Sumum finnst að með þessari ríkisstjórn fái þeir það besta úr báðum stefnum: vinstri og hægri. Fjármálavit og rekstrarkunnáttu frá hægri en varðstöðu um almannahag og mannréttindi jaðarsettra hópa frá vinstri.

Ég er ekki viss. Kannski fáum við frekar það versta úr báðum stefnum; miðstýringaráráttu og valdasýki. Flokkarnir sameinast um stjórnsemi þegar kemur að opinberum rekstri: Sjálfstæðismenn tortryggja kennara, Samkeppniseftirlitið og starfsfólk Ríkisútvarpsins og vilja hafa hönd í bagga og eftirlit með störfum þeirra – ef þeir leggja ekki hreinlega niður starfsemina eins og Skattrannsóknarstjóra og Nýsköpunarmiðstöðina. Vinstri græn aðhyllast miðstýringu. En Framsókn kinkar kolli til hægri og vinstri á víxl. Og brýn verkefni bíða.

Við sjáum biðlistastefnu ríkisstjórnarinnar í því að nú bíða 700 manns eftir því að komast að í Tækniskólanum. Ráðist var í velheppnað átak til að hvetja fólk til starfsgreinanáms, en svo var eins og gleymdist að gera ráð fyrir nemendunum. Við sjáum biðlistastefnu ríkisstjórnarinnar þó skýrast í heilbrigðismálum þar sem þjáðir sjúklingar mega bíða og bíða og bíða eftir því að komast í nauðsynlegar aðgerðir; þar sem konur þurfa að bíða eftir niðurstöðum úr krabbameinsrannsókn eftir afar illa undirbúna flutninga þessara rannsókna frá Krabbameinsfélaginu til Landspítalans – miðstýringaráráttan – og það eru meira að segja biðlistar barna og unglinga eftir bráðnauðynlegri þjónustu hjá Barna- og unglingageðdeild.

Ríkisstjórnin sameinast um að grípa ekki til alvöru aðgerða í loftslagsmálum. Hún sameinast um að afgreiða ekki rammaáætlun eða þjóðgarð eða yfirleitt nokkur mál umhverfisráðherra. Hún sameinast um að fara ekki að niðurstöðu þjóðaratkvæðagreiðslu í stjórnarskrámálinu. Hún sameinast um að halda Íslandi utan við ESB. Hún sameinast um krónuna. Sameinuð stendur hún vörð um skerðingar lífeyris. Ríkisstjórnin er sameinuð um misvægi atkvæða eftir kjördæmum. Samhugur ríkir um áframhald á landbúnaðarstefnunni og ríkisstjórnin stendur vörð um óbreytt fyrirkomulag í sjávarútvegi. Og þannig koll af kolli. Stóru málin bíða. Stöðugleikinn er stöðnun.

Greinin birtist fyrst í 2. júlí í Kjarnanum

Guðmundur Andri er þingmaður og skipar 2. sæti á lista í Suðvestur kjördæmi

Oddný Harðardóttir þingmaðurinn okkar verður gestur kvöldsins og mun fara yfir komandi kosningar.
Hlökkum til að sjá ykkur sem flestar klukkan 20 á mánudaginn

Aðalfundur Kvennahreyfingarinnar í Reykjanesbæ

Ég þekki mann sem er svo hægri sinnaður að hann þolir engin orð sem hafa forskeytið sam-. Hann telur sig sannan íhaldsmann og málvöndunarmann af gamla skólanum. Eiginlega er hann frekar mál-umvöndunarmaður, alltaf að jagast í því hvernig annað fólk tjáir sig. Meðal þess sem hann tuðar yfir er orðalagið að „eiga samtal“: nú þurfi fólk að „eiga samtal“ um allt, dæsir hann mæðulega eins og samtöl séu eitthvað ískyggileg.

Ég veit samt að þetta snýst ekkert um mál(um)vöndun: hann er bara svo mikill hægri maður að hann þolir engin orð með forskeytinu sam- og í hans orðaforða er orðið „samræðustjórnmál“ háðsglósa.

Allt sem honum þykir hafa aflaga farið í íslensku samfélagi telur hann vera þeim flokki að kenna, hvort sem það er sú upplausn sem fylgir „femínistabröltinu“ eða réttindaleysi bíla í miðborg Reykjavíkur í almannarými þar sem alls konar fólk er að flækjast þar sem ættu að vera bílastæði. Fyrir utan alla mannréttindabaráttuna sem ætlar hann lifandi að drepa og honum finnst að sé öll á vegum Samfylkingarinnar.

Allt sem fer í taugarnar á honum tengir hann við Samfylkinguna, hver sem uppruni málsins kann að vera. Það er auðvitað hvorki rétt né sanngjarnt hjá honum – en þó ekki alveg. Það er vegna þess að Samfylkingin er flokkur frjálslyndra vinstri manna.

Frjálslyndið birtist í fögnuði yfir fjölbreytileika mannlífsins, – stuðningi við mannréttindabaráttuna – þeirri trú að hver einstaklingur eigi rétt á því að þroskast í samræmi við eiginleika sína og hæfileika og ekki eigi að mismuna fólki eftir uppruna, útliti, kynhneigð eða öðrum meðfæddum eiginleikum. Frjálslyndið birtist í umburðarlyndi gagnvart hamingjuleit annarra, þó að hún sé hugsanlega ólík þeim leiðum sem maður sjálfur velur sér, því að frjálslyndinu verður að fylgja virðing fyrir einstaklingunum og sérkennum þeirra. Frjálslyndinu verður að fylgja kærleikur, annars er það einskisvert.

Frjálslyndið nær til þess að vilja efla og styrkja atvinnustarfsemi hjá litlum fyrirtækjum svo að þau nái að vaxa og dafna og skapa verðmæti fyrir eigendur, starfsfólk og samfélagið en séu ekki kæfð í samkeppni við stóru risana eða af yfirþyrmandi reglugerðum, því að frjálslyndinu verður að fylgja sveigjanleiki.

Frjálslyndið snýst um áhuga á listum, opinn huga gagnvart sköpunaraflinu, því viðhorfi að jafnvel þótt maður skilji stundum ekki hvað verið sé að gera þá sé það allt í lagi enda eigi listin að vera frjáls. Frjálslyndið snýst um opinn huga gagnvart nýsköpun – nýjum hugmyndum og nýjum vinnubrögðum.

En frjálslyndið jafngildir ekki veiðileyfi.

Frjálslyndið nær ekki til þess að umbera rétt hins sterka til að ráðast á þau sem standa höllum fæti. Frjálslyndið snýst ekki um rétt hins sterka til að greiða laun undir kjarasamningum, okra á leigjendum, þagga niður í röddum minnihlutahópa, stjórna fréttaflutningi um sig, kúga aðra eða hagnýta sér veika stöðu annarra.

Frjálslyndið nær heldur ekki til þess að koma á glundroða, afnema reglur og samninga sem taka mið af almannahagsmunum. Það nær ekki til þess að allir geri bara hvað sem þeim sýnist burtséð frá afleiðingum fyrir samferðafólk og samfélag. Mannlegt samfélag þarf umferðarreglur, líka viðskiptalífið. Það þarf að skipuleggja umgjörðina sem líf almennings fer fram í – og það skipulag þarf að taka mið af því að við erum samfélag, öll með tilkall til gæða og skyldur til að axla byrðar saman. Velferðarsamfélagið á ekki að vera komið undir góðvild og örlæti einstakra auðmanna. Það er hlutverk samfélagsins alls að reka velferðarsamfélag.

Þessi félagshyggja er stundum kennt við vinstrimennsku. Þetta sambland af frjálslyndi og vinstri mennsku er kjarni jafnaðarstefnunnar.

Í fornu máli er til orðið „sam“. Það er sagt vera úrelt í orðabókum og þýðir „sátt“, „friður“. Jafnaðarstefnan er í eðli sínu friðsöm stefna, hófsöm, en einbeitt.

Og hvað sem kann að líða hugsanlegri misnotkun þá eru öll orð sem byrja á sam- falleg: samúð, samlíðan, samhygð, samvinna, samferð, samfögnuður, samræður – Samfylkingin.

Greinin birtist fyrst á vísi.is 27. júní 2021

Guðmundur Andri Thorsson er þingmaður og frambjóðandi í 2. sæti í Suðvestur kjördæmi

Árið 2016 birti The Guardian greinaröð um það sem var kallað „fordæmalaus kynslóðaójöfnuður“ á Vesturlöndum. Aldamótakynslóðin, fólk fætt á tímabilinu 1980 til 1995, stendur mun verr að vígi fjárhagslega í samanburði við aðra aldurshópa heldur en fyrri kynslóðir gerðu á yngri árum. Atvinnuleysi, óhófleg skuldasöfnun og hækkandi húsnæðisverð hefur bitnað harkalega á tekjum, lífsgæðum og tækifærum milljóna ungmenna, sagði í umfjöllun Guardian, meðan æ stærri hlutdeild tekna rennur til hinna eldri. „Þetta er vandamál sem verður að taka á strax,“ sagði Angel Gurría, framkvæmdastjóri OECD, í viðtali við blaðið. „Ef við ýtum því á undan okkur mun þetta bitna á börnunum okkar og samfélaginu öllu.“

Hvað með Ísland? Hefur sams konar þróun átt sér stað hér? Já, það er niðurstaða greinargerðar sem fjármálaráðuneytið lét vinna að beiðni þingflokks Samfylkingarinnar árið 2016 og þetta sýna líka opinber gögn svart á hvítu: aukning ráðstöfunartekna hinna eldri hefur verið miklu meiri en aukningin hjá yngri hópum undanfarna áratugi og hlutur ungs fólks í heildartekjum samfélagsins fer lækkandi.

Brjálaður markaður, máttlaus stjórnvöld

En kynslóðaójöfnuðurinn birtist ekki aðeins í þróun tekna. Samkvæmt lífskjararannsókn Hagstofu bjuggu 14,2% ungs fólks á aldrinum 25 til 29 ára í foreldrahúsum árið 2005 en hlutfallið var komið upp í 21,4% tíu árum seinna. Á sama tímabili varð sú breyting að hlutfall fólks á aldrinum 25 til 34 ára sem bjó í eigin húsnæði minnkaði úr 79% niður í 61,2% og hlutfall sama aldurshóps á leigumarkaði nærri tvöfaldaðist. Leiguverð hefur hækkað langt umfram laun undanfarna áratugi og á árunum 2013 til 2019 var hækkunin með því mesta sem gerist meðal OECD-ríkja. Sú þróun, samhliða hækkun fasteignaverðs, hefur gert ungu fólki sem stefnir að íbúðarkaupum sífellt erfiðara að safna fyrir útborgun.

Síðustu ríkisstjórnir hafa sýnt takmarkaða viðleitni til að koma böndum á fasteignamarkaðinn, verja réttindi leigjenda og auka framboð af húsnæði á viðráðanlegu verði en þess í stað gripið til úrræða á eftirspurnarhliðinni sem miða að því að hjálpa fólki að skuldsetja sig fyrir húsnæðiskaupum og eru til þess fallin að þrýsta upp fasteignaverði. Uppbygging almenna íbúðakerfisins, hagkvæms leiguhúsnæðis fyrir lágtekjufólk, hefur að mestu lent á herðum eins sveitarfélags, Reykjavíkurborgar, og stofnframlög frá ríkinu svo gott sem staðið í stað síðan 2017. Þá hefur ríkisstjórnin heykst á því að standa við loforð sem gefin voru samhliða lífskjarasamningnum árið 2018 um endurskoðun húsaleigulaga og aukin réttindi leigjenda.

Kreppur hafa tilhneigingu til að herða á undirliggjandi þróun í samfélaginu og þar eru efnahagsþrengingarnar vegna kórónuveirunnar engin undantekning. Atvinnuleysi jókst meira á Íslandi en í nokkru öðru OECD-ríki í fyrra og samkvæmt gögnum Vinnumálastofnunar er hátt í helmingur atvinnulausra á aldrinum 18 til 35 ára. Atvinnuþrefið olli flótta meðal fólks á aldrinum 18 til 24 ára af leigumarkaði yfir í foreldrahús meðan vaxtalækkanir sköpuðu glugga inn á fasteignamarkað fyrir aldurshópinn 25 til 34 ára (hlutfall hópsins sem býr í eigin húsnæði hækkaði um 7,5% milli áranna 2019 og 2020) en kyntu undir verðhækkunum á húsnæði og hlutabréfum og styrktu þannig stöðu hinna eldri og eignameiri. Þau sem ekki gátu nýtt sér glufuna inn á fasteignamarkað nú gætu þannig staðið frammi fyrir enn hærri þröskuldi næstu árin eftir því sem fasteignaverð hækkar og vextir leita aftur upp.

Fyrr í sumar kynnti Samfylkingin efnahagstillögur sem miða að því að draga hratt úr atvinnuleysi, auka virkni og létta undir með námsmönnum og þeim sem eru að stíga sín fyrstu skref á vinnumarkaði. Við leggjum til að einstaklingur sem snýr aftur til vinnu eftir atvinnuleysi fái tvöfaldan persónuafslátt í jafn marga mánuði og viðkomandi var frá störfum, en auk þess að námsmönnum verði tryggður réttur til atvinnuleysistrygginga í námshléum og að fyrirtæki geti ráðið nýútskrifaða úr háskóla- og iðnnámi á ráðningarstyrk til sex mánaða. Þetta eru aðgerðir sem ætti að ráðast í strax. Rannsóknir sýna að efnahagslegar og félagslegar aðstæður á fyrstu fullorðinsárum geta ráðið miklu um framtíðartekjur og tækifæri fólks.

Á komandi kjörtímabili blasa við enn stærri verkefni. Þrennt skiptir þar mestu fyrir ungt fólk. Í fyrsta lagi þurfum við að koma böndum á brjálaðan húsnæðismarkað, stórauka stofnframlög til almenna íbúðakerfisins og auka rétt leigjenda. Í öðru lagi verður að endurreisa stuðning við barnafjölskyldur og breyta barnabótakerfinu yfir í almennt stuðningsnet líkt og á hinum Norðurlöndunum. Slík velferðarútgjöld þarf að fjármagna með varanlegri tekjuöflun, og þar liggur beinast við að skattleggja í auknum mæli ofureignir og hæstu fjármagnstekjur en jafnframt að tryggja almenningi aukna hlutdeild í arðinum af sameiginlegum auðlindum okkar.

Græn umbylting til varnar yngri og komandi kynslóðum

Síðast en ekki síst þarf að taka loftslagsmálin miklu fastari tökum. Ungt fólk og komandi kynslóðir munu bera kostnaðinn af hiki og hálfkáki í þeim efnum. Við þurfum að setja okkur metnaðarfyllri loftslagsmarkmið og nýta fjárfestingarsvigrúm hins opinbera í auknum mæli til að styðja við vistvæna atvinnuppbyggingu, efla almenningssamgöngur og hraða orkuskiptum. Á meðal þess sem við í Samfylkingunni höfum lagt til er að stofnaður verði fjárfestingarsjóður í opinberri eigu til að styðja við græna umbyltingu atvinnulífsins. Dæmi um verkefni sem slíkur sjóður gæti liðkað fyrir er framleiðsla á lífrænu eldsneyti, nýsköpun í matvælaiðnaði, uppbygging iðn- og auðlindagarða og þróun tæknilausna til föngunar og förgunar kolefnis. Allt fer þetta vel saman við markmið okkar um dýnamískt, fjölbreytt og sveigjanlegt atvinnulíf á Íslandi þar sem framboð starfa helst í hendur við menntun og færni landsmanna.

Veik staða ungs fólks og ójöfn tækifæri eru vandamál sem bitna ekki bara á yngri kynslóðum heldur á hagvexti og framþróun samfélagsins í heild. Nú ríður á að stjórnmálamenn hafi kjarkinn til að ráðast í grundvallarbreytingar til að vinna gegn vaxandi kynslóðaójöfnuði og tryggja að Ísland sé samfélag þar sem er gott að búa, starfa og ala upp börn. Það kallar á nýja ríkisstjórn og breytta forgangsröðun og um þetta verður kosið í haust.

Greinin birtist fyrst á visi.is 28. júní. 

Jóhann Páll Jóhannsson er þingframbjóðandi í 2. sæti í Reykjavík norður

Kynslóðakapallinn verður að ganga upp

Tölum saman um pólitík, frambjóðendur og kjörnir fulltrúar verða á staðnum. 

Nú er tími til að koma saman og tala í alvöru um pólitík við skulum horfa fram á við, upp úr biðstöðu í aðgerðir. 

Við hlökkum til að eiga samtal við þig kæri félagi. 

Pólitík: Áfram veginn - úr biðstöðu í aðgerðir!

Heimsfaraldurinn hefur valdið truflunum í daglegu lífi margra, bæði almennings og fyrirtækja þvert á landamæri Norðurlanda. Þess vegna er mikilvægt að við á Norðurlöndum sameinumst í þróun og framleiðslu bóluefna, svo að við séum tilbúin til að opna samfélögin okkar fljótt næst þegar við stöndum frammi fyrir útbreiðslu hættulegrar farsóttar.

Í fyrsta skipti í heila öld stendur heimurinn frammi fyrir heimsfaraldri. Lönd heimsins hafa brugðist á mismunandi hátt við þeim áskorunum sem heimsfaraldurinn hefur haft í för með sér. Á Norðurlöndum hefur okkur almennt gengið vel. Fáir hafa látist vegna veirunnar og hagkerfi flestra Norðurlanda virðast ætla að komast í gegnum kreppuna án mikilla áfalla. Við getum verið stolt af því. Við sjáum ljós við enda ganganna.

Heimsfaraldurinn hefur hins vegar sýnt fram á að við á Norðurlöndum erum ekki nógu vel sett hvað varðar þróun og framleiðslu bóluefna og upp á aðra komin, en það þarf ekki endilega að vera raunin til framtíðar.

Á Norðurlöndum er löng hefð fyrir öflugum lyfjageira og hátt menntunarstig okkar veitir aðgang að vel menntuðu vinnuafli. Opinberu velferðarkerfin í löndunum okkar hafa kappkostað að skapa sem mestan samfélagslegan ávinning í stað þess að einblína einungis á sem mestan gróða.

Danski forsætisráðherrann, Mette Frederiksen, finnski forsætisráðherrann, Sanna Marin, sænski viðskipta- og iðnaðarráðherrann Ibrahim Baylan og Anna Hallberg utanríkis- og samvinnuráðherra hafa lagt til að Norðurlöndin sameinist um að koma á fót og fjármagna þróun og framleiðslu sameiginlegs norræns bóluefnis. Sænska ríkisstjórnin hefur óskað eftir því sama. Við í flokkahópi jafnaðarmanna sjáum fram á mikinn ávinning í því og vonum því að öll Norðurlöndin styðji tillöguna.

Það er nefnilega mikilvægt að skilja að við þurfum að búa okkur undir það að Covid-19 getur verið eitthvað sem við munum búa við í mörg ár. Þrátt fyrir að flestir íbúar Norðurlandanna verði fljótlega full bólusettir, getur vírusinn stökkbreyst í afbrigði sem bóluefnin virka ekki vel á. Þess vegna verður áframhaldandi þörf á að þróa ný bóluefni sem geta virkað gegn nýjum stökkbreytingum veirunnar.

Við á Norðurlöndum stefnum að því metnaðarfulla markmiði að vera samofnasta svæðið í heiminum. Vinnumarkaðir okkar og velferðarkerfi eru svo svipuð að náið samstarf væri mikill styrkur og fyrirmynd margra um allan heim.

Þess vegna verðum við líka að gera það sem við getum til að tryggja að við þurfum ekki að loka landamærunum endurtekið vegna nýrra stökkbreytinga veirunnar.

Við verðum að standa saman og nýta styrkleika hvors annars svo við getum þróað og framleitt nægilegt bóluefni og getum fljótt og örugglega bólusett íbúa Norðurlandanna þegar þörf krefur.

Í framtíðinni gæti heimurinn þurft að loka aftur vegna nýrra stökkbreytinga, en á Norðurlöndum viljum við vera í stakk búin til að bólusetja íbúana fljótt svo við getum að minnsta kosti opnað lönd okkar hvert fyrir öðru. Við þær aðstæður gætum við kannski ekki farið í frí til Spánar eða Ítalíu en við gætum farið til Grænlands, Finnlands eða Danmerkur.

Það mun einnig veita aukið öryggi fyrir fyrirtæki og fyrir fólk sem ferðast milli landanna vegna vinnu eða náms. Á sama tíma munum við á Norðurlöndum enn og aftur geta sýnt fram á að samstarf nágranna er styrkur fyrir okkur öll.

Höfundur er Oddný Harðardóttir, þingflokksformaður Samfylkingarinnar og fulltrúi Samfylkingarinnar í Flokkahópi jafnaðarmanna í Norðurlandaráði. Greinin birtist fyrst á visi.is 26. júní. 

Frá flokkahópi jafnaðarmanna í Norðurlandaráði

Á síðustu 30 árum hefur kaupmáttur ráðstöfunartekna Íslendinga aukist um 70% að meðaltali. Aukningin hefur þó verið helmingi minni hjá einstaklingum undir fertugu. Á sama tíma hefur hlutfall háskólamenntaðra af starfandi einstaklingum á íslenskum vinnumarkaði aukist úr 10% í 40%. Hlutfallið er því gríðarlega hátt meðal ungs fólks þar sem mesta endurnýjunin á sér stað.

Þessi stefna, að mennta fólk lengur, á að auka framleiðni og skila auknum verðmætum til samfélagsins. Fjölga störfum sem borga meira, auka fjárhagslegt öryggi fólks. Verðmætasköpunin af þessari stefnu fyrir samfélagið í heild fer ekki fram hjá neinum. En tekjuaukningin hefur ekki runnið í jafnmiklum mæli til yngri kynslóðarinnar. Þrátt fyrir að aukin áhersla á menntun hafi hingað til verið helsta svarið við ákallinu um jöfn tækifæri.

Krísur eiga það til að hraða undirliggjandi þróun. COVID kreppan hefur þannig ýtt undir gliðnun milli kynslóða. Kreppan er fyrst og fremst atvinnukreppa sem bitnar á atvinnutekjum og tækifærum. Virkni ungs fólks á vinnumarkaði hefur dregist mikið saman en á sama tíma hafa orðið miklar hækkanir á eignamörkuðum þar sem eldri kynslóðir eru umsvifamestar.

Atvinnuleysi ungmenna, fólks á aldrinum 16 til 24, var á síðasta ársfjórðungi 14%. Hlutfallið hefur tvöfaldast á skömmum tíma. Á 15 ára tímabili hafa hópar ungs fólks upplifað gríðarlegar sveiflur í atvinnutækifærum hérlendis. Í svona ástandi enda mörg ungmenni í starfi þar sem menntun þeirra nýtist ekki sem best. Sum fara einfaldlega af vinnumarkaði. Í dag er hlutfall ungmenna sem eru starfandi og ekki vinnulítil sögulega lágt, eða 52%.

Þó atvinnuástandið batni er óvíst hvernig sá bati dreifist. Fjöldi rannsókna hefur sýnt fram á neikvæð áhrif þess á ævitekjur að taka sín fyrstu skref á vinnumarkaði eftir kreppu. Fyrstu skrefin ráða jafnan miklu um framtíðartækifæri fólks.

Við verðum að koma í veg fyrir að yfirstandandi krísa hraði þessari kynslóðagliðnun frekar. Við í Samfylkingunni viljum hjálpa ungu fólki að fóta sig í núverandi aðstæðum og höfum lagt til sértækar aðgerðir sem geta komið til framkvæmda strax. Ein tillagan felst í því að ráðningarstyrkur fylgi nýútskrifuðum einstaklingi úr háskóla- og iðnnámi í hálft ár, til að styðja við ungt fólk á viðkvæmum tímum og koma í veg fyrir hik í ráðningum ungs fólks.

Þá höfum við lagt fram tillögu um að tvöfalda persónuafslátt einstaklinga sem snúa aftur til starfa eftir atvinnuleysi. Einstaklingur getur þannig unnið hraðar upp tekjutap vegna atvinnuleysis. Þetta er sérstaklega mikilvægt fyrir atvinnulaust ungt fólk sem er eignaminna og á lægri tekjum en þeir sem eldri eru. Við verðum að tryggja jöfn tækifæri í uppsveiflunni sem fram undan er.

En hægari vöxtur ráðstöfunartekna ungs fólks er umhugsunarverð þróun fyrir okkur öll til lengri tíma, óháð aldurshópi. Ef ráðstöfunartekjur eldri kynslóða vaxa hraðar en þeirra sem yngri eru fer það að skipta meira og meira máli hverjir foreldrar þínir eru. Upphafseignastaðan fer að skilgreina okkur. Foreldrar ungmenna ganga á eigin sparnað til að styðja lengur við börnin sín til að tryggja að þau komist almennilega af stað. Í því felast líka auknar fjárhagsáhyggjur þeirra sem eldri eru.

Það er hættuleg þróun ef hagur einstaklings verður í auknum mæli háður hag foreldra. Eðlilega hugsum við hvert og eitt um eigin afkomendur, ættingja og vini. En við verðum að geta treyst á stjórnvöld til að sjá stóru myndina. Þess vegna leggjum við í Samfylkingunni til aðgerðir sem styrkja tekjugrunn allra, koma í veg fyrir að við fljótum sofandi að feigðarósi í átt að stefnu sem eykur misskiptingu. Því ein mestu og mikilvægustu lífsgæðin hér á landi er náið, samheldið samfélag.

Þetta snýst ekki bara um jöfn tækifæri. Við þurfum breiðan grunn til að byggja á til framtíðar og ábyrg hagstjórn felst í því að hlúa að þeim sem drífa áfram hagkerfi morgundagsins. Umræðan um framtíðina snýst oft um yfirvofandi öldrun, minnkandi framleiðni og skort á störfum við hæfi. Svörin hafa falist í skammtímalausnum. Fólki er sagt að spara meira, einstaklingum að hlaupa hraðar og einstökum atvinnugreinum ívilnað.

En það er ekki sjálfbær stefna að safna bara peningum og auka hraðann í samfélaginu til að standa undir tekjuvexti. Peningar í sjóði fuðra upp í verðbólgu framtíðarinnar ef eldri einstaklingar spara fyrir aukinni neyslu í framtíð en við sem samfélag fjárfestum ekki á sama tíma nægilega í yngri kynslóðunum. Fólkinu sem þarf að veita þá nauðsynlegu þjónustu og framleiða vörurnar sem sparað var fyrir, leyst vandamálin sem við gátum ekki.

Við verðum að fara að líta á úrræði til að hjálpa ungu fólki á sína hillu í lífinu sem fjárfestingu í stað kostnaðar á rekstrarreikningi samfélagsins. Fjárfesting í unga fólkinu okkar er fjárfesting í farsæld einstaklinganna og í framtíðinni. Þetta er grunnur sem eykur framleiðni, frjósemi og tryggir virkni út allt lífið. Þannig höldum við aftur af kostnaði annars staðar í opinberu kerfunum okkar og búum í haginn fyrir ævikvöld þeirra sem eldri eru.

Nú þarf kjark til að ræða nýja sýn sem kemur í veg fyrir áframhaldandi kynslóðagliðnun. Við þurfum m.a. að ræða hvernig við getum skapað aukna sanngirni í skattlagningu tekna og auðs. Við þurfum virkt ríki sem hefur þor til að bregðast við áskorunum 21. aldarinnar. Það er ekki það sama og opinber afskipti alls staðar. En við verðum að losa okkur við gamlar kreddur um hver gerir hvað og beita heilbrigðri skynsemi í hagstjórn. Við verðum að fjölga þeim sem geta tekið áhættu í lífinu, stofnað fyrirtæki og skipt um starfsgrein eftir því sem þekking þeirra og þarfir samfélagsins þróast. Raunverulega jöfn tækifæri ungs fólks er grundvallarforsenda nýrra hugmynda og framþróunar.

Greinin birtist fyrst í Kjarnanum 22. maí 2021.

Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur skipar 1. sætið í Reykjavíkurkjördæmi suður

Þau sem drífa áfram hagkerfi morgundagsins

 Samkvæmt stefnu ríkisstjórnarinnar fá aðeins þær fjölskyldur sem eru með tekjur undir lágmarkstekjutryggingu óskertar barnabætur. Barnabæturnar hér á landi byrja að skerðast um leið og launin hafa náð 351.000 kr á mánuði og þegar mánaðarlaunin eru rétt rúmlega 600.000 kr á mánuði, koma engar barnabætur. Samfylkingin leggur því til að foreldrar sem eru með 600.000 kr. á mánuði eða minna fái óskertar barnabætur og að stuðningur við barnafjölskyldur verði greiddur út mánaðarlega. Hækkun barnabóta verði í fjórum skrefum og þegar þau markmið verða komin til framkvæmda hafi útgjöld vegna barnabóta farið úr 13 milljörðum á ári í 22,2 milljarða.  

Því fer fjarri að barnafjölskyldur á Íslandi fái jafn mikinn og góðan stuðning og tíðkast annars staðar á Norðurlöndum. Ungt fólk með meðallaun fær engar barnabætur. Barnabæturnar eru ekki fyrir þeirra börn, þó að fólkið velti hverri krónu og aldrei sé afgangur um mánaðamót sama hve margir yfirvinnutímar séu unnir. Um leið og foreldrarnir vinna meira til að geta veitt börnum sínum þokkalegt húsnæði, klæði, fæði og tómstundir fá börnin lítinn tíma með foreldrum sínum og streitan við að skutla og sækja inn á milli vinnutarna tekur sinn toll.


Ef Ísland á að vera barnvænt samfélag, líkt og við jafnaðarmenn ætlum okkur eftir næstu kosningar, verður að styðja við fleiri barnafjölskyldur. Í Noregi, Svíþjóð og Finnlandi eru barnabætur ekki tekjutengdar en í Danmörku hefjast skerðingar við háar tekjur. Tekjutengingin er í hinum norrænu ríkjunum í gegnum tekjuskattskerfið. Hugsunin er sú að með barnabótum séu kjör þeirra sem eru með börn á framfæri jöfnuð við kjör þeirra sem eru ekki með börn á framfæri, en tekjuhæstu einstaklingarnir greiða hins vegar hærri tekjuskatta en hinir.

Dæmi: Ef jafn háar barnabætur og nú eru yrðu greiddar út mánaðarlega þá næmu þær óskertar 31.000 kr á mánuði með einu barni undir 7 ára hjá sambúðarfólki en 44.000 kr til einstæðra foreldra. Ef börnin eru tvö og annað undir 7 ára er greiðslan 55.000 kr á mánuði hjá sambúðarfólki en 78.000 kr  hjá einstæðum foreldrum.

Samfylkingin leggur til breytingar á fjármálaáætlun sem snúa að því að færa kjör barnafjölskyldna nær því sem þekkist á Norðurlöndunum.

Samfylkingarfélagið í Reykjavík býður þér og þínum skemmtilegustu í vöfflukaffispjall með frambjóðendum í Sóltúni 26 núna á laugardaginn 29. maí á milli kl. 15 og 17.

Nóg verður af kaffi, djús, vöfflum, sultu og rjóma.

Öll velkomin og börnin alveg sérstaklega :)

Hér gefur að líta glæsilegan lista af frambjóðendum okkar í Reykjavík  

Framboðslisti Samfylkingarinnar í Reykjavík norður

1.sæti Helga Vala Helgadóttir, alþingismaður

2.sæti Jóhann Páll Jóhannsson, blaðamaður

3.sæti Dagbjört Hákonardóttir, lögfræðingur

5.sæti Ragna Sigurðardóttir, forseti UJ og læknanemi

7.sæti Ásta Guðrún Helgadóttir, ráðgjafi

8.sæti Ásgeir Beinteinsson, fyrrv. skólastjóri

9.sæti Magnea Marinósdóttir, alþjóðastjórnmálafræðingur

10.sæti Sigfús Ómar Höskuldsson, rekstrarfræðingur og þjálfari

11.sæti Sonja Björg Jóhannsdóttir, deildarstjóri í leikskóla

12.sæti Hallgrímur Helgason, rithöfundur

13.sæti Alexandra Ýr van Erven, ritari Samfylkingarinnar

15.sæti Inga Auðbjörg Straumland, formaður Siðmenntar og kaospilot

16.sæti Rúnar Geirmundsson, framkvæmdarstjóri

17.sæti Kolbrún Birna Hallgrímsdóttir, laganaemi

18.sæti Ólafur Örn Ólafsson, veitingamaður

19.sæti Sólveig Ásgrímsdóttir, sálfræðingur og formaður 60+

20.sæti Vilhjálmur Þorsteinsson, hugbúnaðarhönnuður

21.sæti Heiða Björg Hilmisdóttir, varaformaður Samfylkingarinnar

22.sæti Jóhanna Sigurðardóttir, fyrrverandi forsætisráðherra

Framboðslisti Samfylkingarinnar í Reykjavík suður

1.sæti Kristrún Mjöll Frostadóttir, hagfræðingur

2.sæti Rósa Björk Brynjólfsdóttir, alþingismaður

3.sæti Viðar Eggertsson, leikstjóri og verðandi eldri borgari

4.sæti Vilborg Oddsdóttir, félagsráðgjafi

5.sæti Birgir Þórarinsson, tónlistarmaður

6.sæti Aldís Mjöll Geirsdóttir, lögfræðingur

7.sæti Gunnar Alexander Ólafsson, heilsuhagfræðingur

8.sæti Ellen Calmon, borgarfulltrúi og formaður SffR

9.sæti Viktor Stefánsson, stjórnmálahagfræðingur

10.sæti Elín Tryggvadóttir, hjúkrunarfræðingur

11.sæti Hlynur Már Vilhjálmsson, starfsmaður á frístundaheimili

12.sæt Margret Adamsdóttir, leikskólakennari

13.sæti Axel Jón Ellenarson, grafískur hönnuður

14.sæti Ingibjörg S. Guðmundsdóttir, hjúkrunarfræðingur

15.sæti Jakob Magnússon, veitingamaður

16.sæti Ingibjörg Grímsdóttir, þjónustufulltrúi

17.sæti Jónas Hreinsson, rafiðnaðarmaður

18.sæti Sólveig Jónasdóttir, mannfræðingur

19.sæti Hildur Kjartansdóttir, listakona

20.sæti Ellert B. Schram, fyrrverandi alþingismaður

21.sæti Sigríður Ingibjörg Ingadóttir, fyrrverandi alþingismaður

22.sæti Dagur B. Eggertsson, borgarstjóri 

Vöfflukaffi með frambjóðendum í Reykjavík

Eitt það mikilvægasta sem við getum rætt í stjórnmálum eru málefni barna. Ekki hvað síst þeirra barna sem þurfa að kljást við mikil vandamál eða erfiðar aðstæður.

Einn hópur barna, sem ég hef miklar áhyggjur af, eru þau börn sem þurfa að reiða sig á Barna- og unglingageðdeild Landspítalans, BUGL. Það eru um 900 börn á ári sem glíma við flókinn og samsettan geðrænan vanda eða alvarleg geðræn einkenni og þurfa á þjónustu BUGL að halda.

Sterkar vísbendingar eru um að geðheilsu barna og unglinga á Íslandi hraki með vaxandi einkennum kvíða og þunglyndis. Mikið hefur verið um bráðainnlagnir á BUGL í vetur og er aukningin tæp 80% milli ára. Þá er sjálfsvígstíðni barna á Íslandi því miður há. Geðlæknir á barna- og unglingageðdeild Landspítala sagði nýverið um háa sjálfsvígstíðni barna, að hún sé „ekki tilviljun heldur langtímaafleiðingu sparnaðar í forvörnum og úrræðaleysis í kerfinu“. Þetta er ömurlegt einkunnargjöf um kerfið.

Í skýrslu Landlæknis frá 2018 kom fram að rúmlega 9% ungmenna á Íslandi hafi gert tilraun til sjálfsvígs. Þetta er óhugnanleg tala. Það svarar til þess að í 22 barna skólabekk hafi tveir nemendur reynt að fremja sjálfsvíg,

1. Í fyrsta lagi glímir BUGL við fjárskort. Af hverju getum við sem 10. ríkasta land í heimi, með 1.000 milljarða kr. í fjárlög ríkisins ekki tryggt Barna- og unglingageðdeild nægt fé? Það er ekki eins og BUGL kosti mikið en kostnaður hjúkrunar allra barna á legudeild BUGL er um 400 milljónir kr. á ári, sem er svipað og Menntaskólinn á Laugarvatni kostar eða einn tíundi af því sem sendiráðin okkar kosta.

2. Í öðru lagi glímir BUGL við langan biðlista, þrátt fyrir að fyrir nokkrum árum settu stjórnvöld það markmið að engin bið ætti að vera eftir þjónustu göngudeildar BUGL eftir árið 2019. Núna, tveimur árum seinna, 2021, erum við með yfir 150 börn á biðlista á göngudeild BUGL og er meðalbiðtíminn á göngudeildina núna yfir 8 mánuðir samkvæmt nýjustu upplýsingum sem ég hef fengið og ekki hafa birst áður.

Því til viðbótar eru um 340 börn á biðlistum hjá „Greiningar- og ráðgjafarstöðvar ríkisins“ sem hefur það hlutverk að tryggja að börn með alvarlegar þroskaskerðingar fái greiningu, ráðgjöf og önnur úrræði sem bæta lífsgæði þeirra. Þessi biðlistar hafa lengst á síðustu þremur árum og eru núna allt að 24 mánuðir. Þessi lykilstofnun kostar minna en einn tíunda af opinberri niðurgreiðslu nautgriparæktar.

Eins og þetta sé ekki nóg þá eru um 600 börn núna á biðlista „Þroska- og hegðunarstöðvar“ sem á að sinna greiningu, ráðgjöf og meðferð vegna taugaþroskaraskana og annarra erfiðleika í hegðun hjá börnum. Sú bið getur verið allt að 18 mánuðir sem er heil eilífð hjá barni í erfiðleikum. Þessi þjónusta kostar minna en Landmælingar Íslands.

Af hverju er þetta svona og hver ber ábyrgðina?

3. Í þriðja lagi glímir BUGL við mönnunarvanda en starfsmannaveltan hjá BUGL meðal fagfólks er mjög há. BUGL hefur misst hæft starfsfólk í önnur störf þar sem þau eru betur borguð og þar á meðal innan hins opinbera.

Af hverju er þjónusta við veik börn ekki betur borguð? Ég get ekki ímyndað mér að þessi störf séu auðveld. Mannauðurinn á BUGL er það sem þjónustan byggir á.

Hér er því verk að vinna. Um er að ræða börn sem samfélagið og ríkisvaldið þarf að sinna miklu betur og rétta út hjálparhönd, en gera það af alvöru.

Börn á bið er böl og til skammar fyrir okkur öll.

Við eigum að setja geðræna heilsu barna í fremsta forgang. Getum við ekki verið öll sammála um það?

Leit um „��“

2360 niðurstöður fundust við leit að „��“

Póstlisti Samfylkingarinnar

Samfylkingin

Flokkurinn

Flýtileiðir

Vertu í bandi:

Leit um „���������������������������“