Hið opinbera hefur margvísleg töluleg gögn til að styðjast við þegar kemur að útreikningi á tekjum annars vegar og framfærsluþörf hins vegar. Vísar fjármálaráðherra iðulega í vefsíðuna tekjusögu, sem heimild um raunverulegar tekjur vinnandi fólks og til þeirra upplýsinga var einnig vísað í ofangreindum sjónvarpsþætti um helgina. 

Heildarlaun fólks í tilteknu stéttarfélagi var tiltekið sem dæmi um hvað stéttin fengi í laun og spurt var hvað væri nóg? Var sagt að meðal heildarlaun félaga í félagi hjúkrunarfræðinga sem viðsemjenda ríkisins væru milljón krónur á mánuði. Í þessari fullyrðingu var horft framhjá því að félagar í félagi hjúkrunarfræðinga gegna margvíslegum störfum. Eru sumir forstjórar, aðrir framkvæmdastjórar og enn aðrir reka sín eigin fyrirtæki með fjölda starfsmanna og taka út arð eins og aðrir fyrirtækjaeigendur en eru samt viðsemjendur ríkis og félagar í umræddu stéttarfélagi. Þannig er sú mynd sem teiknuð var upp fjarri þeim raunveruleika sem um var rætt, þ.e. kjör almenns heilbrigðisstarfsfólks hjá hinu opinbera. Hefur komið fram í gögnum heilbrigðisráðuneytis að meðalgrunnlaun hjúkrunarfræðinga eftir 4 til 6 ára háskólanám og 20 ára starfsreynslu séu 640 þúsund krónur fyrir skatt. Hjúkrunarfræðingar bjarga sér svo upp í nauðsynlega framfæslu með fjölda yfirvinnustunda og álagsgreiðslna á næturvöktum og stórhátíðum. Þær tölur sem fulltrúi Viðskiptaráðs valdi að færa fram í Silfrinu innihalda þannig ýmiskonar stjórnendaþóknanir þar sem viðkomandi starfar ekki sem hjúkrunarfræðingur, en tölurnar innihalda einnig umtalsverða yfirvinnu hjúkrunarfræðinga vegna heimsfaraldurs þegar hver einasti heilbrigðisstarfsmaður hljóp margfalt meira en í hefðbundnu árferði. 

Verðbólgan er nærri 10% og er farin að bíta verulega í þegar horft er til mánðaarlegrar framfærslu. Afborganir af húsnæði hækka, hvort sem litið er til húsnæðislána, húsaleigu, fasteignagjalda, trygginga, hita og rafmagns eða annars sem viðkemur húsnæði almennings. Matarkarfan verður stöðugt dýrari sem og almennt vöruverð. Blessuð krónan heldur áfram að valda almenningi vandræðum með dansandi vöxtum sem leiðir út í allt verðlagið, eitthvað sem nágrannar okkar sem ýmist hafa Evru eða hafa tengt gjaldmiðil sinn við Evru búa ekki við. Þannig þurfum við meira í dag en í fyrra og árið þar áður.  

Umboðsmaður skuldara heldur úti góðum vef þar sem reikna má hvað við þurfum. Þar má finna svar við spurningu síðustu helgar, hvað er nóg? 

Tökum dæmi af einstaklingi með tvö börn eldri en sjö ára á framfæri sem greiðir 220 þúsund krónur í húsaleigu eða af húsnæðislánum mánaðarlega, 25 þúsund í skóla eða dagvistun fyrir börn sín og svo nauðsynlegan rekstrarkostnað eins og rafmagn, hita og tryggingar sem og fasteignagjöld eða hússjóð. Samkvæmt útreikningum Umboðsmanns skuldara þarf viðkomandi einstaklingur að hafa tæplega 650 þúsund í ráðstöfunarfé á mánuði. Samkvæmt reiknivél skattsins, þarf einstaklingur sem vill hafa slíkar ráðstöfunartekjur að hafa um 940 þúsund krónur í heildarlaun fyrir skatt. Einstaklingur, barnlaus með 200 þúsund króna húsnæðiskostnað þarf tæpar 490 þúsund í ráðstöfunartekjur. 

Þessi útreikningur fæst með reiknivél skattsins og umboðsmanns skuldara sem styðst við opinber viðmið á kostnaði við rekstur venjulegs heimilis. Ef tiltekinn einstaklingur fær greitt meðlag þá bætist það við ráðstöfunartekjur en ef einstaklingurinn þarf að greiða meðlag þá dregst það frá. Þá má í einhverjum tilvikum bæta við ráðstöfunartekjur vegna vaxta-, húnæðis- og barnabóta en einnig aukinn kostnað vegna fötlunar eða heilsuleysis en slíkt er ógerlegt að tiltaka ítarlega í stuttri grein.  

Hvað er nóg, var spurt. Það er nóg þegar þú getur af útborguðum mánaðarlaunum þínum framfleytt þér og fjölskyldu og lagt til sparnað í hverjum mánuði fyrir óvæntum útgjöldum. Miðum við það í umræðu um launakjör og komandi kjarasamninga. 

Hver er verðmiðinn á störfum fólks? Um þetta hefur verið rætt síðustu daga eftir umræðu um kjaramál heilbrigðisstétta í Silfrinu um síðustu helgi. Hvað er nóg? 

Ekki var hlustað á efasemdaraddir eða réttmætar athugasemdir um takmarkanir þessa verkfæris. Nýbirtar niðurstöður rannsóknar þriggja fræðikvenna við Háskóla Íslands í Stjórnmálum & stjórnsýslu varpa skýru ljósi á það, sem alltaf var vitað, að innleiðing jafnlaunavottunar tekur ekki á undirliggjandi vanda á kynskiptum vinnumarkaði.

Jafnlaunastaðallinn hefur ekki haft bein áhrif á launamun kynjanna og getur mögulega fest í sessi rök fyrir ólíku virðismati hefðbundinna karla- og kvennastarfa. Með öðrum orðum, staðallinn ryður ekki kerfislægum hindrunum á vinnumarkaði úr vegi.

Fjöldi stofnana og fyrirtækja innleiðir margs konar staðla í starfsemi sína, m.a. til að tryggja öryggi og gæði framleiðslu og þjónustu. Slík innleiðing er sjálfviljug, aldrei bundin í lög og eðlilegur hluti af gæðastarfi. Í þessu ljósi var lögfesting á innleiðingu jafnlaunastaðals frá upphafi umdeilanleg. Vel má vera að jafnlaunavottun kveiki vitund stjórnenda um virði starfa og mismunandi launasetningu starfa en það er ekki nóg, því að viðmið staðalsins eru huglæg og handahófskennd og því ekki samanburðarhæf á milli stofnana og fyrirtækja. Það er stærsti galli staðalsins og sést til dæmis á því að starfaflokkun og launagreining er ekki samræmd. Annað atriði sem ber að nefna er að lítið sem ekkert eftirlit er með því hvernig innleiðingin er vottuð af þar til gerðum aðilum. Íslensk fyrirtæki og stofnanir sem lögin ná yfir hafa varið háum fjárhæðum og dýrmætum tíma í innleiðingu og vottun jafnlaunastaðalsins á undanförnum árum, staðals sem breytir litlu sem engu þegar kemur að stærstu viðfangsefnunum á vinnumarkaði: kynskiptingu hans og lágu virðismati hefðbundinna kvennastarfa. Niðurstaða rannsóknarinnar gefur tilefni til að horfast í augu við mistökin sem gerð hafa verið og setja kraftana í raunverulegar umbætur á vinnumarkaði.

Greinin birtist í Fréttablaðinu 12. janúar 2023. 

Nýr jafnlaunastaðall var lögfestur með lúðrablæstri fyrir fimm árum og fullyrt að hér væri loks komið verkfæri sem gæti útrýmt launamun kynjanna. 

Ömurlegar samgöngur sungu okkar ástkærustu leikarar á meðan myndskot af götum borgarinnar stapp fullum af bílum runnu yfir skjáinn. Bílarnir fylltu út í hvern ramma sjónvarpsins rétt eins og þeir fylla vit okkar af mengun og svifryki frá degi til dags.

Í kjölfar þessarar skemmtilegu hugvekju hafa fyrstu dagar ársins verið undirokaðir af einhverri verstu mengun vegna bílaumferðar sem mælst hefur á höfuðborgarsvæðinu. Yfir okkur hefur hangið gul viðvörun, ekki vegna veðursins sem hefur í raun verið dásamlegt þrátt fyrir kuldann. Viðvörunin snýr að hinni gulu köfnunardíoxíðsþokusem liggur yfir öllu og hindrar okkar öll frá því að njóta veðurblíðunnar sem skyldi. Nú þegar hafa skilgreind viðmið um heimila hámarksmengun innan hvers árs verið rofin. Á fimm dögum.

Tíðin er erfið, því verður ekki neitað - að sitja í volgum bílnum fremur en að feta slóð misjafnlega vel ruddra göngu- eða hjólastíga í kuldanum er skiljanlegt val. Ef val skyldi kalla. Margir gera grín að máttlausum tilraunum Reykjavíkurborgar til að hvetja fólk til að skilja bílinn eftir heima en skilja svo bílinn eftir í lausagangi svo hann kólni ekki rétt á meðan skotist er inn að sækja barnið sem ekki fékk að fara út að leika þennan daginn, ekki fremur en í gær, vegna mengunar. Ættum við kannski frekar að takmarka fjölda bíla en banna útivist á dögum sem þessum?

Nú í vikunni birti Vegagerðin tölfræði um bílaumferð á höfuðborgarsvæðinu fyrir árið 2022. Bílaumferð á höfuðborgarsvæðinu jókst frá 2021 um 1,6% en náði þó ekki metinu frá árinu 2019. Ástæðan fyrir því að umferð hefur ekki aukist síðan þá ætti að vera öllum ljós en við vorum ansi nærri því að slá metið í fyrra. Samt var fyrri hluti ársins talsvert litaður af covid.

Miðað við vöxtinn í umferðinni síðasta árið sitjum við því miður væntanlega uppi með mengunina út þennan veturinn og ég er ansi hræddur um að næstu ár verði lituð gulri slikju að vetrarlagi. Spurningin sem vakir fyrir mér þessa dagana er því hvenær er nóg nóg? Hversu mikla bílaumferð ætlum við að leyfa? Hversu mikið pláss ætlum við að leyfa gatnakerfinu að taka. Hversu marga daga á ári ætlum við að sætta okkur við að börnin okkar komist ekki út að leika vegna mengunar? Hversu mörg ótímabær dauðsföll á ári vegna mengunar frá bílaumferðinni ætlum við að sætta okkur við?

Okkur fjölgar hratt hér á höfuðborgarsvæðinu og blessunarlega hefur ferðamannaiðnaðurinn tekið vel við sér að nýju. Það er frábært enda eigum við að hafa metnað til að stækka enn frekar og þroskast sem borgarsamfélag og vera stórhuga í þeim efnum. Auknum íbúafjölda og fleiri gestum má samt ekki fylgja samhliða vöxtur í bílaumferð. Við verðum að slíta þau línulegu tengsl enda í raun löngu komin upp fyrir þau efri mörk um hvað gæti talist eðlilegt magn bílaumferðar.

Í upphafi árs legg ég því til einfalt markmið. Sammælumst um að metið frá árinu 2019 fái að standa sem mælikvarði um það magn bílaumferðar sem við erum tilbúin að sætta okkur við á höfuðborgarsvæðinu. Öll aukning í umstangi og flakki sem fylgja muni fleiri íbúum og gestum verði mætt með öðrum ferðamátum og breyttum ferðavenjum. Við vitum hvað þarf til og hvaða lausnir tryggja aukna skilvirkni og draga úr mengun. Þar eru öflugar almenningssamgöngur, með Borgarlínuna í fararbroddi, það allra mikilvægasta.

Ég vil þó ekki að þetta misskiljist sem innantómt huglægt markmið sem við eigum hvert og eitt að tileinka okkur. Þvert á móti tel ég að innleiða eigi slíkt markmið sem bindandi stjórntæki í allri ákvarðanatöku um þróun og vöxt borgarinnar og höfuðborgarsvæðisins. Að allar stórar framkvæmdir séu metnar út frá því að bílaumferð aukist ekki vegna þeirra og/eða að framkvæmdir sem óhjákvæmilega leiða af sér aukningu verði mætt með aðgerðum til að draga úr umferð á öðrum svæðum svo heildarmagn bílaumferðarinnar haldist undir skilgreindu marki.

Við verðum brjóta taktinn og koma í veg fyrir áframhaldandi vöxt bílaumferðarinnar. Þetta er sameiginlegt verkefni og þurfa bæði ríki og öll sveitarfélög höfuðborgarsvæðisins að átta sig á sinni ábyrgð og sínu hlutverki í þessum efnum. Það er ekki eðlilegt að borg af stærð við Reykjavík skuli eiga við jafn mikinn umferðarvanda að etja og raun ber vitni. Það er ekki eðlilegt að það góða samfélag sem hér býr sætti sig við þann margþætta vanda sem af magni umferðarinnar stafar. Þetta er ekki náttúrulögmál og við getum breytt þessu. Ekki meiri bílaumferð.

Greinin birtist á vísi.is 6. janúar 2023. 

Upphafsatriði áramótaskaupsins var merkileg staðfesting á því hve umferðarmál höfuðborgarsvæðisins eru hugleikin landsmönnum. 

Sveitarfélögin móta líka umgjörð okkar daglega lífs, húsnæði, atvinnu, menntun og velferð allra íbúa. Þrátt fyrir að sveitarfélögin séu mörg og ólík þá liggja hagsmunir þeirra saman, enda eru verkefni þeirra þau sömu, að skapa gott samfélag þar sem fólk velur að búa, starfa og njóta lífsins saman. Mikilvægt er að tryggja gagnkvæma virðingu í samskiptum og samvinnu ríkis og sveitarfélaga því þessir aðilar þurfa að ná saman um skýra verka- og ábyrgðarskiptingu við veitingu opinberrar þjónustu. Nú þegar sveitarstjórnarmál, húsnæðismál, skipulagsmál, byggðamál og samgöngumál eru öll komin undir eitt ráðuneyti, innviðaráðuneyti, er tækifæri til að hugsa þessa hluti upp á nýtt.

Við viljum byggð um allt land, það er okkar sameiginlega mikilvæga verkefni. Þannig byggist upp samkeppnishæft lífsgæðaland til lengri tíma. Samgöngusáttmálinn var mikilvægt framfaraskref í þessum efnum og nýr rammasamningur um húsnæðisáætlun gefur okkur tækifæri til að semja um uppbyggingu húsnæðis í takt við þörf á hverjum stað. Hið sama þyrfti að gera í öðrum stórum málaflokkum þar sem ríki og sveitarfélög þurfa að leggjast á eitt, til að mynda við innleiðingu farsældarlaganna um þjónustu við börn, þjónustu við fatlaða í samræmi við skuldbindingar sáttmála Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks, þjónustu við aldraða og fleira.

Þá er nauðsynlegt að semja um nýja tekjuskiptingu milli ríkis og sveitarfélaga og endurskoða tekjustofna sveitarfélaganna þannig að þau verði sjálfbær og fær um að byggja upp innviði og þá öflugu þjónustu sem við öll viljum að sé veitt. Góð fjárhagsleg staða ríkissjóðs samanborið við þá krefjandi stöðu sem mörg sveitarfélög standa nú frammi fyrir eftir þrengingar Covid-áranna, sýnir svo ekki verður um villst, að vitlaust er gefið. Það er allra hagur að úr því verði leyst sem fyrst enda eru sterkari sveitarfélög lykillinn að hagsæld og velferð um allt land.

Höfundur er borgarfulltrúi og varaformaður Sambands íslenskra ­sveitarfélaga.

Helstu áskorunum samtímans verður ekki mætt án kröftugrar aðkomu sveitarfélaga. Þar get ég nefnt loftslagsmálin, baráttuna fyrir jöfnuði og jöfnum tækifærum fólks, jafnrétti kynjanna, farsæla móttöku flóttafólks og margt, margt fleira.

Aðalfundar verður haldinn laugardaginn 4. febrúar kl. 12 - 13 í fundarsalnum Sveinatungu Garðatorgi.

Dagskrá:

3. Skýrslur nefnda sem starfa á vegum félagsins.

5. Kosning stjórnar, formanns og 4 aðalmanna og 3 til vara.

6. Kosning tveggja skoðunarmanna reikninga.

8. Kosning fulltrúa í kjördæmisráðs.

9. Kosning valnefndar, sbr. 9.grein laga.

9. gr. Valnefnd, skipuð þremur fulltrúum og tveim til vara. Hún tekur við framboðum til stjórnar og gerir tillögur um fólk í stjórn sbr. 5. gr. Sama á við um skoðunarmenn reikninga.
 
Lagabreytingartillögur þurfa að berast eigi síðar en 2. febrúar á netfangið samfylking@samfylking.is.

Nálgast má lögin hér: https://xs.is/log-samfylkingarinnar-i-gardabae

Við hvetjum félagsfólk til að gefa kost á sér til trúnaðarstarfa og þau ykkar sem hafa áhuga á því sendið póst á samfylking@samfylking.is við fyrsta tækifæri, en þá er einnig hægt að bjóða sig fram á fundinum sjálfum.

Við hlökkum til að sjá ykkur og ekki hika við að hafa samband ef einhverjar spurningar vakna, samfylking@samfylking.is.
 
Aðalfundur Garðabæjarlistans hefst svo kl. 13 á sama stað. 

Kær kveðja,
Stjórn Samfylkingarfélagsins í Garðabæ

Aðalfundur Samfylkingarinnar í Garðabæ 

Sérfræðingarnir eru þrír með Patrick Honohan fyrrverandi seðlabankastjóra Írlands í broddi fylkingar.

Seðlabanki Íslands er ein mikilvægasta stofnun landsins. Ef þar fer eitthvað úrskeiðis verða afleiðingarnar afgerandi fyrir land og þjóð. Við eigum öll mikið undir því að bankinn sé traustsins verður og standi undir því mikilvæga hlutverki sem hann gegnir.

Seðlabankinn er gríðarlega valdamikil sjálfstæð stofnun þar sem reglur um fjármálamarkaði eru settar, eftirlit haft með hegðun fyrirtækja á markaði og rekstur fjármálastofnana skoðaður sé talin þörf á því, t.d. sé rekstur talinn of áhættusamur. Sama stofnun fer með peningastefnuna, ákveður vexti og bindiskyldu og getur haft áhrif á gengi krónunnar með kaupum og sölu á gjaldeyri. Það er grundvallaratrið fyrir starfsemina að sjálfstæði sé tryggt gagnvart ríkisstjórn hverju sinni. Ekki er ólíklegt að stjórnmálamenn vilji hafa áhrif á starfsemi svo valdamikillar stofnunar. Til dæmis geta skapast hvatar fyrir stjórnmálamenn að láta flokkspólitíska hagsmuni frekar en faglegt mat ráða för við ráðningu embættismanna eða láti pólitíska hagsmuni ráða með því að reyna að hafa áhrif á eftirlitshlutverk Seðlabankans.

Með lögum sem samþykkt voru á alþingi 2019 var ákveðið að bæta við tveimur varabankastjórum í Seðlabankann. Þeir urðu þá þrír samtals. Á sama tíma var tillaga minnihluta efnahags- og viðskiptanefndar um að á fimm ára fresti skuli forsætisráðherra fela þremur óháðum sérfræðingum á sviði peninga- og fjármálahagfræði og fjármálaeftirlits að gera úttekt um hvernig Seðlabanka Íslands hafi tekist að uppfylla markmið um stöðugt verðlag, fjármálastöðugleika og framkvæmd fjármálaeftirlits. Jafnframt skuli litið til annarra þátta í starfsemi bankans, svo sem skipulags, verkaskiptingar og valdsviðs. Fyrsta úttektin yrði í lok árs 2022.

Fyrsta úttektin er komin. Skýrslan er birt í heild sinni á heimasíðu forsætisráðuneytisins. Þar er líka að finna samantekt á íslensku. Þar kemur m.a. þetta fram: „Það fyrirkomulag æðstu stjórnunar sem valið var í kjölfar sameiningarinnar kann að hafa verið gagnlegt til að tryggja að fyrstu skref sameiningarinnar væru tekin með eins skilvirkum hætti og kostur var, en þjónar ekki vel hlutverki sínu til lengri tíma litið og þarfnast endurskoðunar. Einnig ber að endurhugsa hvar valdheimildum er komið fyrir sem ekki eru sérstaklega faldar nefndum eða yfirstjórn bankans sameiginlega í lögum (e. residual powers).“

Tiltekið er að fyrirkomulag æðstu stjórnunar bankans feli í sér of vítt valdsvið og áhættu vegna lykilmanns, sem er seðlabankastjórinn. Skýrsluhöfundar taka frama að þeir hafi ekki í öðrum seðlabönkum sem fella eftirlit inn í starfsemi sína, kynnst fyrirkomulagi stjórnunar sem víkur í jafn ríkum mæli frá stjórnunarháttum. „Við álítum ekki að þeir muni reynast vel til lengri tíma litið. Farsælla yrði að taka upp hefðbundnara stjórnunarfyrirkomulag“ segir í skýrslunni.

Í efnahags- og viðskiptanefnd er til vinnslu frumvarp forsætisráðherra um Seðlabankann (þingskjal 683—541. mál) og breytingar á fyrirkomulagi innan fjármálaeftirlitsnefndarinnar. Sérfræðingarnir benda á í skýrslunni að það stjórnskipulag og sú umgjörð sem sett var til að tryggja viðeigandi valddreifingu við ákvarðanatöku í Seðlabankanum hafi ekki gengið eftir í framkvæmd. Í skýrslunni er einnig bent á að verði frumvarp forsætisráðherra að lögum muni enn aukast á samþjöppun valds sem sérfræðingarnir vara sérstaklega við.

Sérfræðingarnir taka fram að það skipulag sem nú sé í bankanum sé vart í takti við það sem löggjafinn hafi ætlað sér við setningu laganna 2019 og að skipulag bankans sé mjög óvenjulegt í alþjóðlegum samanburði. Vald til töku ákvarðana hafi þjappast óeðlilega saman hjá seðlabankastjóra og vara þau sérstaklega við frekari samþjöppun þess. Umfjöllun skýrslunnar að þessu leyti nær reyndar ekki aðeins til varaseðlabankastjóra fjármálaeftirlits heldur til varaseðlabankstjóranna þriggja og velta sérfræðingarnir fyrir sér hvort þau geti rækt skyldur sínar við núverandi aðstæður. Einnig telja þau gagnrýnivert að deildarstjórar bankans heyri beint undir seðlabankastjóra en ekki varaseðlabankastjórana.

Á það er bent að meðlimir peningastefnunefndar, og virðist þar einkum átt við seðlabankastjóra, verði að gera greinarmun á eigin skoðunum og ákvörðunum nefnda þegar ákvarðanir eru kynntar.

Í þessu ljósi er ekki óeðlilegt að spyrja hvort það hafi verið ákvörðun peningastefnunefndar að Ísland væri orðið lágvaxtaland þegar seðlabankastjóri tilkynnti það sumarið 2020 með hugsanlega skaðlegum áhrifum fyrir ákvarðanir heimila í eigin fjármálum? Og hvort það hafi verið ákvörðun peningastefnunefndar í október að vextir yrðu ekki hækkaðir frekar? Vaxtahækkunin í nóvember leiddi í ljós hið gagnstæða.

Var það einnig álit peningastefnunefndar að nýlegir kjarasamningar myndu ekki auka verðbólgu eða var það persónulegt álit seðlabankastjóra þegar hann talaði um það? Og á Seðlabankinn að segja til um hvort óverðtryggð eða verðtryggð lán séu hagkvæmari sem síðan fer eftir ákvörðun bankans sjálfs?

Hverju sem öðru líður er það eindregin niðurstaða sérfræðinganna að þörf sé á öðru fyrirkomulagi ábyrgðarskila innan bankans en nú er viðhaft, ekki síst til að forðast óþarfa samþjöppun ákvarðanatöku. Ef forsætisráðherra tekur mark á skýrslunni leggst hún gegn eigin frumvarpi sem þjappar valdi innan bankans enn frekar til eins einstaklings, seðlabankastjóra.

Greinin birtist á visi.is 14. febrúar 2023. 

Það vekur furðu hve skýrsla erlendra sérfræðinga um Seðlabanka Íslands hefur fengið litla umfjöllun.

Þar afhjúpast með skýrum hætti hvernig ekki á að byggja upp nýja atvinnugrein: fyrirtækin ráða ferðinni og stjórnvöld fylgja í kjölfarið alltaf nokkrum skrefum á eftir. Þannig næst hvorki að byggja upp traust eftirlit með atvinnugreininni og ekki heldur að byggja ákvarðanir um nýtingu á haldbærum vísindarannsóknum. Og þannig næst ekki að tryggja fyrirfram eðlilega gjaldtöku af rekstraraðilum í sjókvíaeldi. 

Úr skýrslunni má einnig lesa einbeittan vilja fyrrverandi sjávarútvegsráðherra Sjálfstæðisflokksins til þess að aðlaga lagasetningu og reglugerðir að óskum rekstraraðila og lobbíista frá Samtökum fyrirtækja í sjávarútvegi. Samkrull Sjálfstæðisflokksins og útgerðarinnar virðist vera fasti í íslenskum stjórnmálum og hagsmunagæsla flokksins fyrir hönd rekstraraðilanna er grímulaus. Það er í sjálfu sér ekki við fyrirtækin að sakast því þau fara eins langt og lög og reglur leyfa þeim. En það er algerlega óviðunandi að ráðuneyti og stofnanir þess sinni ekki þeirri skyldu sinni að innleiða löggjöf með fullnægjandi hætti og láti undir höfuð leggjast að afla fjár til eftirlits og nauðsynlegra rannsókna. Um það fjallar stjórnsýsluúttekt Ríkisendurskoðunar.

Sveitarstjórnafólk í héraði segir fátt koma á óvart í skýrslunni. Það hafi oft vakið athygli á losaralegri stjórnsýslu og tilfinnanlegum skorti á eftirliti með sjókvíaeldinu. Einnig hefur margsinnis verið bent á að sveitarfélög hafi litlar beinar tekjur af starfseminni. Ofan á þetta bætist sú staðreynd að ríkisstjórnin hætti við áform sín um að taka fyrsta skref í átt til gjaldtöku við afgreiðslu fjárlaga fyrir árið 2023. Úthlutun sameiginlegra gæða án endurgjalds er því miður reglan hér á landi og í sjókvíaeldinu hafa ráðherrar hvorki nýtt heimildir í lögum til gjaldtöku á atvinnugreinina né til að þess að bjóða út eldissvæðin. En gæðanna njóta án nokkurs vafa norsku fiskeldisrisarnir þrír sem hér starfa. 

Greinin birtist í Fréttablaðinu 10. febrúar 2023.

Skýrsla Ríkisendurskoðunar um stjórnsýslu sjókvíaeldis hér á landi er enginn skemmtilestur. 

Íslenskt heilbrigðiskerfi byggir á heilbrigðisþjónustu sem bæði er í opinberum rekstri og í einkarekstri. Lögin um sjúkratryggingar setja ramma um samningsgerð við einkarekna heilbrigðisþjónustu. Markmið laganna er að tryggja aðstoð til verndar heilbrigði og jafnan aðgang að heilbrigðisþjónustu óháð efnahag.

Greiðsluþátttökukerfi í heilbrigðisþjónustu er samkvæmt lögum ætlað að tryggja að einstaklingar greiði ekki meira en ákveðna hámarksupphæð fyrir þjónustuna og að börn, aldraðir og öryrkjar greiði lægri upphæð en aðrir.

Hvorki markmið greiðsluþátttökukerfisins né markmið laganna um að tryggja einstaklingum aðstoð óháð efnahag hafa náðst undanfarin ár þar sem samningar við sérfræðilækna hafa verið lausir í fjögur ár. Á þeim tíma hafa veitendur heilbrigðisþjónustunnar lagt á aukagjöld sem einstaklingum er gert að greiða og telja ekki inn í greiðsluþátttökukerfið. Ekki liggur fyrir nákvæm greining á gjöldunum en í sérstöku komugjöldunum er ekki tekið tillit til ólíkrar stöðu einstaklinga, s.s. barna, öryrkja eða aldraðra.

Ekkert í lögum um sjúkratryggingar tryggir sjúklinga gagnvart slíkum kostnaði sem leiðir af sér þá óviðunandi stöðu að það eru sjúklingarnir sem bera þann kostnað sem hlýst af samningsleysi. Sá kostnaður leggst þyngst á öryrkja sem flestir eru langveikir og einnig líklegri en aðrir til að búa við fátækt.

Ég verð fyrsti flutningsmaður frumvarps sem er í smíðum og tryggir að greiðsluþátttöku sjúklinga verði haldið í lágmarki auk þess sem kveðið er á um afleiðingar þess ef samningaviðræður milli sérfræðinga í einkarekstri og ríkisins eru árangurslausar lengur en í 9 mánuði. Með því skapast aukinn þrýstingur á samningsaðila og líkur aukast á því að samningum ljúki innan settra tímamarka.

Í því óviðunandi ástandi sem nú ríkir og ríkisstjórnarflokkarnir hunsa, geta einungis þeir sem hafa ráð á að greiða umtalsverðar upphæðir utan greiðsluþátttökukerfisins nýtt sér þjónustu sérfræðilækna.

Greinin birtist í Fréttablaðinu 31. janúar 2023. 

Ríkisstjórnarflokkarnir láta óátalið að heilbrigðiskerfið hér á landi sé í raun aðeins fyrir þá sem hafa efni á að sækja sér heilbrigðisþjónustu sérfræðilækna.

Samfylkingin í Kópavogi, Mosfellsbæ, Garðabæ og Seltjarnarnesi, bjóða til opins fundar um húsnæðismál miðvikudaginn 22. febrúar kl. 20:00.

Fundurinn verður haldinn hjá Siglingafélaginu Ými að Naustavör 14, Kópavogi.

Á fundinum fáum við heldur betur til okkar góðan gest. Hann Dagur B. Eggertsson borgarstjóri í Reykjavík ætlar að kíkja í heimsókn. Dagur ætlar að segja okkur frá ný undirrituðu samkomulagi Reykjavíkurborgar við ríkið um aukið framboð af íbúðarhúsnæði í Reykjavík.

Þetta er fundur sem á við um allt höfuðborgarsvæðið því það er viðbúið að önnur sveitarfélög á suðvestur horninu muni fylgja á eftir.

Það verður kaffi og kruðerí á boðstólum.
Það eru öll velkomin og við hlökkum til að taka á móti ykkur! 

Húsnæðismál - Með Degi B. Eggertssyni

Og síðast en ekki síst vinnur dreifing byggðar gegn árangri í loftslagsmálum en við stefnum einmitt á kolefnishlutlausa borg árið 2040. Þess vegna er algert forgangsatriði fyrir okkur sem búum í Austurborginni að ef áformum um uppbyggingu Borgarlínu verði flýtt, þá verði það á þeim svæðum þar sem fyrir býr fólk, ekki eingöngu á stöðum þar sem ný byggð rís.

Reykjavíkurborg stendur á tímamótum. Síðasta áratug og þann næsta verða mestar breytingar á borginni í hálfa öld. Þeim tíma sem byggðin breyttist úr bæ í borg, núna er breyting úr borg í framtíðarborgina. Saga byggðar er saga fólksins. Vegvísir framtíðarborgarinnar kom með samþykkt Aðalskipulags Reykjavíkur 2030 árið 2014 en vinnan við það hófst mun fyrr eða árið 2010 eða fyrir þrettán árum síðan. Skipulagsvinna tekur tíma. Vanda þarf til verka einmitt til að skapa borgarsamfélag sem mætir kröfum samtímans og vísar veginn til farsældar í framtíðinni. Öruggt húsnæði á viðráðanlegu verði fyrir fjölbreyttar þarfir borgaranna er grunnur að lífi okkar allra - akkerið í hversdagsleikanum, stöðugleiki og festa fyrir börnin okkar.

6.600 hagkvæmar og félagslegar íbúðir tryggðar

Á liðnum árum er búið að tryggja öruggt þak yfir höfuðið fyrir 5.000 Reykvíkinga en byggðar hafa verið um 2.500-3.000 leigu- og búseturéttaríbúðir, 600 íbúðir fyrir ungt fólk og fyrstu kaupendur auk þess sem leigueiningum Félagsbústaða hefur fjölgað um 600. Húsnæðissáttmálinn sem undirritaður var á dögum er mikilvægt framhald á þeirri sýn og ramma sem Aðalskipulag Reykjavíkur 2040 leggur upp með, Græna planið og Samgöngusáttmálinn næstu tíu árin. Metnaðarfull markmið um bæta við 3.600 íbúðum við það sem fyrir er. Ég er stolt yfir því að sjá kosningamál okkar í Samfylkingunni komast til framkvæmda. Hér stendur meirihlutinn allur að verki með forgangsmál sitt sem hér er sett í skýran framkvæmdafarveg í góðu samstarfi við ríkisvaldið. Sýnin er skýr. Samfella sem mun ná yfir 23 ára tímabil og gefa af sér samtals 6.600 hagkvæmar og félagslegar íbúðir. Það er gott að hafa jafnaðarfólk samfellt við stjórn með sterka sameiginlega sýn enda hefur Samfylkingin síðustu þrjú kjörtímabil í góðu samstarfi við samstarfsflokka í meirihluta borgarstjórnar unnið markvisst á tímabilinu að því að tryggja fjölbreytt framboð húsnæðis fyrir alla hópa samfélagsins.

Endurskoðun forsendna hlutdeildarlána er lykilmál

Skýr framtíðarsýn í húsnæðisuppbyggingu skapar jafnvægi, skiptir miklu um afkomu fjölskyldna og er mikilvæg forsenda fyrir félagslegan jöfnuð. Það er ánægjulegt að sjá skýran vilja stjórnvalda í að tryggja þátttöku fleiri sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu í uppbyggingunni framundan. Einna mikilvægast, að mínu mati er viljinn til að endurskoða forsendur hlutdeildarlána en þar hallaði verulega á höfuðborgarsvæðið vegna kvaða um lána einungis til nýrra íbúða en ekki eldri húsnæðis. Í gróinni borg er einmitt mikilvægt að hlutdeildarlánin geti nýst nýjum íbúðakaupendum samhliða því að þau nái til endurgerðar eldra atvinnuhúsnæðis sem breytt er í íbúðir.

Hlutdeild óhagnaðardrifinna byggingafélaga aukin

Með því að auka hlutdeild óhagnardrifinna byggingafélaga úr 25 prósent í 30 prósent og 5 prósent kauprétt Félagsbústaða sendir samkomulagið við ríkið skýr skilaboð um að meirihlutinn í Reykjavík leggur ríka áherslu á áframhaldandi uppbyggingu húsnæðis fyrir alla borgarbúa, á ólíkum aldri og í fjölbreyttu húsnæðisformi. Öruggt skjól fyrir nemendur, hagkvæmt húsnæði fyrir eldra fólk og fyrir félaga innan verkalýðshreyfingarinnar eins og hjá Bjargi og Búseta. Þess vegna er mikilvægt að hefjast handa á þeim svæðum sem nú þegar eru tilbúin, þeim svæðum þar sem deiliskipulagið er tilbúið. Þeim svæðum sem hægt er að byrja og byggja strax.

Byggjum strax fyrri áfanga Nýja Skerjafjarðar

Eitt af þeim svæðum er fyrri áfangi Nýja Skerjafjarðar með um 700 íbúðir, þar hafa óhagnaðardrifin félög fengið úthlutað 350 íbúðum, Félagsstofnun stúdenta, Bjarg og félag sem byggir húsnæði fyrir ungt fólk og fyrstu kaupendur. Mikilvægt er að árétta að forgang í íbúðir stúdenta hafa nemendur utan af landi og fjölskyldufólk. Það er því mikið hagsmunamál fyrir nemendur af landsbyggðinni að uppbygging á íbúðum félagsstofnunar stúdenta haldi áfram í kringum háskólasvæði Háskóla Íslands og ekki verði frekari töf á því að verkefnið komist til framkvæmda. Rann¬sóknir verk¬fræði-stofunnar EFLU og niður¬stöður hollensku flug- og geim¬ferða¬stofnunarinnar (NRL), sem Isavia fékk í kjölfarið til að skoða nánar, hafa gefið sömu niðurstöðu: Vandi vinda-fars á flug¬vellinum er við¬ráðan¬legur. Þarna bíða þess að vera byggðar 350 íbúðir fyrir hópa í brýnni húsnæðisþörf.

Tiltrú markaðar á uppbyggingu meðfram Borgarlínu

Það þarf líka að tryggja samræmi að metnaðarfull áform ríkis og borgar í húsnæðismálum strandi ekki á skorti á fjármagni til fjárfestinga í húsnæðisverkefnum en byggingaaðilar hafa kvartað undan því að mörg fjármálafyrirtæki hafi skrúfað fyrir lánveitingar til uppbygginar vegna stýrivaxtahækkana Seðlabankans og krafa um aukna bindiskyldu fjármagns í viðskiptabönkunum. Hægri höndin og sú vinstri verða að toga í sömu átt í þessum efnum.

Við jafnaðarfólk vitum að markaðsbrestir á húsnæðismarkaði eru til staðar. Þess vegna er mikilvægt að hið opinbera beiti sér og þessi samningur tryggir inngrip í uppbyggingu sem markaðurinn hefur ekki viljað feta. En þrátt fyrir takmarkanir markaðarins þá hefur hann trú á þróunarásum uppbyggingar samhliða Borgarlínu, sem er samvinnuverkefni Ríkis og sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu.

Samgöngusáttmálinn, Aðalskipulag Reykjavíkur 2040, Svæðaskipulag höfðuborgarsvæðisins og Framtíðarborgin tengjast í órofa heild þar sem lagður er grunnur að samfélagi sem byggir á fjölbreyttari samgöngumátum og fylgir ábyrgri stefnu í loftslagsmálum í anda Græna plansins.

Með þessari sameignlegu sýn sér markaðurinn hvar er hægt að byggja, hann getur kortlagt tækifærin sem eykur fyrirsjáanleika og fjárfestingamöguleika til framtíðar.

Undirritun húsnæðissáttmálans er mjög mikilvæg varða til að tryggja áframhaldandi uppbyggingu á hagkvæmu húsnæði fyrir fólk á ólíkum aldri í blandaðri borgarbyggð hinna sterku hverfa þar sem eftirsótt er að búa í, lífa í og eldast með reisn.

Greinin birtist á visi.is 25. janúar 2023. 

Dreifing byggðar eykur umferð, veikir almenningsamgöngur og eykur tafatíma í umferðinni. 

Endur­reisn fé­lags­lega hús­næðis­kerfisins í þéttari Reykja­vík

Leit um „��“

2342 niðurstöður fundust við leit að „��“

Póstlisti Samfylkingarinnar

Samfylkingin

Flokkurinn

Flýtileiðir

Vertu í bandi:

Leit um „���������������������������“