Ár þakklætisins

Þakk­læti er til­finn­ingin sem ég vil öðru fremur geyma í huga mér þegar ég minn­ist árs­ins 2020. Vissu­lega hefur það fært okkur áskor­an­ir, sorgir og söknuð en það hefur líka minnt okkur á það sem skiptir máli og fengið okkur til að hugsa dag­legt líf upp á nýtt.

Árið hefur dregið það fram sem jafn­að­ar­mönnum hefur löngum verið ljóst, sem er að öfl­ugt, opin­bert heil­brigð­is­kerfi og almanna­þjón­usta er ein mik­il­væg­asta for­senda jöfn­uð­ar. Þau sam­fé­lög sem hafa byggt upp slík kerfi verða ekki fyrir jafn miklu höggi þegar glímt er við vá á borð við heims­far­ald­ur.

Í ár höfum við flest ferð­ast minna en áður, sjaldnar notið sam­vista við vini og haft mun færri tæki­færi til afþrey­ingar á meðal fólks á opin­berum vett­vangi. Samt sem áður hafa sam­skipti og umhyggja í garð ann­arra ein­kennt þetta ár. Sjaldan hafa alþjóð­leg sam­skipti verið jafn mik­il­væg, sjaldan hefur þurft að huga jafn vel að því að almenn­ingur fái góðar upp­lýs­ingar og sjaldan höfum við þurft að neita okkur um svo margt sem okkur langar því við vitum að aðeins þannig eru hags­munir heild­ar­innar tryggðir – og þar með okkar eig­in.

Úr atvinnu­kreppu til grænnar fram­tíðar

Árið 2020 hefur líka minnt okkur líka á mik­il­vægi þess að byggja upp græna fram­tíð með nýjum lausn­um. Nú þegar við tök­umst á við afleiddar afleið­ingar kór­óna­veirunn­ar, á borð við fjölda­at­vinnu­leysi og tekju­fall, þarf að huga að því að aðgerðir okkar skili sam­fé­lag­inu nýjum störf­um, örvi efna­hags­lífið og að sam­fé­lagið standi þar með sterkara og grænna eftir efnags­þreng­ingar en það var fyrir með því að byggja upp inn­viði. Með slíkum nálg­unum munum við meðal ann­ars eign­ast sjálf­bær­ari og öfl­ugri ferða­þjón­ustu sem getur betur þjón­u­stað gesti okkar og fyr­ir­tæki bet­ur, byggt upp betri og umhverf­is­vænni sam­göng­ur, gert vinnu­staði okkar að sveig­an­legri stöðum og svo mætti lengi telja.

Reykja­vík­ur­borg hefur þegar kynnt Græna plan­ið, eins og við­bragðs­á­ætlun borg­ar­innar kallast, og þing­flokkur Sam­fylk­ing­ar­innar hefur svo kynnt Ábyrgu leið­ina – úr atvinnu­kreppu til grænnar fram­tíð­ar.

Með sam­stilltu átaki sigrumst við á stórum áskor­unum

Árið 2020 sýndi okkur að fólk er til­búið að breyta lífi sínu með hags­muni heild­ar­innar að leið­ar­ljósi. Við gerum okkur nefni­lega flest grein fyrir því að með því að verja þá veik­ustu erum við að verja sam­fé­lagið allt áföll­um. Sú sam­staða sem við höfum séð í þessum efnum gefur von um að með sam­stilltu átaki munum við einnig geta tek­ist á við stærri ógnir en heims­far­ald­ur­inn – já, ég er að tala um lofts­lags­vána. Rík­ustu 10 pró­sent heims­ins eru ábyrg fyrir helm­ingi allrar los­unar á gróð­ur­húsa­loft­teg­undum en fátæk­ustu þjóðir heims verða harð­ast fyrir barð­inu á lofts­lags­breyt­ing­unum sem los­unin hefur í för með sér. Umhverf­is­mál verða því ekki aðskilin bar­átt­unni gegn ójöfn­uði og öll fram­tíð byggir á því að okkur tak­ist vel til í þeirri bar­áttu.

Árið 2020 sýnir okkur að póli­tík sem byggir hug­mynda­fræði sína öðru fremur á jöfn­uði, sjálf­bærni og frið­sam­legum alþjóð­legum sam­skiptum er lík­legri til að koma sveit­ar­fé­lög­um, þjóðum og mann­kyni í gegnum áföll en sú póli­tík sem byggir á ein­stak­lings­hyggju og hug­mynda­fræði­legri ein­angr­un.

Verjum mik­il­væga nær­þjón­ustu sveit­ar­fé­laga

Efna­hags­á­ætl­anir jafn­að­ar­manna miða að því að fjölga störfum eins hratt og hægt er með vel­ferð fólks og sjálf­bærni í atvinnu­lífi að leið­ar­ljósi. En um leið boða áætl­anir Sam­fylk­ing­ar­fólks leiðir til að taka á bráða­vanda fjöl­skyldna og ein­stak­linga, svo sem með hækkun grunn­bóta og almanna­trygg­inga. Við viljum líka hindra upp­sagnir og verja vel­ferð en til þess að svo megi verða þarf ekki aðeins að bæta fyr­ir­tækjum tekju­fall heldur þarf einnig að huga að tekju­falli sveit­ar­fé­laga. Það eru sveit­ar­fé­lögin sem halda utan um margar af þeim stofn­unum sem varða almenn­ing hvað mestu, svo sem leik- og grunn­skóla, vel­ferð­ar- og félags­þjón­ustu, menn­ing­ar­starf­semi, þá má líka nefna sam­eig­in­legar heilsu­lind­ir, á borð við sund­laug­ar, almenn­ings­garða og úti­vist­ar­svæði.

Hags­munir sam­fé­lags­ins alls byggja á því að sveit­ar­fé­lög geti staðið undir sínum mik­il­vægu skuld­bind­ingum gagn­vart almenn­ingi. Rík­is­valdið verður að taka mið af þeirri stað­reynd að ef ekki er komið til móts við tekju­fall sveit­ar­fé­laga gæti stór­felldur nið­ur­skurður víða blasað við sem svo myndi hafa í för með sér enn meira atvinnu­leysi og skert lífs­gæði fólks.

Nið­ur­skurður til hins opin­bera er skyndi­lausn sem hug­mynda­snauðum stjór­mála­mönnum er tamt að nefna án þess að hugsa út í lang­tíma­af­leið­ing­arn­ar. Ég er þakk­lát fyrir að fá að til­heyra stjórn­mála­afli sem hugsar stærra og lengra en svo.

Það sem skiptir máli

Ég gleðst yfir því að fá að taka þátt í frjáls­lyndum stjórn­mála­flokki sem öðrum fremur stuðlar að áherslum að jöfn­uðar og sjálf­bærni. Stjórn­mála­flokks sem lætur ekki stjórn­ast af ótta við fram­tíð­ina, og því sem hún kann að bera í skauti sér, heldur kynnir hug­myndir og lausnir við áskor­un­um.

Ég er þakk­lát fyrir að fá að til­heyra stjórn­mála­flokki sem skilur ábyrgð sína og er til­bú­inn að standa undir henni, skilur að hlut­verk stjórn­valda er að gæta að hags­munum almenn­ings svo hvert og eitt okkar geti nýtt hæfi­leika sína.

Árs­ins 2020 ætla ég að minn­ast með þakk­læti. Árið 2020 er árið sem hefur öðrum fremur sýnt okkur hvað skiptir máli.

Greinin birtist fyrst í Kjarnanum 26. desember 2020