Í lok síð­asta árs von­uðum við mörg að lok þessa heims­far­ald­urs, sem við helst viljum ekki nefna á nafn leng­ur, væri á næsta leyti. Bólu­setn­ingar stóðu fyrir dyrum og vonir okkar margra stóðu til þess að við gætum á ný notið sam­vista, ferðast, unnið og hvað það er sem við sökn­uðum mest. Það reynd­ist ekki alveg raunin en ný afbrigði virð­ast nú leysa hin sigr­uðu eldri af hólmi og lífið eins og við þekktum það verður fjar­læg­ara í minn­ing­unni. Það er margt sem þessi heims­far­aldur hefur kennt okkur og umfram annað kannski að stórar breyt­ingar eru mögu­leg­ar. Við getum breytt venjum okkar og reglum á til­tölu­lega stuttum tíma þegar við þurfum þess.

Þetta hefur verið erfitt, sér­stak­lega auð­vitað fyrir þau sem hafa veikst, misst nákomna, glatað lífs­við­ur­væri sínu eða heilsu. En getum við nýtt þessa reynslu heims­ins á umpólun við úrlausnir á fleiri vanda­málum sem við svo sann­ar­lega stöndum frammi fyr­ir?

Mér er þar efst í huga hlýnun jarðar með öllum þeim grafal­var­legu afleið­ingum sem við sem mann­kyn munum á end­anum ekki lifa af, ef ekk­ert verður að gert. Sú stað­reynd að á jörð­inni ríkir gríð­ar­legur ójöfn­uður sem auk­ist hefur í kjöl­far heims­far­ald­urs, sama hvort horft er til mis­skipt­ingu fjár­magns, aðgengis að mat­vælum og svo fram­veg­is. Átök og stríð með hrylli­legum afleið­ing­um, ofbeldi og mann­rétt­inda­brot sem við vissu­lega for­dæmum almennt en með sam­hentu átaki alþjóða­sam­fé­lags­ins mætti koma í veg fyr­ir. Kyn­bundið ofbeldi er þar á með­al, ein helsta ógnin við heilsu kvenna og hún hefur því miður bara auk­ist í far­aldr­in­um.

Lofts­lags­breyt­ingar af manna­völdum eru hnatt­rænn vandi rétt eins og kór­ónu­veiru­far­ald­ur­inn og við getum og eigum að bregð­ast við honum sem slík­um. Hér­lendis hefur Reykja­vík haft for­ystu um að leggja til metn­að­ar­fullaar aðgerða­á­ætl­anir og stefnur en rík­is­stjórnin þarf að gera bet­ur. Setja fram skýr metn­að­ar­full mark­mið og mæli­kvarða sem og kalla eftir að við bregð­umst við því neyð­ar­á­standi sem ríkir í lofts­lags­mál­um. Þær aðgerðir sem farið verður í þurfa að stuðla að rétt­látum umskipt­um, byggja á jafn­ræði þar sem allir taka þátt í því að draga úr los­un, fyr­ir­tæki og neyt­end­ur, en um leið er byrðum og tæki­færum sem fel­ast í aðgerð­unum dreift með jöfnum og sann­gjörnum hætti. Nauð­syn­legt er að fram­kvæmdar verði kostn­að­ar- og ábata­grein­ingar sem nái til sam­fé­lags­legra áhrifa auk þess­ara efna­hags­legu og að gripið sé til mót­væg­is­að­gerða til að tryggja að aðgerðir gegn lofts­lags­breyt­ingum auki ekki ójöfn­uð. Ein­hver störf munu hverfa á næstu árum og önnur breyt­ast og ný verða til. Nauð­syn­legt er að breyt­ingar á vinnu­mark­aði leiði til fjölg­unar á góðum grænum störfum sem standa undir góðum lífs­kjörum og auka vel­ferð og jafn­rétti.

Jöfnum stöðu okkar við end­ur­reisn­ina

Síð­ustu tvö ár höfum við öll fundið hve gríð­ar­lega mik­il­væg sam­neyslan er, vel­ferð­ar­kerfið okkar sem hélt sam­fé­lag­inu gang­andi þegar allt fór í lás. Þar er ég ekki bara að tala um heil­brigð­is­starfs­fólk sem sann­ar­lega vann þrek­virki heldur líka fólk í Vel­ferð­ar­þjón­ustu sveit­ar­fé­laga sem sinnti börn­um, fjöl­skyld­um, föt­uðu fólki, öldruðum og öllum þeim sem þurftu að aðlaga sig að nýjum veru­leika eftir hverjar nýjar sótt­varn­ar­regl­ur. Fólk sem vinnur í mennta­kerf­inu sem aðlag­aði sig að alveg nýjum veru­leika sem og fólk í fram­línu­störfum sem mætti á sínar vakt­ir. Nor­ræna vel­ferð­ar­sam­fé­lagið sýndi sína styrk­leika og ég held við höfum vel­flest fundið að þetta rót­gróna sam­fé­lag sam­hjálpar og sam­stöðu, var það sem mestu máli skipti þegar áföllin dundu yfir.

Við jafn­að­ar­fólk höfum reyndar haldið þessum gildum á lofti alla tíð, að jöfn­uð­ur, rétt­læti, sterkir inn­við­ir, sam­neysla og sam­staða fólks geri okkur öllum gott og að allir eigi að vera með. Við viljum ekki bara skapa öllum jöfn tæki­færi til að taka þátt í okkar sam­fé­lagi heldur jafna stöðu fólks til að nýta þau tæki­færi með raun­veru­legum aðgerð­um. Árið 2021 var að mörgu leyti upp­haf nýrra tíma fyrir jafn­að­ar­stefn­una, þó alþing­is­kosn­ingar á Íslandi hafi ekki farið eins og í lönd­unum í kringum okkur þá gleðj­umst við yfir góðum sigrum þeirra og styðjum öll góð mál sem byggja á okkar grunn­hug­sjónum og stuðla að því að okkar fram­tíð­ar­sýn nái fram að ganga.

Sam­fylk­ingin er í meiri­hluta við stjórn sveit­ar­fé­laga þar sem flestir Íslend­ingar búa og við höfum sann­ar­lega lagt okkur fram um að standa vörð um þá gríð­ar­lega mik­il­vægu þjón­ustu sem sveit­ar­fé­lög veita, því miður oft við lít­inn skiln­ing rík­is­stjórn­ar­innar á mik­il­vægi sveit­ar­stjórn­ar­stigs­ins og áhrif sam­dráttar þar á mann­rétt­indi, heil­brigði, ofbeldi, menntun og atvinnustig um land­ið. Framundan er nýtt ár og ný tæki­færi fyrir öfl­uga for­ystu­sveit jafn­að­ar­fólks í öllum sveit­ar­fé­lögum að sækja umboð til kjós­enda til þess að gera sam­fé­lag okkar enn betra og rétt­lát­ara.

Ég er bjart­sýn á að við fáum umboð til þess og um leið og ég horfi til baka með þakk­læti og kannski smá trega á liðið ár, get ég ekki beðið eftir því næsta því það mun von­andi færa okkur mörg ný tæki­færi til sam­stöðu um fram­farir og jafn­rétti öllum til handa.

Greinin birtist í Kjarnanum 26. des. 2021. 

Heiða Björg Hilmisdóttir varaformaður Samfylkingarinnar gerir hér upp árið 2021.

Annað kvöld fer fram fundur á vegum Lífsvirðingar, félags um dánaraðstoð. Þar mun Staffan Bergström, sænskur læknir og fyrrum prófessor, fjalla um nálgun sína og aðkomu að dánaraðstoð. Rétt er að greina frá að ég hef engin tengsl við Lífsvirðingu og er því ekki að auglýsa umræddan atburð fyrir þeirra hönd heldur vil ég vekja athygli á mikilvægi þeirrar umræðu og fræðslu sem Lífsvirðing stendur fyrir. Réttur fólks til að deyja með reisn er afar mikilvægur, ekki síst á okkar tímum þegar læknavísindin hafa náð jafn miklum framförum og raunin er. Með framförum er okkur gert kleift að lifa lengur og við betri heilsu, en jafnframt lengja líf fólks sem glímir við mikil og erfið veikindi árum og jafnvel áratugum saman. 

Sum veikindi er hægt að lækna, öðrum halda í skefjum. En sum veikindi skerða svo mjög lífsgæði fólks að þrátt fyrir læknavísindin fara lífsgæðin hratt þverrandi. Dánaraðstoð er heimiluð í nokkrum ríkjum heims nú nýverið á Spáni. Það þarf lagabreytingu eigi að heimila dánaraðstoð hér á landi en fyrst og fremst þarf að eiga sér stað umræða á víðara stigi því mikill meirihluti landsmanna, eða nærri 80% virðist fylgjandi dánaraðstoð skv. Könnun Maskínu frá árinu 2019.

Um tíu ára skeið, til ársins 2015, var starfrækt á vegum embættis Landlæknis svokölluð Lífsskrá, eða lífsviljaskrá. Þar gat fólk skráð inn vilja sinn til læknisfræðilegs inngrips en ókosturinn var skráin var ekki á tölvutæku formi og því ekki hægt að nálgast vilja þeirra sem skráðu sig í lífsskrána nema á dagvinnutíma starfsfólks embættisins. Þá var jafnframt allur gangur á því hvort fólk uppfærði skrána. Þetta tvennt, lífsviljaskrá og dánaraðstoð er nauðsynlegt að ræða í nútímasamfélagi og má velta fyrir sér hvort ekki sé rétt að hefja undirbúning mögulegrar lagasetningar hér líkt og þekkist í nágrannalöndum. 

Í þeim ríkjum sem heimila dánaraðstoð er það eingöngu í höndum lækna að veita slíka aðstoð og þá byggða á sjúkdómsgreiningu. Er bakgrunnur sjúklings kannaður og það hvort ósk sjúklingsins sé vel ígrunduð og sjúklingurinn með fullu ráði. Aldrei er um skyndiákvörðun að ræða enda þarf sjúklingurinn að eiga fleiri en eitt samtal við lækni sinni og getur á hverjum tímapunkti dregið ósk sína tilbaka. Að því ég best veit er það eingöngu í Sviss þar sem fólk sem ekki er búsett í landinu getur fengið aðstoð og ítrekað er að læknar eru ekki skuldbundnir til að veita dánaraðstoð heldur er hún veitt að vandlega ígrundaðri skoðun læknis á heilsu sjúklings. 

Dánaraðstoð snýst um mannúð og lífsvirðingu. Við þurfum að opna umræðuna, við á Alþingi taka við keflinu og halda áfram veginn í átt að lífsvirðingu og mannúð við lífslok.  

Reglur Samfylkingarinnar um félagaskrá flokksins 

Skrifstofa Samfylkingarinnar heldur rafræna félagaskrá fyrir flokkinn og öll aðildarfélög hans skv. grein 2.12 í lögum flokksins. 

Reglur þessar gilda um félagaskrá flokksins og öll aðildarfélög hans. Þær gilda einnig um hvers konar áritanir úr skránni og aðrar upplýsingar sem kunna að felast í félagaskrá flokksins og aðildarfélaga hans. Með áritun úr félagaskrá er átt við útgáfu staðfestinga, vottorða eða upplýsinga úr félagaskrá flokksins. Undir það falla viðveruskrár frá fundum þar sem einungis skráðir eða kjörnir flokksfélagar eiga sæti í. 

Aðildarfélög Samfylkingarinnar geta fengið rafrænan aðgang að félagaskrá viðkomandi félags eftir að hafa undirritað yfirlýsingu um meðferð skráarinnar. Aðgangurinn skal takmarkast við formann aðildarfélags eða þann aðila sem stjórn þess tilnefnir. 

Skrifstofu Samfylkingarinnar er óheimilt að láta öðrum en aðildarfélaginu sjálfu í té félagaskrá þess eða annast áritanir úr því skv. grein 2.12 í lögum flokksins. 

Söfnun upplýsinga, vinnsla og miðlun félagaskráa eða úrtaka úr þeim skal ávallt vera í samræmi við lög um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga. 

Stjórnmálafélög sem hlíta vilja grundvallarstefnuskrá Samfylkingarinnar, undirgangast lög hennar og hafa a.m.k. 10 fullgilda félaga, eiga rétt á aðild að Samfylkingunni skv. grein 3.01 í lögum flokksins. 

Enginn getur verið aðalfélagi nema í einu aðildarfélagi. Um réttindi og skyldur aukafélaga fer skv. lögum viðkomandi aðildarfélags skv. grein 3.10 í lögum flokksins. 

Félagaskrá Samfylkingarinnar miðast við póstnúmeraskrá og eftir atvikum sveitarfélagsnúmer. Hún er tengd þjóðskrá og skal uppfærð a.m.k. mánaðarlega og oftar ef þurfa þykir s.s. vegna útsendingu bréfa, tölvupósta, kynninga vegna flokksvals, kosninga o.s.frv. 

Skráning í Samfylkinguna skal vera a) á rafrænu formi í gegnum heimasíðu flokksins b) vera skrifleg og undirrituð af viðkomandi og tveimur vottum c) framvísun viðurkenndra skilríkja. Viðkomandi aðili skráir sig í ákveðið aðildarfélag, þátttöku í félagsstarfi og samþykkir reglur flokksins þar með talið um meðferð félagaskrár. 

Skriflegum skráningum skal beina til aðalskrifstofu flokksins skv. grein 3.09 í lögum flokksins. 

Einstaklingar sem eru undir 35 ára aldri og sækja um inngöngu í Samfylkinguna skulu vera skráðir í staðbundið aðildarfélag Ungra jafnaðarmanna eftir búsetu þeirra komi ekki fram ósk um annað skv. grein 3.09 í lögum flokksins. Ef ekki kemur fram ósk um annað ber þeim sem tekur á móti skráningunni að upplýsa um hvaða félög þeim standi til boða. 

Allar nýskráningar skal geyma í 7. ár rafrænt eða á pappír eftir atvikum og skulu þær vera rekjanlegar. 

Flutningur flokksfélaga á milli aðildarfélaga 

Skrifstofa Samfylkingarinnar sér um að færa fólk á milli aðildarfélaga í samræmi við búferlaflutninga skv. þjóðskrá og tilkynna stjórnum aðildarfélaga um það skv. grein 2.12 í lögum flokksins. 

Félagsmaður sem ekki tilkynnir sérstaklega um búsetuskipti flyst sjálfkrafa á milli aðildarfélaga við búsetuskipti í þjóðskrá. Félagsmaður skráður í landsfélag, flyst ekki á milli aðildarfélaga við búsetuskipti. 

a) á rafrænu formi í gegnum heimasíðu flokksins 

b) vera skrifleg og undirrituð af viðkomandi og tveimur vottum 

c) framvísun viðurkenndra skilríkja á skrifstofu flokksins. 

Allar úrsagnir skal geyma í 4. ár rafrænt eða á pappír eftir atvikum nema annars sé óskað og skulu þær vera rekjanlegar. 

Meðferð félagaskrár í flokksvali og kosningabaráttu 

Þrátt fyrir ákvæði 1. greinar í reglum þessum er skrifstofu Samfylkingarinnar heimilt að miðla upplýsingum úr félagaskrá í þeim tilvikum sem nefnd eru í þessari grein gegn vinnslusamningum. 

Í flokksvali til bæjar- og sveitarstjórna og til Alþingis fá formenn kjörstjórna, fyrir hönd kjörstjórnar, afhenta félagaskrá á rafrænu formi. 

Í kosningum kjördæmisráða eða sveitarstjórna fær kosningastjóri, fyrir hönd kosningastjórnar afhenta félagaskrá á rafrænu formi. 

Að flokksvali eða kosningum loknum er formanni kjörstjórnar í forvali og kosningastjóra í kosningum skylt að afhenda aðalskrifstofu Samfylkingarinnar félagaskrána, með þeim breytingum sem kunna að hafa verið gerðar. 

Eingöngu er heimilt er að afhenda frambjóðanda, sem skráður er í Samfylkinguna, í flokksvali Samfylkingarinnar til bæjar- og sveitarstjórna og til Alþingis afrit af félagaskrá á prentuðu formi að undirrituðum vinnslusamningi milli aðila. Félagaskráin skal innihalda nafn, aldur, heimili og síma. Frambjóðendum er skylt að fara með skrár skv. lögum flokksins og lögum um persónuvernd. Skrárnar eru eingöngu notaðar í þeim tilgangi að hafa samband við flokksfélaga í flokksvali og eytt á sannanlegan hátt að flokksvali loknu. Heimilt er að afhenda félagaskrána gegn gjaldi. 

Í þeim tilfellum sem Samfylkingin býður fram með öðrum stjórnmálaflokkum er óheimilt að afhenda samframboðsflokknum félagaskrá Samfylkingarinnar. 

8. grein
Netfangaskrá og útsendingar skv. félagaskrá 

Aðalskrifstofa Samfylkingarinnar heldur netfangaskrá fyrir flokkinn í heild. 

Engum má senda tölvupóst samkvæmt netfangaskrá nema samþykki viðkomandi liggi fyrir. Félagsmaður telst hafa gefið samþykki sitt hafi hann gefið Samfylkingunni upp netfangið sitt eða skráð sig sérstaklega á netfangaskrá flokksins. Óski félagsmaður að taka netfang sitt af skrá, skal skrifleg beiðni send til skrifstofu flokksins. 

Aðalskrifstofa Samfylkingarinnar sendir út tölvupóst á netfangaskrána. Aðrir hafa ekki heimild til að senda tölvupóst. Ekki má senda út annað efni á netfangaskrá en sem við kemur flokksstarfinu. 

Aðildarfélög geta nýtt sér þau netföng til útsendingar til flokksfélaga sem þau hafa safnað saman í félagsstarfi sínu og ber þeim að senda aðalskrifstofu jafnóðum allar breytingar á netföngum sem þeim berast. 

Þegar aðildarfélag sendir út almennan póst eða tölvupóst á félagsmenn sína s.s. vegna innheimtu á félagsgjöldum o.s.frv. er notuð nýjasta útgáfa af félagaskrá. Flokkurinn hefur persónuverndarstefnu sem tryggir persónuvernd félagsmanna og stuðningsmanna flokksins. 

Rísi upp ágreiningur varðandi reglur þessar skal leggja hann fyrir framkvæmdastjórn sem sker úr deilunni eins fljótt og tök eru á. 

Reglur þessar voru upphaflega samþykktar af framkvæmdastjórn þann 25. september 2006 og með áorðnum breytingum síðast 19. nóvember 2018 og öðlast þær strax gildi. 

Reglur Samfylkingarinnar um félagaskrá flokksins

Helga Vala hefur setið á þingi fyrir hönd Samfylkingarinnar frá árinu 2017. Hún var formaður stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar Alþingis á árunum 2017 - 2019 og formaður velferðarnefndar 2019 - 2021. Þórunn Sveinbjarnardóttir var auk þess kjörin varaformaður þingflokks og Kristrún Frostadóttir ritari þingflokks á fundinum.

„Þrátt fyrir sérstakt upphaf kjörtímabils erum við í Samfylkingunni full tilhlökkunar að þing komi saman enda mörg brýn verkefni framundan auk þess sem við höfum undanfarnar vikur unnið að mikilvægum málum sem við viljum setja á dagskrá,” sagði Helga Vala eftir fundinn.

Helga Vala Helgadóttir hefur tekið við formennsku þingflokks Samfylkingarinnar, en svo hljóðandi tillaga formanns var samþykkt á þingflokksfundi í dag. 

Ný stjórn þingflokks Samfylkingarinnar

Þá bárust tíðindi ofan úr Seðlabanka sem hækkaði stýrivexti, viðbrögð verkalýðshreyfingarinnar við því voru að benda á kjararýrnun alls almennings við slíkar gjörðir og fyrirheit gefin um komandi kjarabaráttu. 

Nú eru rúmlega fimm mánuðir síðan að Alþingi kom síðast saman. Verkefnin sem bíða nýrrar ríkisstjórnar og Alþingis hrannast upp meðan beðið er eftir áframhaldandi ríkisstjórn og stjórnarsáttmála Vinstri grænna, Sjálfstæðisflokks og Framsóknar. Verkefnin lúta meðal annars að efnahagsmálum, velferðarmálum, heilbrigðismálum og þjóðaröryggi. 

Ef litið er á fréttir undanfarinnar viku þá er ekki laust við að nokkur uggur læðist að. Frést hefur að stjórnarsáttmáli komandi ríkisstjórnar muni ekki taka á stærsta viðfangsefni 21. aldarinnar, loftslags- og umhverfismálum né heldur að stór ágreiningsefni, sem ekki tókst að leiða til lykta á síðasta kjörtímabili, nái inn í sáttmálann. Stjórnarflokkarnir munu þannig áfram, hver í sínu lagi, þurfa að reiða sig á stuðning stjórnarandstöðuflokkanna í einstaka málum enda stjórnarflokkarnir þrír ósammála í grundvallarmálum. 

Í vikunni bárust einnig endurteknar fréttir um hættuástand í heilbrigðiskerfinu og algjöra vangetu stjórnvalda til þess nauðsynlega verks að fjölga hjúkrunarrýmum. Þetta ástand verður ekki leyst til langframa á einu augabragði en það er alveg ljóst að ríkisstjórnin getur ekki sleppt því að bregðast strax við með tímabundnum aðgerðum. Hvort tveggja loftslagsmál sem og heilbrigðismál eiga það sameiginlegt þau verða ólíklega leyst til lengri tíma með ríkisstjórn við stjórnvölinn sem er ósammála í grundvallaratriðum. Þetta birtist í því að við sem rík vestræn þjóð leggjum ekkert nýtt til þegar kemur að lausn á bráða- og langtímavanda í heilbrigðiskerfinu og sýnum jafnframt einstakt metnaðarleysi á loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna sem fram fór í Glasgow á dögunum. Engin umræða virðist vera innan stjórnarflokkanna um þessi verkefni því hvorki má heyra neitt frá sitjandi umhverfisráðherra, sem kvaðst án umboðs á ráðstefnunni, né sitjandi heilbrigðisráðherra í þeim ólgusjó sem Landspítali er í. Þau, líkt og aðrir, bíða nýrrar ríkisstjórnar og þeirrar stefnu sem formennirnir þrír sitja nú við að smíða. 

Alþingi hefur ríku eftirlitshlutverki að gegna og þarf því að koma saman án frekari tafa. Niðurstaða undirbúningskjörbréfanefndar er komin og okkur því ekkert að vanbúnaði að hefja þingstörf, hvort sem uppkosning þarf að fara fram eða ekki. Við skuldum okkar vinnuveitendum það að hefja störf, því til þess vorum við kosin. 

 Greinin birtist í Morgunblaðinu 20. nóvember

Vikan hefur verið tíðindamikil í íslensku þjóðlífi. Kórónaveiran er áfram að hamla okkar daglega lífi með tilheyrandi ofálagi á heilbrigðiskerfinu, sér í lagi Landspítala.

Samfylkingarfélagið í Hafnarfirði boðar til félagsfundar mánudaginn 22. nóvember kl. 20:00. Fundurinn verður haldinn rafrænt í gegnum fjarfundabúnaðinn Zoom og eru öll velkomin. 

ATH. Hlekkur á fundinn verður settur inn á þennan viðburð https://fb.me/e/TOFLMfT8  kl. 19:00 mánudaginn 22. nóvember. Þú þarft ekki að hafa sérstakan aðgang að Zoom til þess að komast inn á fundinn, þú smellir einfaldlega á hlekkinn þegar hann birtist inn á þessum facebook viðburði.

Á fundinum verður fjallað um stöðuna á leikskólum Hafnarfjarðarbæjar út frá könnun sem Verkalýðsfélagið Hlíf gerði á meðal almenns starfsfólks á leikskólum bæjarins.  

Eyþór Árnason, varaformaður Verkalýðsfélagsins Hlíf og Guðmundur Rúnar Árnason, framkvæmdastjóri Verkalýðsfélagsins Hlíf kynna niðurstöður könnunarinnar fyrir fundargestum.

Leikskólamálin eru oftar en ekki umfangsmesti málaflokkurinn í rekstri sveitarfélaga og líka einn sá mikilvægasti. Hér er ekki aðeins um að ræða veigamikla þjónustustoð bæjarfélagsins okkar heldur fyrst og fremst fyrsta skólastig barnanna okkar. Með því að hlúa vel að þessum mikilvæga málaflokki leggjum við góðan grunn að betri samfélagi og bættri framtíð.

Við hvetjum öll áhugasöm til að mæta!

Friðurinn um stjórnina hefur ríkt því hún hefur ekki haft samstöðu til að fara fram með mál sem gætu vakið upp tilfinningar hjá fólki. En þessi nálgun mun ekki ráða fram úr þeim risastóru áskorunum í heilbrigðis-, húsnæðis- og loftslagsmálum sem við stöndum frammi fyrir. Það þarf breiða stefnumótun þvert á ráðuneyti til að koma fram með lausnir sem virka í breyttum heimi.

Í þessu samhengi kemur varla á óvart að stærstu málin sem ríkisstjórnin skreytir sig með eru mál líkt og Farsældarfrumvarp félagsmálaráðherra þar sem kostnaðurinn og útfærslan fellur að stærstum hluta á sveitarfélögin. Með því að varpa ábyrgðinni á herðar sveitarfélaganna næst samstaða í ríkisstjórn um fjármögnun, þ.e. að láta aðra borga. Smáskrefastjórnin snýr sér svo við og hneykslast á rekstrarstöðu sveitarfélaga.

Reynslan af slíkri útvistun ábyrgðar er umtalsverð. Hún hefur falið í sér niðurskurð í nærþjónustu í gegnum bakdyrnar. Um 9 milljarða vantar inn í málaflokk fatlaðra á sveitarfélagastiginu vegna vanfjármögnunar í tengslum við flutning málaflokksins frá ríkinu. Þessi bakdyraniðurskurður heldur nú áfram í nafni ríkisstjórnar smárra skrefa. Ef litið er á fjármálaáætlun sem kom út í vor, og ekkert bendir til að breytist, má sjá að gert er ráð fyrir að sveitarfélagastigið skili einni bestu afkomu sem sést hefur undanfarna þrjá áratugi næstu árin þrátt fyrir að koma út úr einni erfiðustu kreppu sögunnar. Þessar kröfur eru upprunnar á borði ráðherra, ekki sveitastjórna. Hreinsa á til á ríkisstjórnarborðinu í gegnum stjórnsýslustig sem virðist ekki koma þeim við.

Svona stefnuleysi er rándýrt fyrir samfélagið. Í áætlun ríkisstjórnarinnar er tekið fram að erfitt sé fyrir sveitarfélögin að afla tekna til að mæta viðbótarkostnaði næstu árin. Rúmlega helmingur rekstrarútgjalda sveitarfélaga er launakostnaður, m.v. þriðjung hjá ríkissjóði. Aðgerða- og stefnuleysi ríkisins á húsnæðismarkaði, sem setur kröfur á frekari launahækkanir, bitnar því hlutfallslega mun þyngra á sveitarfélögunum en ríkinu.

Þessum vítahring er svo endanlega lokað í fjármálaáætlun smáskrefastjórnarinnar þar sem fram kemur að ein grundvallarforsenda þess að afkomuáætlun sveitarfélagastigsins gangi upp næstu árin er að fasteignaskattar skili meiru en áður var talið – vegna þess hve mikið fasteignaverð hefur og mun hækka. Afstöðuleysi smáskrefastjórnarinnar sem treystir sér ekki til að móta markaði með samfélagið að leiðarljósi hefur gert samfélagið háð fasteignaverðshækkunum. Sömu fasteignaverðshækkunum og drífa nú að áfram mikla verðbólgu í landinu.

Breytingar eru erfiðar. Vandinn við stærstu áskoranir okkar tíma er að viðbrögðin við þeim þurfa að eiga sér stað jafnt og þétt annars skella þær á okkur af fullum þunga. En við höfum misst dýrmætan tíma. Og nú er svo komið að til að tryggja áframhaldandi stöðugleika þarf ákveðna róttækni til. Vandinn á húsnæðismarkaði mun vinda upp á sig ef við keyrum á sama líkaninu. Hið sama á við um stöðuna í heilbrigðiskerfinu og í loftslagsmálum. Íhaldssemi í stjórnarfari í nafni stöðugleika hefur orðið til þess að við förum á mis við tækifæri, töpum kröftum fólks og eyðum háum upphæðum í skammtímalausnir. Við blasir enn meira umrót ef þetta stjórnarsamstarf heldur áfram á sömu forsendum.

Það þarf frumkvæði, ákveðin skref, til að rjúfa vítahringi. Slíkt gerist ekki af sjálfu sér. Smáskrefastjórnin er á sjálfsstýringu í stórum málaflokkum, en með svona viðhorfi getum við aldrei verið stórhuga. Þar er enginn að leiða okkur inn í 21. öldina.

Greinin birtist á vísi.is 24. nóv. 2021.

Styrkleiki þessarar ríkisstjórnar er einnig hennar mesti veikleiki; skortur á pólitískri stefnu og sýn. Þar af leiðandi hefur gagnrýnin ekki rist djúpt, því efnislega hefur lítið verið að gagnrýna.

Aðalfundur kjördæmisráðs Suðvesturkjördæmis verður haldinn þriðjudaginn 30. nóv.

Staðsetning auglýst þegar nær dregur. 

Dagskrá fundar:

Yfirlit um starfsemi aðildarfélaga, formenn gefa munnlega skýrslu

Kjör stjórnarmanna og varamanna þeirra

Kjör valnefndar og skoðunarmanna reikninga

Aðalfundur kjördæmisráðs Suðvesturkjördæmis

Draumar og vonir okkar jafnaðarmanna snúast um líf almennings. Þeir eru um heilbrigt velferðarsamfélag fyrir okkur öll, um að barnafjölskyldur fái stuðning þannig að öll börn fái notið tómstunda og öryggis, að eldra fólk geti lifað með reisn, að þau sem ekki geta unnið búi við mannsæmandi kjör, að unga fólkið okkar hafi ástæðu til að horfa bjartsýnt fram á veg og nýir íbúar boðnir velkomnir.

Að velmegun og árangur í loftlagsmálum fari saman og tækniframfarir auki jöfnuð og hagsæld um allt land.

Þetta eru draumar sem geta ræst í ríku samfélagi eins og okkar, en það kostar mikla vinnu hjá jafnaðarmönnum í stjórnarandstöðu, gegn þeim sem vilja fara með íslenskt samfélag í aðra átt. Við þurfum að sýna þolinmæði og þrautseigju, áræðni og metnað - en aðalatriðið er að með verkum okkar ávinnum við okkur traust almennings. 

Að almenningur sjái og finni að við jafnaðarmenn erum með þeim í liði. Að barátta fólks fyrir bættum kjörum og réttlæti sé barátta okkar og þeirra draumar okkar draumar. 

Í kosningunum í september urðu ekki þau tímamót sem við jafnaðarmenn vonuðumst eftir. Stjórnarsáttmálinn sem kynntur var með pompi og pragt, og fjárlagafrumvarpið, voru okkur sannarlega vonbrigði.

Í stjórnarsáttmálanum er hvergi talað um fátækt eða skýrar aðgerðir til að útrýma fátækt og auka jöfnuð.

Það er einnig ástæða til að hafa áhyggjur af menntamálunum í höndum þessarar ríkisstjórnar sem hefur tætt mennta- og menningarráðuneytið niður og dritað um stjórnkerfið. Og sjávarútvegsmálin eiga að fara í enn eina nefndina. 

Talað er um sátt um auðlindir okkar en hverjir eiga að sættast og um hvað? Kannanir sýna að þjóðin er eðlilega ósátt með sinn hlut í arðinum af fiskveiðiauðlindinni. Og hvarflar að einhverjum að stórútgerðin gefi forréttindin eftir átakalaust?

Í heilbrigðismálum virðast stjórnarliðar halda að einkarekstur sé töfralausnin. Gleymum því ekki að það var pólitísk ákvörðun að svelta heilbrigðiskerfið og það er þess vegna sem það ræður ekki við meira álag. Og biðlistarnir lengjast. 

Eldra fólk er fast inni á sjúkrahúsum vegna þess að ekki er pláss á hjúkrunarheimilum og margir aðrir bíða úrræða. Ástandið er tilkomið vegna pólitískra ákvarðana og fátt sem bendir til að úr því verði bætt í bráð.

Einu sinni voru fleiri flokkar með okkur í liði við að berjast fyrir öruggu velferðarsamfélagi og opinberum rekstri á mikilvægum innviðum. En svo virðist sem þau hafi ákveðið að gefa slíkt upp á bátinn. 

Í stað þess að vera valkostur til vinstri fyrir félagshyggjufólk þá hvíla þau í faðmi íhaldsins sem er vant valdinu og kann að beita því fyrir sig og sitt fólk.

Við höfum áður tekist á við erfiðleika og snúna stöðu bæði efnahagslega og félagslega. Við í Samfylkingunni ætlum að læra af þeirri reynslu en vera jafnframt með hugann allan við framtíðina. Ekki bara framtíð flokksins okkar heldur framtíð Íslands og þeirra sem hér búa. 

Vonin og draumarnir eru stórir um aukinn jöfnuð og að við látum líka gott af okkur leiða til stuðnings fátækum þjóðum. Um Ísland sem fyrirmynd í friðar-, umhverfis- og jafnréttismálum. 

Þó að á móti blási munum við jafnaðarmenn ekki víkja frá hugsjónum okkar. Hugsjónum sem snúast ekki um fáa útvalda – heldur um okkur öll.

Ræða Oddnýjar Harðardóttur í umræðum um stefnuræðu forsætisráðherra á Alþingi þann 1. desember 2021.  

Oddný: Hvergi talað um fátækt eða skýrar aðgerðir til að útrýma fátækt og auka jöfnuð.

Kjósendur gengu til alþingiskosninga þann 25. september sl. og geri ég ráð fyrir að þar hafi kjósendur gert ráð fyrir að kosningar færu fram eins og lög gera ráð fyrir. Það er mikilvægt að ekki leiki vafi á slíku því það er mikilvægt, fyrir framtíð lýðræðis á Íslandi, að hvers konar misbrestur á framkvæmd kosninga sé ekki álitinn léttvægur heldur af alvöru. Kosningalögin setja framkvæmdaraðilum kosninga ýmsar reglur og ef annmarkar eru á framkvæmdinni, og ætla má að það hafi haft áhrif á úrslit kosninga, gera lögin ráð fyrir afleiðingum. Best færi að öðrum en þingmönnum væri falið verkefnið að úrskurða um gildi kosninga en svona er þetta samkvæmt stjórnarskrá og undan því getum við ekki skorast. Okkar verkefni er að fylgja bókstaf laganna og greiða atkvæði um það hvort framkvæmd kosninga hafi verið þannig að kjósendur geti treyst því að niðurstaða kosninga á landinu sýni hinn lýðræðislega vilja kjósenda.

Framkvæmd kosninga í Norðvesturkjördæmi bar með sér fjölmarga annmarka eins og rannsókn undirbúningsnefndar hefur leitt í ljós. Talning hófst áður en kjörstaðir lokuðu, verklag við talningu tók breytingum í miðju verki án þess að öllum sem komu að flokkun og talningu væri það kunnugt. Þá var færslum í gerðarbók ábótavant þannig að hvorki voru atvik rituð jafnóðum eins og gera skal, né var allt sem ber að færa þangað inn fært til bókar. Þá var eftirárituð gerðarbók undirrituð af oddvita yfirkjörstjórnar einum. Við endurtalningu eiga sér einnig stað margvíslegir annmarkar. Oddviti yfirkjörstjórnar var einn á talningastaðnum um tíma og utan auga myndavéla sem staðsettar eru fyrir utan talningarstað. Þar innan salar mátti hvort tveggja finna blýanta og strokleður, endurtalning hófst án þess að tekin væri um það formleg ákvörðun og áður en talningafólk og ekki síður umboðsmenn mættu á staðinn og loks voru ekki allir kjörseðlar endurtaldir heldur bara hluti þeirra. Allir þessir annmarkar komu í ljós við rannsókn undirbúningskjörbréfanefndar Alþingis.

Við afhendingu kjörbréfa frá Landskjörstjórn gerðist sá óvenjulegi atburður að með kjörbréfum fylgdi bókun landskjörstjórnar þess efnis að ekki hefði komið fram að meðferð kjörgagna hefði verið fullnægjandi.

En skiptir þetta einhverju máli fyrst vægi flokkanna sem sæti eiga á alþingi breyttist ekki við endurtalningu?

Jú, þetta snýst um traust á lýðræðislegum kosningum, traust á lögmæti Alþingis, traust á okkar störfum. Þetta snýst líka um tilveru tíu einstaklinga sem ýmist eru eða eru ekki þingmenn.

Þær reglur við framkvæmd kosninga sem ritaðar eru í kosningalögin eru öryggisreglur til að tryggja að hinn lýðræðislegi vilji kjósenda sé virtur. Þess vegna verðum við að skoða hvað lögin boða og hvernig bregðast skal við ef misbrestur verður á framkvæmdinni.

Fyrir liggur niðurstaða rannsóknar lögreglu á Vesturlandi þess efnis að kosningalög hafi verið brotin í veigamiklum atriðum varðandi vörslur kjörgagna. Þetta er staðreynd sem er óumdeild og er hér um að ræða verulegan annmarka á framkvæmd kosninga. Með verulega annmarka sem og þar sem niðurstöðutölur úr kjördæminu breyttust milli fyrri talningar og endurtalningar, á þeim tíma sem vörslur kjörgagna voru ófullnægjandi, liggur jafnframt fyrir sú staðreynd að óvissa ríkir um það hver sé rétt niðurstaða úr kosningunum í Norðvesturkjördæmi. Við einfaldlega vitum ekki hver hinn lýðræðislegi vilji kjósenda var í Norðvesturkjördæmi vegna þess að atkvæðin voru ekki meðhöndluð með þeim hætti sem lög kveða á um. Bera kosningalögin með sér að sanna þurfi hvað nákvæmlega gerðist á þessum tíma sem varslan var ótrygg? Nei, svo er ekki, heldur að ætla megi að þessi annmarki hafi haft áhrif. Þá ítreka ég enn, tölurnar breyttust, það er staðreynd, sem hafði áhrif á veru 10 einstaklinga innan eða utan Alþingis.

Við vitum ekki og getum líkast til aldrei komist á því hvort og þá hvað átti sér stað milli þess sem tölur eru lesnar upp um klukkan 7 að morgni sunnudagsins 26. september þar til talningafólk fer að mæta á talningarstað á sunnudeginum. Það veit heldur ekki það fólk sem tilnefnt var af framboðunum til að fylgjast með talningu í Norðvesturkjördæmi því þau voru ekki á staðnum.

Í lögum um alþingiskosningar segir að ef gallar séu á kosningum sem ætla má að áhrif hafi haft á úrslit kosningarinnar skuli Alþingi gera kosninguna ógilda og þá skuli ný kosning fara fram í kjördæmi ef kosnings heils lista er ógild.

Á Alþingi ræddu þau sem vildu staðfesta kjörbréf allra 63 þingmannanna meðal annars með þeim hætti að ekki væri vissa fyrir því hvað nákvæmlega olli því að atkvæðatölur breyttust og því sé ekki tækt að ógilda kosningarnar. Hér er verið að beita öfugri sönnunarbyrði þar sem þeir sem benda á þá verulegu annmarka sem voru á framkvæmdinni og þá verulegu óvissu sem uppi er um lýðræðislegan vilja kjósenda kjördæmisins eiga að sanna hvað nákvæmlega gerðist þegar atkvæðatölur breyttust er vörslur voru ófullnægjandi. Þar er verið að óska eftir að beitt verði meginreglu sakamálalaga um sakleysi uns sekt sé sönnuð, sem hvergi er getið í kosningalögunum. Þar er ekki gerð nein slík krafa né hafa þeir dómstólar, þar á meðal Hæstiréttur, sem fjallað hafa um kosningakærur til þessa dags gert slíka kröfu.

Þetta mál snýst um lög en þetta snýst líka um ásýnd og traust kjósenda á að framkvæmd hafi verið með fullnægjandi hætti. Þar liggur sönnunarbyrði stjórnvalda og í dag Alþingis, að færa sönnur á að niðurstöður sýni lýðræðislegan vilja kjósenda. Slíku er ekki fyrir að fara í áliti og niðurstöðu meirihluta kjörbréfanefndar og því tel ég án nokkurs vafa að nauðsynlegt sé að ógilda kosningar í Norðvesturkjördæmi og ganga þar til kosninga að nýju.

Greinin birtist 25. nóv. 2021 á vísi.is. 

Samkvæmt stjórnarskránni eru alþingismenn eingöngu bundnir við sannfæringu sína. Í dag reynir mikið á þetta ákvæði, því umfjöllunarefnið á Alþingi í dag, þá loksins það kemur saman, varðar lýðræðið sjálft, fjöreggið sem sýnir vald fólksins í landinu.

Kosningar og stað­festing kjör­bréfa

Leit um „��“

2360 niðurstöður fundust við leit að „��“

Póstlisti Samfylkingarinnar

Samfylkingin

Flokkurinn

Flýtileiðir

Vertu í bandi:

Leit um „���������������������������“