Samfylkingin vill búa nýjum kynslóðum á Íslandi eins góð lífsskilyrði og unnt er allt frá fæðingu. Í því skyni þarf að afnema eða draga stórlega úr tekjutengingu barnabóta og hverfa þannig frá því fyrirkomulagi að þær beri keim af fátækrahjálp fyrri tíma. Þar gegna menntastofnanir og velferðarþjónustan lykilhlutverki. Við viljum styðja myndarlega við uppvöxt barna, létta undir með foreldrum og sjá til þess að sveigjanleiki á vinnumarkaði og stytting vinnuviku gefi svigrúm til samveru barna og foreldra. Þröngur fjárhagur ungs fólks má ekki halda aftur af möguleikum þess til barneigna og ekkert barn á að búa við fátækt eða skert tækifæri til náms og frístunda vegna fjárhagsstöðu foreldra sinna.

Samfylkingin ætlar að beita sér fyrir sterku almennu barnabótakerfi sem stenst samanburð við það sem best gerist á Norðurlöndunum. Þá er löngu tímabært að fæðingarorlofskerfið verði tekið til gagngerrar endurskoðunar. 

Samfylkingin vill brúa bilið á milli fæðingarorlofs og leikskóla, hækka hámarksgreiðslur fæðingarorlofs í samræmi við launaþróun og kveða á um að greiðslur upp að lágmarkslaunum haldist óskertar. Einnig þarf að hækka fæðingarstyrki námsmanna og annarra sem ekki eiga rétt á fæðingarorlofi, setja gólf á lágmarksgreiðslur og auka sveigjanleika. Auka þarf sveigjanleika fyrir námsmenn sem einnig eru á vinnumarkaði til fæðingarorlofsrétts. Hækkanir á greiðslum úr fæðingarorlofssjóði skulu ekki miðaðar við fæðingardag enda felur slíkt í sér kerfisbundið misrétti. Tryggja þarf meðgönguorlof fyrir verðandi foreldra.

Á hinum Norðurlöndunum hefur rétturinn til leikskóladvalar eftir að fæðingarorlofi lýkur verið lögfestur. Á Íslandi skortir hins vegar sameiginlega sýn, lagaumgjörð og samkomulag um fjármögnun leikskólastigsins. Ungbarnafjölskyldur í öllum sveitarfélögum bera hallann af því. Úr þessu þarf að bæta með samhentu átaki ríkis og sveitarfélaga og m.a. breytingum á lögum um tekjustofna sveitarfélaga.

Samfylkingin vill tryggja framfærslu og réttindi barna sem hafa misst foreldra, efla stuðning við fötluð börn, langveik börn og börn með hegðunarvandamál, geðraskanir og þroskafrávik auk þess að útrýma biðlistum barna og ungmenna sem bíða eftir greiningu og úrræðum við hæfi. Samfylkingin vill stórauka snemmtækan stuðning við börn, einkum á fyrstu árum í lífi þeirra. Viðeigandi og varanleg úrræði sem fylgt er eftir þurfa að vera aðgengileg fyrir börn og ungt fólk með margþættan félagslegan vanda. Loks viljum við bjóða öllum börnum upp á heilsueflandi umhverfi og heilsusamlegar skólamáltíðir þeim og forsjáraðilum þeirra að kostnaðarlausu.

Betri hagur barna og foreldra

Til að sem flest í íslensku samfélagi njóti hreysti og heilbrigðis er mikilvægt að fyrirbyggja heilsuleysi eftir því sem það er unnt, svo sem með áherslu á lýðheilsu, forvarnir og heilsueflingu í daglegu lífi. Þetta er mikilvægt að hafa í huga á öllum sviðum samfélagsins, meðal annars í heilbrigðisþjónustunni sjálfri en ekki síður á vinnustöðum og menntastofnunum, í umhverfismálum og við skipulag byggðar.

Samfylkingin vill ýta undir heilsusamlega lífshætti með því að auðvelda fólki hreyfingu og hollt mataræði og stuðla að virkri þátttöku allra í samfélaginu. Andleg og líkamleg heilsa helst í hendur.  Meðal annars þess vegna er aukin sálfræði- og geðheilbrigðisþjónusta eitt mikilvægasta verkefni okkar í heilbrigðismálum. Bjóða á sálfræðiþjónusta í skólum og stuðla áfram að aukinni umræðu og fræðslu um andlega heilsu. Aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu þarf að tryggja allan sólarhringinn um land allt. Búsetukostir eldra fólks  og fatlaðs fólks eiga að miðast sérstaklega við það að auka tækifæri til félagslífs, tómstundastarfs og útivistar og tryggja gott aðgengi að heilsugæslu og annarri heilsutengdri þjónustu.

Takast þarf á við fíknisjúkdóma í góðu samstarfi við frjáls félagasamtök með áherslu á forvarnir, faglega meðferð og endurhæfingu og bjóða skaðaminnkandi úrræði þegar þess þarf á forsendum hvers og eins. Efla þarf úrræði fyrir jaðarsetta hópa þegar kemur að fíknimeðferð, svo sem fyrir fatlað fólk, fólk með geðrænar áskoranir og fólk af erlendum uppruna.

Lýðheilsa, heilsuefling og forvarnir

Samfylkingin vill tryggja húsnæðisöryggi allra. Í augum jafnaðarfólks eru það mannréttindi að þurfa ekki að lifa við óvissu og óöryggi um þak yfir höfuðið. Þá er viðráðanlegt verð á húsnæði eitt mikilvægasta kjaramál almennings enda er húsnæðiskostnaður að jafnaði stærsti útgjaldaliður heimila. Hið opinbera þarf að beita sér fyrir fjölbreyttu framboði á húsnæðismarkaði. Reynslan sýnir að markaðurinn gerir það aldrei upp á sitt einsdæmi. Öll sveitarfélög eru hvött til að bjóða upp á félagslegt húsnæði sem taki mið af rammasamningi um aukið framboð íbúða á árunum 2023-2032.

Besta leiðin til að auka framboð og fjölbreytni á húsnæðismarkaði er að styrkja leigu- og búseturéttarkerfi og beina framlögum hins opinbera í auknum mæli til uppbyggingar í samstarfi við húsnæðisfélög án hagnaðarsjónarmiða. Þannig má tempra verð og á sama tíma mæta þeim hópum sem eiga helst á hættu að lenda í klemmu á húsnæðismarkaði. Samfylkingin hefur verið leiðandi í þessum efnum á sveitarstjórnarstiginu, meðal annars með uppbyggingu í samvinnu við verkalýðshreyfinguna og húsnæðisfélög án hagnaðarsjónarmiða. Við viljum halda áfram á þeirri braut, auka stofnframlög til uppbyggingar í samstarfi við húsnæðisfélög án hagnaðarsjónarmiða og hækka tekju- og eignamörk. Það dregur þó ekki úr mikilvægi þess að byggja áfram hefðbundið félagslegt húsnæði, íbúðir fyrir fatlað fólk og sérstök búsetuúrræði fyrir heimilislausa, þar sem Samfylkingin hefur einnig verið í forystu. 

Mikilvægt er að húsnæðisstuðningur þróist til samræmis við þróun tekna og byrði húsnæðiskostnaðar fari ekki yfir 25% af ráðstöfunartekjum að jafnaði. Tryggja þarf nægilegt framboð og fyrirsjáanlega úthlutun lóða til að standa undir fjölbreyttri uppbyggingu um land allt. 

Jafnaðarfólk leggur höfuðáherslu á mikilvægi félagslegrar blöndunar í allri húsnæðisuppbyggingu og að öryggis- og hollustukröfum sé fylgt í hvívetna. Við viljum að á Íslandi sé eitt samfélag fyrir alla en ekki aðskilnaður eftir efnahag eða uppruna. Markmiðum um félagslega blöndun má ná með skilyrðum í samningum við byggingaraðila og hvatningu þess efnis til sveitarfélaga. Að sama skapi leggur Samfylkingin þunga áherslu á að allt skipulag byggðar miði að því að búa til mannvænt og grænt umhverfi sem skapar tækifæri til heilsueflandi og loftslagsvænna lifðnaðarhátta.

Fjölbreytt framboð á húsnæði fyrir öll

Samfylkingin leggur áherslu á að efla hringrásarhagkerfi á Íslandi með það að markmiði að ýta undir sjálfbæra framleiðslu og neyslu, endurnýtingu og endurvinnslu og draga úr sóun og ofnýtingu auðlinda. Samfylkingin vill koma á fót skilvirku kerfi sem styður við aðila sem auka líftíma vara, draga úr notkun hráefna og sporna við sóun. Sveitarfélög og einkaaðilar þurfa að huga betur að samnýtingu hráefna og varnings sem þegar hefur verið framleiddur. Stofnun iðn- og þróunarklasa er ein leið til að efla nýsköpun á þessu sviði, samnýta þekkingu og styrkja smærri fyrirtæki og samfélagsverkefni á sviði umhverfismála og hringrásarhagkerfis.

Vinna þarf að samræmdri flokkun sorps hjá fyrirtækjum og heimilum um land allt. Ríki og sveitarfélög verða að vinna að endurbótum í frárennslismálum og auka skolphreinsun, söfnun spilliefna og dælingu til að verja hafið og strendur landsins. Mikilvægt er að ríki styðji við sveitarfélög til að koma í veg fyrir losun spilliefna og standa að uppsetningu skólphreinsunar og vernda viðkvæm náttúrusvæði. 

Hringrásarhagkerfi og úrgangsmál

Samfylkingin vill að mótuð verði markviss stefna um dýravelferð á Íslandi og skerpt verði á eftirliti og reglum um bættan aðbúnað og meðferð dýra. Við viljum gæta að réttindum dýra og veita umráðamönnum þeirra ráðgjöf og fræðslu um dýravelferð og þær lögbundnu skyldur sem fylgja dýrahaldi. Vernda þarf heimkynni villtra dýra þannig að líffræðilegum fjölbreytileika sé ekki ógnað og meta áhrif loftslagsbreytinga á vistkerfi íslenskrar náttúru.

Dýravelferð

Samfylkingin og samtök launafólks eiga sameiginlegar rætur og skýra málefnalega samleið. Stéttarfélög eru þýðingarmikil í lýðræðissamfélagi því að þau verja hag vinnandi fólks í krafti samstöðu, standa vörð um lífskjör almennings og vega upp á móti valdi fjármagnsins. Í kjarasamningum næst mestur árangur þegar stéttarfélög standa saman. Skipulagður og heilbrigður vinnumarkaður er ein af grunnstoðum norrænna jafnaðarsamfélaga ásamt ábyrgri hagstjórn með áherslu á fulla atvinnu og sterka almenna velferðarþjónustu sem miðar að félagslegu réttlæti.

Með skipulögðum vinnumarkaði er meðal annars átt við almenna þátttöku í stéttarfélögum, að gerðir séu kjarasamningar og eftir atvikum heildarkjarasamningar milli aðila á vinnumarkaði þannig að fjöldi stéttarfélaga innan sömu atvinnugreinar, eða mismunandi atvinnugreina geti rekið sameiginlega kjarastefnu, kjósi þau það.

Samfylkingin beitir sér fyrir bættum kjörum, vinnuvernd og jafnrétti á vinnumarkaði. Brýnt er að efla upplýsingagjöf um réttindi og skyldur launafólks og auka aðgengi þeirra sem þurfa að íslenskukennslu. Taka verður á félagslegum undirboðum og brotum gegn kjarasamningum af festu og tryggja virk viðurlög svo sem eins og févíti við launaþjófnaði og öðrum brotum á vinnumarkaði. Mismunun og misnotkun á vinnumarkaði má ekki líðast. Við viljum innleiða víðtækari keðjuábyrgð verktaka og stöðva kennitöluflakk. Þá vill Samfylkingin vinna gegn þeirri óheillaþróun að atvinnurekendur ráði fólk í verktöku sem ætti með réttu að hafa stöðu launafólks. Gerviverktaka grefur undan samtökum launafólks og réttindum þess á vinnumarkaði. Engu að síður er mikilvægt að gæta að stöðu og réttindum einyrkja og efla tengsl þeirra við stéttarfélögin sem þeir eiga yfirleitt samleið með.

Við viljum heilbrigðan vinnumarkað þar sem menn hagnast ekki á misferli en hlúð er að mannauði samfélagsins og uppfylltar kröfur um öruggt starfsumhverfi og vellíðan á vinnustað. Þá leggur Samfylkingin áherslu á rétt launafólks til fjölskyldulífs og jafnvægis milli heimilis og vinnu. Fjölskylduvænn vinnumarkaður útheimtir öfluga velferðarþjónustu, nægt framboð af leikskólaplássum, góða grunnskóla og frístundastarf auk stuðnings við barnafjölskyldur í gegnum skattkerfi og tilfærslur. Áfram skal unnið að styttingu vinnuvikunnar.

Heilbrigður vinnumarkaður

Samfylkingin hefur skýra sýn á framtíð fjármálakerfisins og vill að hið opinbera vaki yfir þróun þess. Meginhlutverk fjármálakerfisins er að miðla fjármagni þangað sem það nýtist best með því að sjá fólki og fyrirtækjum fyrir lánsfé. Aukin skilvirkni í kerfinu skilar sér í betri ávöxtun sparifjár og hagstæðari lánakjörum. Fjármálafyrirtæki eru hins vegar engin venjuleg fyrirtæki og almenningur ber að miklu leyti áhættuna af rekstri þeirra stærstu, óháð því hvort þau eru í eigu ríkis eða einkaaðila.

Til að fjármálakerfið þjóni hagsmunum almennings sem best verður það að sæta ströngum reglum og traustu eftirliti af hálfu hins opinbera. Virk samkeppni á fjármálamarkaði er lykilatriði til að draga úr kostnaði við kerfið en mikilvægast er þó að stór fjármálafyrirtæki og bankar séu reknir með langtímasjónarmið og samfélagslega ábyrgð að leiðarljósi. Þess vegna skiptir eignarhald þeirra höfuðmáli.

Samfylkingin vill tryggja fjölbreytt og dreift eignarhald í bankakerfinu og stuðla að aukinni samkeppni til hagsbóta fyrir almenning. Öruggasta leiðin til þess væri að fá inn á markaðinn trausta erlenda aðila með reynslu af bankarekstri. Slíkt hefur reynst erfitt á meðan íslenska krónan er gjaldmiðill okkar en með upptöku evru gætu Íslendingar þegar í stað notið góðs af evrópskum fjármála- og lánamarkaði. Samfylkingin vill að Landsbankinn sé áfram í eigu ríkisins.

Huga þarf að heildarskipulagi fjármálakerfisins og gera breytingar. Þrír stórir bankar sem allir eru kerfislega mikilvægir takmarka samkeppni og stuðla að fákeppni, óháð eignarhaldi þeirra. Íslenska fjármálakerfið þarf að einkennast af fjölbreytni, samkeppni, öflugu eftirliti, neytendavernd, samfélagslegri ábyrgð og öruggri og ódýrri innlendri greiðslumiðlun.

Frá bankahruni hefur ekki farið fram nauðsynleg almenn umræða um það hvernig best er fyrir almenning að bankakerfið þróist hér á landi. Skapa þarf traustan grundvöll fyrir stefnumörkun með umræðu í samfélaginu. Það að ríkið haldi á svo stórum hluta bankakerfisins sem raun ber vitni skapar ákveðin tækifæri til breytinga á bankakerfinu.

Samhliða örri tækniþróun og nauðsyn grænna fjárfestinga eru augljósar áskoranir til staðar í fjármálaumhverfinu. Vega þarf og meta kosti samfélagsbanka og leitast við að laða að æskilega eigendur fjármálafyrirtækja með þekkingu á bankarekstri. Mikilvægt er að breytt kerfi verði til þess að áhætta í starfsemi fjárfestingarbanka verði áhyggjuefni eigenda viðkomandi banka en ekki ríkisins eða almennings. 

Greiðslumiðlun á Íslandi er alltof dýr og er kostnaður við hana hærra hlutfall af landsframleiðslu en í öllum hinum norrænu ríkjunum. Samfylkingin vill ráða bót á þessu og draga úr milliliðakostnaði. Ríkisvaldið verður að hafa frumkvæði að ódýrari greiðslumiðlun fyrir almenning. Nota verður Seðlabankann til að koma því í kring ef viðskiptabankarnir tregðast við að koma innlendri greiðslumiðlun í ásættanlegt horf sem er lágmörkun kostnaðar og að greiðslumiðlunin fari að mestu fram innanlands. Innlend greiðslumiðlun skiptir máli ef aðstæður svipaðar þeim sem komu upp í bankahruninu skapast að nýju.

Fjármálakerfi sem þjónar almenningi

Innkaup hins opinbera á vörum, verkum og þjónustu munu fyrirsjáanlega verða nokkuð umfangsmikil á næstu árum. Sé vel staðið að opinberum innkaupum tryggir það jafnræði fyrirtækja, stuðlar að hagkvæmni í opinberum rekstri með virkri samkeppni og eflir nýsköpun og þróun. 

Bæði almenningur og bjóðendur þurfa að sjá, svo að ekki fari á milli mála, að vandað sé til verka og að málefnaleg sjónarmið ráði för við alla ákvarðanatöku. Samfylkingin telur að góð stjórnsýsla í opinberum innkaupum feli í sér áhrifaríka vörn gegn spillingu og að á Íslandi sé mjög mikið svigrúm til umbóta á þessu sviði.

Samfylkingin vill að skilgreindur verði og valinn hentugur mælikvarði til að meta gæði opinberra innkaupa á Íslandi. Þannig megi samtímis stuðla að stöðugum umbótum, bera stöðuna hér á landi saman við það sem best gerist annars staðar og efla varnir gegn spillingu.

Umbætur í opinberum innkaupum

Samfylkingin beitir sér fyrir atvinnulýðræði, valddreifingu í efnahagslífinu og auknum áhrifum vinnandi fólks á vinnuumhverfi sitt og stefnumörkun fyrirtækja og stofnana sem það vinnur hjá. Lýðræðisleg þátttaka starfsmanna á vinnustað og aðild þeirra að stjórnun fyrirtækja getur aukið traust og starfsánægju, dregið úr launabili og stuðlað að aukinni framleiðni og samkeppnishæfni atvinnulífs.

Ísland er eftirbátur ríkja á meginlandi Evrópu í þessum efnum. Því þarf að breyta. Fyrsta skrefið er að fylgja fordæmi Svía, Dana og Þjóðverja og binda í lög rétt starfsmanna stærri fyrirtækja til að velja sína fulltrúa í stjórn þeirra. Samfylkingin telur að lýðræðisvæðing atvinnulífsins og aukin áhrif og eignarhald starfsfólks í fyrirtækjum geti leitt til réttlátara samfélags og valdeflingar vinnandi fólks. Mikilvægt er að breytingar í þessa veru séu útfærðar í nánu samráði við aðila vinnumarkaðarins. Ólíðandi er að fólk þurfi að óttast um starfsöryggi sitt vegna skoðana, tjáskipta eða þátttöku í verkalýðsbaráttu enda er það óheimilt að lögum að láta fólk gjalda skoðana sinna með slíkum hætti.

Lýðræðislegt atvinnulíf

Sjávarútvegur, landbúnaður og ferðaþjónusta eru mikilvægar atvinnugreinar fyrir íslenskt efnahagslíf og samfélag og skapa miklar tekjur fyrir þjóðarbúið og fjölda starfa. Um leið losa þessar atvinnugreinar mikið af gróðurhúsalofttegundum. Nauðsynlegt er að draga markvisst úr þeirri losun til að standa við skuldbindingar okkar í loftslagsmálum og styrkja framtíðarstoðir þessara greina.  

Samfylkingin vill vinna markvisst að orkuskiptum í sjávarútvegi og tryggja að innviðir og rekstrarumhverfi sjávarútvegsfyrirtækja styðji við þau. Miklu skiptir að bruni og flutningur á svartolíu verði bannaður á norðurslóðum líkt og Alþjóðasiglingamálastofnunin (IMO) hefur gert sunnan 66. gráðu suðlægrar breiddar. Ísland á að vinna að þessu markmiði á vettvangi IMO, Norðurskautsráðsins, á vettvangi norrænnar samvinnu og innan Evrópska efnahagssvæðisins. Fyrsta skrefið er stöðva allan svartolíubruna innan 12 mílna landhelginnar.

Landbúnaður og landnotkun þurfa að samrýmast markmiðum í loftslagsmálum og miðast við verndun og endurheimt líffræðilegrar fjölbreytni. Samfylkingin vill efla sjálfbæra matvælaframleiðslu og ráðast í gagngera endurskoðun á skatta- og styrkjakerfi landbúnaðar með það að markmiði að valdefla bændur til fjölbreyttari og sjálfbærari nýtingar lands, stuðla að nýsköpun í greininni og ýta undir uppgræðslu og kolefnisbindingu. Samfylkingin vill draga úr lausagöngu búfjár á viðkvæmum svæðum í samráði við bændur til að sporna gegn gróður- og jarðvegseyðingu og ráðast í kraftmikið átak í landgræðslu, friðun gegn ofbeit og endurheimt votlendis, birkiskóga og kjarrlendis. Rannsaka þarf árangur opinbers stuðnings við skógrækt eftir uppbyggingu síðustu áratuga miðað við loftslagsávinning og áhrif á náttúru.

Samfylkingin leggur áherslu á aðgerðir til að draga úr losun frá ferðaþjónustu. Innviðauppbygging, rafvæðing hafna, orkuskipti og efling almenningssamgangna eru mikilvægur liður í þeirri vegferð, sem og aðgerðir í úrgangsmálum og upplýsingagjöf til ferðamanna um leiðir til að draga úr kolefnisfótspori.

Samfylkingin vill efla byggingarannsóknir og styðja í  auknum mæli við nýsköpun á sviði sjálfbærra lausna í byggingariðnaði.

Samfylkingin vill styrkja umgjörð fiskeldis á Íslandi, setja atvinnugreininni skýran ramma og auka eftirlit með henni. Taka verður af festu á slysasleppingum í fiskeldi og tryggja að atvinnugreinin uppfylli ströngustu umhverfiskröfur svo hún geti starfað í sátt við náttúru, lífríki og samfélag. Gangi það ekki eftir er atvinnugreininni sjálfhætt.

Leit um „��“

2829 niðurstöður fundust við leit að „��“

Póstlisti Samfylkingarinnar

Samfylkingin

Flokkurinn

Flýtileiðir

Um Samfylkinguna

Vertu í bandi:

Leit um „������������������������������������������������������������“

2829 niðurstöður fundust við leit að „������������������������������������������������������������“