að stýrivextir hafa lækkað um 1,5% – frá því að fyrri ríkisstjórn boðaði til kosninga. Sem hefur lækkað kostnað meðalheimilis um allt að 50 þúsund krónur í hverjum mánuði. Það er meiri lækkun fyrir marga – minni fyrir suma – en þetta eru upphæðir sem skipta miklu máli í bókhaldi heimila og fyrirtækja sömuleiðis.

Við þurfum að halda tiltektinni áfram – til að verðbólgan fari niður í markmið Seðlabankans og svo vextir haldi áfram að lækka. Og það munum við gera.

* * *

Dæmi um tiltektarmál á þingmálaskrá eru til að mynda:

Afnám handhafalauna fyrir handhafa forsetavalds – samkvæmt frumvarpi sem ég mun leggja fram – ásamt frumvarpi um eitt nefndahús fyrir nefndir ríkisins, að norrænni fyrirmynd. Þá verður lagt fram frumvarp sem skýrir viðmið við launabreytingar þjóðkjörinna fulltrúa og embættismanna sem unnið er, að sjálfsögðu, með aðilum vinnumarkaðarins.

Sameining sýslumanna er umbótamál sem verður endurflutt Og til viðbótar við sameiningu sýslumannsembætta verða stofnanir á sviði safnamála og húsnæðis- og skipulagsmála teknar fyrir og við munum sjá sameiningu ýmissa samkeppnissjóða.

Ráðist verður í tiltekt í heilbrigðismálum – til að draga úr skriffinnsku og gera þjónustuna skilvirkari.

Tiltekt í útlendingamálum verður ofarlega á blaði. Með afturköllun á alþjóðlegri vernd fyrir fólk sem fremur alvarleg eða síendurtekin brot. Með afnámi á séríslensku 18 mánaða reglunni sem hefur veitt fólki sjálfkrafa dvalarleyfi þegar tafir verða á afgreiðslu mála. Farið verður í sameiningu atvinnu- og dvalarleyfa með hertum skilyrðum, innleiðingu nýjasta hælispakka Evrópusambandsins og byggingu á brottfararmiðstöð – til að uppfylla skuldbindingar Íslands samkvæmt Schengen-samningnum. Um leið verður hætt að vista útlendinga í gæsluvarðhaldi sem á að brottvísa.

Félags- og húsnæðismálaráðherra leggur fram frumvarp um breytingar á atvinnuleysistryggingum – þar á meðal styttingu bótatímabils samhliða styrkingu á virkniúrræðum fyrir atvinnulausa.

* * *

Svona mætti lengi telja. Það verða ekki allir sáttir við allt – sumt verður erfitt – en við ætlum áfram. Því það er betra að vera með ríkisstjórn sem tekur ákvarðanir og framkvæmir – þó að margir verði ósáttir með einstök mál – frekar en ríkisstjórn sem getur ekki tekið ákvarðanir og gerir alla ósátta.

Við erum að einfalda regluverk. Það er tiltekt sem styður við aukna verðmætasköpun. Þar má nefna: Stórfellda einföldun leyfisferla í orkumálum. Mestu einföldun í eftirlitsumhverfi fyrirtækja í áratugi – með niðurlagningu heilbrigðiseftirlita, sem fækkar eftirlitsaðilum úr 11 í 2. Ráðist verður í einföldun regluverks um erlenda fjárfestingu í nýsköpunarfyrirtækjum. Létt á jafnlaunavottun. Og okkar ágæti félags- og húsnæðismálaráðherra mun í vetur ganga í það verk – loksins – að snareinfalda og létta á byggingarreglugerð. Sem oft var lofað en aldrei efnt – þar til nú.

* * *

Við erum að móta atvinnustefnu fyrir Ísland – vaxtarplan til ársins 2035. Sem lýsir hvernig stjórnvöld vinna með atvinnulífinu að aukinni verðmætasköpun. Það er tiltekt. Til að leggja grunn að betri hagvexti á Íslandi, meiri hagvexti á mann – sem er lykilatriði – með minna álagi á samfélag, umhverfi og innviði.

Á næsta ári verða hafnar framkvæmdir við stækkun fjögurra verknámsskóla vítt um land – sem hafa nú verið fjármagnaðar. Þetta er stórmál fyrir menntun og atvinnulíf í landinu.

Atvinnuvegaráðherra mun leggja fram frumvarp í haust um auðlindagjald fyrir aðgang ferðamanna að náttúruperlum Íslands. Og eftir áramót ætlum við að lögfesta nýjan ramma fyrir lagareldið. Loks mun innviðaráðherra mæla fyrir frumvarpi um framtíðarfyrirkomulag strandveiða og byggðakvóta í sjávarútvegi.

Og áfram göngum við rösklega til verka í orkumálum. Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra mun í haust mæla fyrir frumvarpi sem felur í sér fulla jöfnun á dreifikostnaði raforku um land allt. Þetta eru stór tíðindi fyrir hinar dreifðu byggðir í landinu – og þetta er mál sem við getum öll verið stolt af og undirstrikar það að auðlindir Íslands eru sameign þjóðarinnar.

Af öðrum orkumálum má nefna nýtt 10 ára orkuöflunarmarkmið sem verður til hliðsjónar við vinnslu rammaáætlunar. Fluttar verða tvær rammaáætlunartillögur, nærsamfélagi tryggðar tekjur af öflun raforku og settar reglur um vindorkunýtingu – sem kveða meðal annars á um takmörkun á tilteknum svæðum og neitunarvald sveitarfélaga.

Ný heildarlög um loftslagsmál verða lögð fram á þinginu í haust. Sem fela í sér tiltekt og taka betur mið af raunverulegri stöðu mála – styttri listi, með raunhæfum markmiðum og aðgerðum til að ná settu marki.

* * *

Forseti – samhliða áherslu ríkisstjórnarinnar á tiltekt og verðmætasköpun – þá munum við um leið hefjast handa við að styrkja öryggi og innviði Íslands:

Öryggi á vegum – með 7 milljarða viðbót í vegabætur strax á næsta ári. Og með stofnun innviðafélags, samhliða nýrri samgönguáætlun, til að byrja aftur að bora jarðgöng í þessu landi.

Öryggi borgaranna aukum við – með því að fjölga lögreglumönnum um 50, styrkja Landhelgisgæslu og stofnanir fangelsismála og útlendingamála. Og með því að veita loksins heimild til að framfylgja nálgunarbanni með notkun ökklabands. Síðast en ekki síst má nefna nýtt úrræði til öryggisvistunar fyrir ósakhæfa einstaklinga – sem lengi hefur verið kallað eftir og nú verður komið á fót.

Örugg skref í heilbrigðis- og öldrunarmálum verða tekin – með því að fjölga áfram hjúkrunarrýmum og efla úrræði vegna fíknisjúkdóma og geðþjónustu barna og aldraðra svo dæmi séu tekin. Þá munu framkvæmdir hefjast við byggingu legudeildar Sjúkrahússins á Akureyri.

Og tekin verða markviss skref til að bæta afkomuöryggi öryrkja og eldra fólks – lífeyrir mun nú fylgja launaþróun, við hækkum almennt frítekjumark ellilífeyris í skrefum upp í 60 þúsund krónur á mánuði og greiddur verður jólabónus til öryrkja og tekjulægra eldra fólks.

IV.
Forseti. Utanríkisráðherra mun í haust mæla fyrir nýrri öryggis- og varnarstefnu Íslands sem hefur verið unnin með fulltrúum þingflokka úr meirihluta og minnihluta á Alþingi. Ég vonast eftir áframhaldandi breiðri sátt um öryggi og varnir landsins.

Í utanríkismálum hefur meginverkefni ríkisstjórnarinnar verið að sinna hagsmunagæslu fyrir Ísland – og það gerum við áfram af fullum þunga. Með því að þétta raðirnar með bandalagsríkjum okkar, bæði vestan Atlantshafs og í Evrópu. Með kröfu um að alþjóðalög séu virt og landamæri standi. Og með því að berjast af alefli gegn tollum á íslenskan útflutning.

Á vettvangi Atlantshafsbandalagsins (NATO) höfum við haldið styrkleikum Íslands kirfilega til haga – með góðum árangri. Aðildin að NATO og varnarsamningurinn við Bandaríkin verða áfram grunnstoðir í utanríkisstefnu Íslands. Og það verður engin eðlisbreyting á sambandi okkar við NATO: Við verðum áfram herlaus þjóð en leggjum okkar af mörkum með öðrum hætti – svo sem með því að efla innviði hér heima sem styðja við öryggi og varnir landsins.

Af þessu öllu leiðir að Ísland stendur áfram þétt með Úkraínu gegn árásarstríði Rússlands – líkt og okkar nánustu bandalagsríki.

Sömuleiðis mun ríkisstjórnin áfram beita sér á alþjóðlegum vettvangi gegn framgöngu Ísraelshers í Palestínu sem er löngu gengin alltof langt. Afstaða okkar hefur verið sú að við náum mestum árangri í þessu máli með þrýstingi í samfloti með ríkjum sem deila okkar gildismati. En viðbrögð alþjóðasamfélagsins hafa valdið vonbrigðum. Og við þurfum því að eiga opinskátt samtal um það hvernig er best fyrir Ísland að auka þrýstinginn á að árásum verði hætt svo hörmungunum linni.

V.
Forseti. Ég vona að við vinnum gagn á þessu þingi – í þágu lands og þjóðar. Þegar upp er staðið þá erum við sammála um býsna margt. Við viljum skapa fallegt samfélag frelsis og mannvirðingar á Íslandi.

Þá skiptir máli að við hlustum á hvert annað. Og reynum að skilja hvaðan fólk er að koma – þótt við séum ósammála. En það skiptir ekki síður máli hvernig við tölum hvert við annað. Því að við komumst nokkuð langt með virðingu. Ef við leitum síðan lausna á þeim grunni. Með því að leiða fólk saman – í stað þess að ýta undir það sem sundrar og færast fjær hvert öðru.

Þessi ríkisstjórn mun standa vörð um mannréttindi allra landsmanna – að sjálfsögðu. Og ég geng út frá því að það eigi líka við um langflesta, ef ekki alla, þingmenn í stjórnarandstöðu.

Hér hafa allir fullt málfrelsi – en gætum orða okkar. Því orðum fylgir ábyrgð. Og tónn skiptir máli.

Gott fólk, virðum og elskum náungann. Og þá mun okkur farnast vel.

Stefnuræða Kristrúnar Frostadóttur forsætisráðherra, flutt á Alþingi 10. september 2025.

Stefnuræða Kristrúnar: „Við erum að taka svolítið hressilega til“

Samfylkingin stendur með þjóðum sem þurfa að þola ólöglegt hernám og yfirgang, svo sem í Palestínu og Úkraínu, og gerir kröfu um að reglur þjóðaréttar um friðsamleg samskipti þjóða séu virtar í hvívetna. Ísland á alltaf að taka skýra afstöðu gegn mannréttindabrotum, styðja réttindabaráttu viðkvæmra hópa á heimsvísu og berjast gegn fordómum og hvers kyns mismunun.

Samfylkingin vill að íslensk stjórnvöld beiti sér af festu á alþjóðlegum vettvangi fyrir tveggja ríkja lausn milli Ísraels og Palestínu. Samfylkingin fordæmir landtökubyggðir Ísraelsmanna á Vesturbakkanum og árásir á íbúa Gaza. Samfylkingin fordæmir með afgerandi hætti þá stríðsglæpi sem framdir hafa verið fyrir botni Miðjarðarhafs. Einnig fordæmir Samfylkingin innrás og stríðsglæpi Rússa í Úkraínu. 

Samstaða með kúguðum og jaðarsettum

Listin er ómetanleg og hefur gildi í sjálfri sér. Öflugt listalíf er ein meginforsenda þess að hér sé gott að búa. Gróskumikið menningarlíf þroskar einstaklinginn og styrkir samfélagið. Listir og menning veita okkur mikilsverð lífsgæði sem ekki verða metin til fjár og gegna þýðingarmiklu hlutverki í frjálsu og lýðræðislegu þjóðfélagi. Skapandi greinar eru nú ört vaxandi og má telja meðal undirstöðuatvinnugreina þjóðarinnar.

Á Íslandi búum við að fjölskrúðugu menningarlífi og njótum sköpunarkrafts metnaðarfullra listamanna sem miðla listsköpun sinni um land allt og út um allan heim. Við erum stolt af því að eiga fjölda fulltrúa á sviði menningar og lista sem eru í fremstu röð á heimsvísu. Ekkert af þessu er sjálfsagður hlutur. Til að viðhalda góðum árangri og sækja fram er brýnt að hlúa vel að hvers kyns menningarstarfsemi í landinu og vinna markvisst að bættu starfsumhverfi listafólks. Þá er fjölbreytt og öflugt listnám undirstaða auðugs menningarlífs.

Samfylkingin vill styðja við menningarlíf, listafólk og áframhaldandi vöxt skapandi greina á Íslandi af myndarskap. Við vitum að slíkur stuðningur skilar samfélaginu miklum efnahagslegum og samfélagslegum ávinningi og horfir því meðal annars á stuðninginn sem fjárfestingu fyrir framtíðina. Skapandi greinum fylgja ört vaxandi útflutningstekjur, íslenskt menningarlíf er annað helsta aðdráttarafl ferðaþjónustu í landinu og allar atvinnugreinar reiða sig í einhverjum mæli á framlag listafólks eða skapandi greina í víðara samhengi. Menning, listir og skapandi greinar verða í  lykilhlutverki í efnahagslífi Íslands og í heimshagkerfinu öllu á næstu áratugum og við viljum búa í haginn fyrir það með því að styrkja stöðu okkar á því sviði. 

Samfylkingin leggur ríka áherslu á aðgengi allra að listum og menningu, listnámi og þátttöku í menningarstarfi. Í þeim efnum er okkur ekki síst umhugað um að stuðla að jöfnum tækifæri allra barna og ungmenna og að auka hlutdeild fólks úr jaðarsettum hópum í opinberu menningarlífi.

Menning er sameiningarafl. Við búum í fjölmenningarsamfélagi, fögnum auknum menningarlegum fjölbreytileika og viljum efla þátttöku og sýnileika Íslendinga sem ekki hafa íslensku að móðurmáli á sviði lista og menningar í landinu. Reynslan sýnir að íslenskt menningarlíf blómstrar best þegar það er opið fyrir alþjóðlegum straumum og stefnum. Einangrun og afturhald gera menningu okkar fátækari. Samfylkingin beitir sér því fyrir virkri þátttöku í alþjóðasamstarfi á sviði menningarmála um leið og við viljum varðveita menningararf okkar og tryggja stöðu íslenskrar tungu í stafrænum heimi. 

Listin er ómetanleg og hefur gildi í sjálfri sér.

Kvennahreyfing Samfylkingarinnar býður öllum konum í Samfylkingunni í partý. Við höfum margar ástæður til að fagna saman og nú er rétti tíminn til að styrkja tengslin og samstöðuna! 


  📍 Hverfisgata 76, 3. hæð (lyfta í boði)

 Taktu kvöldið frá – við hlökkum til að sjá þig!

Ps. Mundu að fylga kvennahreyfingunni á samfélagsmiðlum.

FB: https://www.facebook.com/Kvennahreyfing.Samfylkingarinnar/

Insta: https://www.instagram.com/kvennahreyfing_xs/

Leiðrétt­ing veiðigjalds er sann­girn­is- og rétt­læt­is­mál. Með henni er verið að tryggja að gjaldið skili tekj­um í rík­is­sjóð um­fram þann kostnað sem rík­is­sjóður legg­ur út vegna þjón­ustu við sjáv­ar­út­veg og að þjóðin í heild fái beina og sýni­lega hlut­deild í af­komu við veiðar á nytja­stofn­um sjáv­ar.

Tekj­urn­ar munu nýt­ast í upp­bygg­ingu í þágu þjóðar­inn­ar, til dæm­is löngu tíma­bær­ar sam­göngu­bæt­ur á lands­byggðinni. Með leiðrétt­ingu veiðigjalds er ekki verið að tefla sjáv­ar­út­vegi í neina hættu. Ef vel geng­ur og hagnaður út­gerðar­inn­ar er mik­ill hækk­ar veiðigjaldið. Ef illa árar og hagnaður dregst sam­an, þá lækk­ar það.

Íslensk­um sjáv­ar­út­vegi vegn­ar vel. Það hef­ur verið góður gang­ur árum sam­an og eigið fé inn­an grein­ar­inn­ar nam yfir 500 millj­örðum króna í lok árs 2023, þrátt fyr­ir að á hverju ári skili rekst­ur fyr­ir­tækj­anna eig­end­um þeirra tug­millj­örðum króna í arð.

Rekstr­ar­hagnaðar­hlut­fall í sjáv­ar­út­vegi er mun hærra en geng­ur og ger­ist í öðrum at­vinnu­grein­um á Íslandi og verður það áfram eft­ir þess­ar breyt­ing­ar.

Ef veiðigjaldið hefði verið inn­heimt með sama hætti árið 2023 og fyr­ir­hugaðar breyt­ing­ar gera ráð fyr­ir hefði sam­an­lagður hagnaður sjáv­ar­út­vegs­ins lækkað úr 67,5 millj­örðum króna í um 60 millj­arða. Það þýðir að hagnaður grein­ar­inn­ar hefði dreg­ist sam­an um rúm 11 pró­sent árið 2023. Það er allt og sumt.

Á þessu litla dæmi sést að það er eng­inn vafi á að það er um­tals­vert svig­rúm til staðar inn­an sjáv­ar­út­vegs að greiða meira til eig­anda auðlind­ar­inn­ar fyr­ir nýt­ingu henn­ar.

Ein helsta gagn­rýn­in á frum­varpið var sú að inn­an sjáv­ar­út­vegs­ins sé þetta svig­rúm mis­mikið. Smærri fyr­ir­tæki geti ekki tekið á sig jafn­mikla hækk­un gjalda og þau stærri. Við þess­um áhyggj­um hef­ur verið brugðist með um­tals­verðri hækk­un frí­tekju­marks, sem trygg­ir að áhrif breyt­ing­anna leggj­ast helst á stærstu og breiðustu bök­in í grein­inni.

Vert er að árétta að með leiðrétt­ing­unni er ekki verið að leggja til með nein­um hætti breyt­ing­ar á rekstri fisk­vinnslu­fyr­ir­tækja eða segja út­gerðum sem eiga sín­ar vinnsl­ur sjálf­ar á hvað þær eigi að selja sjálf­um sér fisk. Það er hins veg­ar verið að færa í lög að veiðigjaldið sem út­gerðirn­ar verða að greiða taki mið af raun­veru­legu markaðsvirði afl­ans. Það er sann­gjarnt og það er rétt­látt.

Rekst­ur sam­fé­lags­ins er sam­vinnu­verk­efni. Ég var kjör­in á Alþingi til að vinna fyr­ir fólkið og fyr­ir­tæk­in í land­inu og til að gæta al­manna­hags­muna. Það hef­ur verið skýrt ákall frá þjóðinni um að sjáv­ar­út­veg­ur greiði rétt­látt gjald fyr­ir aðgang að auðlind í eigu þjóðar. Við því er verið að bregðast.

Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar í Norðausturkjördæmi.

Eydís Ásbjörnsdóttir þingmaður skrifar um veiðigjaldamálið. Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 9. júlí 2025.

Leit um „��“

2828 niðurstöður fundust við leit að „��“

Póstlisti Samfylkingarinnar

Samfylkingin

Flokkurinn

Flýtileiðir

Um Samfylkinguna

Vertu í bandi:

Leit um „���������������������������������������������������“

2828 niðurstöður fundust við leit að „���������������������������������������������������“