Herkostnaðurinn lendir á hinum tekjulægri

Þetta kemur fram í nýrri samantekt frá verðlagseftirliti ASÍ þar sem lagt er mat á áhrif verðbólgu og vaxtahækkana eftir heimilisgerð. Kaupmáttur rýrnar, hlutfall þeirra sem búa við íþyngjandi húsnæðiskostnað fer hækkandi og ójöfnuður vex milli ára.

Það er undir þessum kringumstæðum sem ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur ætlar að láta opinberan stuðning við barnafólk og skuldsett heimili rýrna að raunvirði og hækka flöt krónutölugjöld á almenning miklu meira en venjan er. Þarftu að keyra til og frá vinnu? Ertu í veitingarekstri? Notarðu neftóbak? Þá ætlar Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra að hækka gjöldin þín.

Gallinn við þessa nálgun í glímu við verðbólgu er sá að í fyrstu leka gjaldahækkanirnar beint út í verðlagið og hækka vísitölu neysluverðs, þvert á það sem að er stefnt. Verst er þó að gjaldahækkanirnar koma harðast niður á tekjulægri heimilum sem verja hæstu hlutfalli tekna sinna til neyslu. Þannig eru sömu hóparnir og finna sárast fyrir verðbólgunni líka látnir bera allan herkostnaðinn af baráttunni gegn henni.

Philip Lane, aðalhagfræðingur Seðlabanka Evrópu, hefur lagt til að ríkisstjórnir skattleggi frekar stöndugustu fyrirtækin og efnamesta fólkið. Þannig megi skapa svigrúm í hagkerfinu til að skýla tekjulægri hópum fyrir áhrifum verðbólgunnar. Þetta er leiðin sem við í Samfylkingunni leggjum til að verði farin í þingsályktunartillögu okkar um samstöðuaðgerðir á verðbólgutímum; að vaxta- og barnabótakerfinu verði beitt með markvissum hætti til að styðja við heimili sem þurfa á stuðningi að halda og að unnið verði gegn þenslu með sanngjörnum sköttum á hæstu tekjur og hvalrekagróða. Það er góð velferðarpólitík og góð hagstjórn.

Greinin birtist í Fréttablaðinu 4. okt. 2022.