Samfylkingin gerir kröfu um íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði.

Verðmætasköpun í landinu þarf að standa undir þeim kjörum sem samið er um í kjarasamningum og réttindi og aðstæður vinnandi fólks verða að samræmast íslenskum lögum. Þessi krafa gildir jafnt um Íslendinga og útlendinga sem hér vinna.

Það hljómar kannski eins og sjálfsagt mál. En þetta er í raun hápólitískt:

Því að ysta vinstrið sér ekki mikilvægi vaxtar og verðmætasköpunar til að standa undir góðum lífskjörum. En harðasta hægrið er engu skárra. Þar er bara horft á vöxt, án samhengis, og engu skeytt um félagsleg áhrif þess þegar vöxturinn er einkum knúinn áfram með stórfelldum innflutningi á vinnuafli. Foringjar Sjálfstæðisflokksins vilja nú kollvarpa íslenska vinnumarkaðsmódelinu og skilja ekki mikilvægi þess að hagvöxtur skili sér í raun og veru til launafólks. Þetta er breyting frá því sem áður var – þegar flokkurinn átti enn fjöldafylgi meðal allra stétta.

Það er pólitík Samfylkingar að sameina hvort tveggja: Kraftmikla verðmætasköpun og sterka velferð. Og við viljum byggja eitt samfélag fyrir alla sem hér búa. Þetta er skynsemi sósíaldemókrata.

Ríkisstjórnin hefur sofið á verðinum
Í fréttaskýringu Kveiks á RÚV í vikunni var fjallað um félagsleg undirboð á íslenskum vinnumarkaði, vinnumansal og misneytingu verkafólks. Staðreyndin er sú að staðan hefur lengi verið alvarleg og verkalýðshreyfingin ítrekað vakið athygli á vandanum – oft með Samtök atvinnulífsins sér við hlið, nú síðast með sameiginlegri yfirlýsingu ASÍ og SA. En ríkisstjórnin hefur sáralítið aðhafst til að taka á þessum málum.

Hvers vegna ekki?

Það er auðvitað bara lítið brot af fyrirtækjum sem brjóta á réttindum launafólks, hvað þá vísvitandi. Langflestir virða leikreglurnar á íslenskum vinnumarkaði. En þess þá heldur ættum við að geta tekið höndum saman og skorið upp herör gegn þessum brotum. Enda ekki aðeins óafsakanleg meðferð á fólki heldur grefur þetta líka undan stöðu allra annarra á vinnumarkaði og skekkir samkeppnisstöðu fyrirtækja – því að þau fáu sem komast upp með brotin njóta forskots gagnvart hinum sem eru með allt sitt á hreinu.

Því miður virðist sitjandi ríkisstjórn hafa sameinað það versta frá hvorum jaðri stjórnmálanna fyrir sig: Þau hafa annars vegar staðið í vegi fyrir aukinni framleiðni og verðmætasköpun og hins vegar sofið á verðinum gagnvart félagslegum undirboðum og slæmri meðferð á launafólki.

Tökum fast á félagslegum undirboðum
Samfylkingin vill fara í þveröfuga átt við sitjandi ríkisstjórn. Við viljum grípa til aðgerða til að auka framleiðni og verðmætasköpun – og standa um leið þétt við bak hins vinnandi manns með sterku velferðarkerfi og traustum stofnunum sem tryggja heilbrigðan vinnumarkað.

Við höfum farið aftur í kjarna jafnaðarstefnu og forgangsraðað. Við segjumst ekki ætla að gera allt fyrir alla – en eitt af því sem við höfum sagt, og sem við ætlum sannarlega að gera, er að taka fast á félagslegum undirboðum.

Í útspilinu sem Samfylkingin kynnti síðasta vor, undir yfirskriftinni Krafa um árangur í atvinnu- og samgöngumálum, settum við fram þrjár grundvallarkröfur og aðgerðir til árangurs. Ein af þessum þremur grundvallarkröfum er einmitt krafan um íslensk kjör og atvinnustefnu fyrir Ísland. Þar eru meðal annars útlistaðar aðgerðir til að taka á undirboðum og hvetja til beins ráðningarsambands, svo sem með því að herða á eftirliti með starfsmannaleigum, innleiða reglur um keðjuábyrgð í öllum stærri verklegum framkvæmdum, efla heimildir til vinnustaðaeftirlits og lögfesta skýr refsiákvæði vegna vinnumansals.

Styrkjum aftur löggæslu í landinu
Samfylkingin lítur á þetta sem eitt af lykilverkefnum næstu ríkisstjórnar.

Nú er staðan sú að verkalýðshreyfingin sinnir stærstum hluta eftirlits á vinnustöðum, samkvæmt lögum frá árinu 2010 sem Sjálfstæðisflokkurinn greiddi atkvæði gegn einn flokka. En það er ekki síst framkvæmdin og það sem tekur við þegar alvarleg mál koma upp sem hefur algjörlega misfarist hjá sitjandi ríkisstjórn. Það er vegna veikburða stofnana. Lögregluna, Skattinn og Vinnumálastofnun skortir bolmagn til að sinna þessum málum sem skyldi. Sem dæmi má nefna að hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu, sem er stærsta lögregluembættið, eru aðeins þrír starfsmenn sem rannsaka mansal og lögbrot gegn launafólki.

Meðal annars þess vegna lítum við í Samfylkingunni á það sem jafnaðarmál að styrkja aftur löggæslu í landinu. Enda vitum við á hverjum það bitnar helst þegar lögreglan er undirmönnuð og ákæruvaldið vanrækt. Það kemur harðast niður á fólki í viðkvæmri stöðu.

Samhengið við fjölgun innflytjenda
Loks er nauðsynlegt að ræða brot gegn réttindum launafólks í samhengi við fjölgun innflytjenda á íslenskum vinnumarkaði. Það liggur fyrir að langstærstur hluti þessara brota beinist gegn fólki sem kemur hingað til að vinna.

Frá árinu 2017 hefur fjöldi innflytjenda á Íslandi tvöfaldast og farið úr 10,5%, sem er nærri meðaltali OECD-ríkja, og upp í 18,5%, sem er eitt hæsta hlutfallið innan OECD. Þetta eru engar smávægilegar breytingar sem hafa orðið á skömmum tíma. Sofandaháttur ríkisstjórnarinnar er ekki síst alvarlegur í þessu ljósi.

Þegar hagvöxtur er einkum knúinn áfram með mikilli fólksfjölgun fremur en með aukinni framleiðni og hagvexti á mann – þá eykst auðvitað hættan á því að við missum stjórn á mikilvægum atriðum sem snúa til dæmis að réttindum launafólks, inngildingu innflytjenda og samfélagslegum innviðum. Þess vegna þarf að gæta jafnvægis í efnahagslífi og marka stefnu um uppbyggingu þess.

Stundum er látið eins og íslensk stjórnvöld geti ekkert gert til að hafa áhrif á fólksfjölgun og flutning fólks til Íslands vegna þess að við erum aðilar að samningnum um Evrópska efnahagssvæðið (EES). Það er alrangt.

Í fyrsta lagi erum við sjálfstætt ríki og setjum okkar eigin lög um kjarasamninga, réttindi og aðstæður vinnandi fólks. Og við eigum að taka fast á félagslegum undirboðum. Í öðru lagi hefur stefna stjórnvalda alltaf grundvallaráhrif á það hvers konar atvinnulíf byggist upp á Íslandi, og það getur ráðist jafnt af aðgerðum og aðgerðaleysi stjórnvalda. Skattkerfi og regluverk hefur mikið að segja. Í þriðja lagi skiptir máli að hagstjórnin ýti ekki undir hraðari og meiri fólksfjölgun en við stöndum undir. Að þessu leyti má taka undir brýningu sem kemur fram í nýju riti Seðlabanka Íslands, Fjármálastöðugleika 2024/2: „Hagstjórn sem miðar að jafnvægi í þjóðarbúskapnum heldur aftur af fólksfjölgun.  Ekki verður eingöngu stuðlað að jafnvægi á íbúðamarkaði á þenslutímum með auknu framboði, heldur einnig með því að tempra eftirspurn.”

Mótum atvinnustefnu fyrir Ísland
Samfylkingin vill auka framleiðni í hagkerfinu og stuðla þannig að auknum hagvexti á mann. Þess vegna höfum við kallað eftir atvinnustefnu fyrir Ísland sem stendur undir íslenskum kjörum og við kynntum tillögur þar að lútandi í útspili okkar um atvinnu- og samgöngumál.

Fyrsta skrefið hlýtur að vera að horfast í augu við þá stöðu sem er uppi og viðurkenna að aðgerðir og aðgerðaleysi stjórnvalda hefur áhrif á uppbyggingu atvinnulífsins. Ýmsar atvinnugreinar eru og verða alltaf vinnuaflsfrekar – eins og til dæmis mannvirkjagerð og velferðarþjónusta – en við höfum meira svigrúm til stefnumótunar þegar kemur að útflutningsgreinum okkar. Þar viljum við fyrst og fremst sjálfbæran vöxt, mikla framleiðni og vel launuð störf.

Afstaða Samfylkingar er skýr. Við gerum ákveðnar kröfur sem verða að gilda um alla sem hér vinna:  Íslensk kjör samkvæmt íslenskum kjarasamningum – og að réttindi og allar aðstæður séu í samræmi við íslensk lög og þau viðmið sem gilda í samfélaginu okkar. Ef þessar kröfur eru uppfylltar þá er það öllum landsmönnum í hag. En ef störfin standa ekki undir íslenskum kjörum þá eiga þau ekki erindi á íslenskum vinnumarkaði.

Því að kraftmikil verðmætasköpun fer best með sterkri velferð.

Kristrún Frostadóttir, formaður Samfylkingarinnar – jafnaðarflokks Íslands

Ís­lensk kjör á ís­lenskum vinnu­markaði

 SffR boðar til umræðufunda um drög að stefnu Samfylkingarinnar sem tekin verður til afgreiðslu á landsfundi. 

Miðvikudaginn 9. október kl. 17:30 - 19:00 verður fjallað um menntun og menningu og síðar sama kvöld kl. 19:30 - 21:00 er boðað til samskonar fundar um stefnu í alþjóðamálum, Ísland í samfélagi þjóðanna.

Fundarmenn eru hvattir til að kynna sér stefnudrögin áður en að fundinum kemur, sjá hér.

Á fundinum verða rædd þau atriði í stefnunni sem fundarmenn kjósa helst og rituð fundargerð um umræðurnar. Aðildarfélög flokksins og einstakir flokksmenn geta lagt fram ályktunartillögur og breytingartillögur við stefnudrögin og skal þeim skilað fyrir 18. október til framkvæmdastjórnar Samfylkingarinnar.

Takið þátt í stefnuumræðunni fyrir landsfund í upphafi kosningavetrar ‒ Höfum  áhrif á stefnu Samfylkingarinnar !

Enn er hægt að skrá sig sem landsfundarfulltrúa en hægt er að skrá sig hér.

Reykjavík: Málefnafundur - menntun og menningu & alþjóðamálum

Samfylkingarfélagið Í Kópavogi verður með fund um stefnudrög Samfylkingarinnar þriðjudaginn 8. október kl. 20:00. 

Á fundinum gefst ykkur tækifæri til að koma með breytingatillögur sem félagsfundurinn kýs svo um. Hljóti tillögur meirihluta á fundinum verða þær sendar til stjórnar og verða til umræðu og afgreiðslu á landsfundi. Tillögur sem ekki hljóta meirihluta á fundinum geta einstaklingar sent frá sér í eigin nafni til stjórnar, eigi síðar en 17. október kl. 23.59.

Aðeins tillögur sem berast fyrir þennan tíma, 17. okt. kl. 23.59, verða til umfjöllunar á landsfundi. Ekki verður hægt að bera upp nýjar tillögur í málefnanefndum á landsfundi. 

Vinsamlegast notið sniðmátið sem fylgir með þessum tölvupósti til að senda inn breytingatillögur.

Tillögurnar sem félagsfundurinn samþykkir verða svo birtar á heimasíðunni þar sem öllum gefst tækifæri til að kynna sér þær fyrir landsfundinn. 
 

Nýr meðferðarkjarni Landspítalans við Hringbraut blasir við öllum sem leið eiga um Vatnsmýrina í Reykjavík. Glæsileg nýbygging sem lofar góðu um heilbrigðisþjónustuna sem þar verður veitt. Ég er þess fullviss að innan nýja Landspítalans mun starfsemin bera þess skýr merki að húsnæðið er hannað með þarfir og kröfur samtímans að leiðarljósi. Þar verða einkastofur sjúklinga reglan og aðbúnaður starfsfólks allt annar og betri en nú er. Ef áætlanir ganga eftir verður nýja sjúkrahúsið tilbúið í lok þessa áratugar. Vonandi laðar nýtt starfsumhverfi að sér heilbrigðisstarfsfólk úr öllum stéttum. Við þurfum á því að halda.

Samfylkingin hefur í stjórn og stjórnarandstöðu stutt dyggilega við uppbyggingu nýs Landspítala og viljað hraða henni. En við jafnaðarfólk höfum einnig verið óþreytandi við að benda á nauðsyn þess að fjármagna þá heilbrigðisþjónustu sem veitt er á sjúkrahúsinu með fullnægjandi hætti og í þágu allra landsmanna. Þar hafa geðdeildir Landspítalans og Sjúkrahússins á Akureyri ekki verið undanskildar.

Ég er þeirrar skoðunar að það hafi verið mistök að uppbygging nýrra geðdeilda var ekki höfð með í skipulagi og fjármögnun nýs Landspítala en hin stóra og metnaðarfulla framkvæmd við Hringbrautina gerir ekki ráð fyrir nýjum geðdeildum. Mér skilst að um síðustu aldamót hafi svarið verið að það þyrfti að „bíða aðeins“ með uppbyggingu þeirra.

Í umsögn Runólfs Pálssonar, forstjóra Landspítalans, um frumvarp til laga um réttindi sjúklinga frá 10. júlí sl. er varpað skýru ljósi á aðbúnað og aðstæður sjúklinga og starfsfólks á geðdeildum LSH. Í frumvarpinu er lagt til að lögfesta bann við beitingu nauðungar sem meginreglu. Um þá tillögu ætla ég ekki að fjalla hér en nýta tækifærið og vekja athygli á því hvernig forstjóri spítalans lýsir húsakosti og aðstæðum á geðdeildum LSH:

„Mikilvægt er þá að hafa í huga að húsnæði Landspítala er almennt ekki til þess fallið að draga úr nauðung og er t.d. afar ólíkt því húsnæði sem byggt hefur verið fyrir starfsemi geðsjúkrahúsa annarra Norðurlandaþjóða á síðustu 5-10 árum. Ljóst er orðið að slík nútímahönnun legudeilda sem byggist á batamiðaðri nálgun dregur úr þvingunum á deildum.“

Það má færa góð rök fyrir því að núverandi húsnæði geðdeildanna dragi úr gæðum heilbrigðisþjónustunnar sem þar er veitt. Í dag er gerð krafa um batamiðaða hönnun geðdeilda með áherslu á öruggt, uppbyggilegt og styðjandi umhverfi meðferðar með tengingu við náttúruna. Það er ekki veruleikinn sem mætir sjúklingum og aðstandendum þeirra í dag. Í lok síðasta árs skipaði heilbrigðisráðherra stýrihóp sem vinna á að frumáætlun um uppbyggingu nýrra byggingar fyrir geðdeildirnar. Það er verkefni sem stjórnmálin verða að setja í forgang.

Greinin birtist í Mogganum 22. júlí 2024.

Árið 1994 bauð Reykjavíkurlistinn fram í fyrsta sinn og vann sögulegan sigur á Sjálfstæðisflokknum í borginni. Í kjölfarið hófst mikið breytingarskeið með nýjum áherslum, hugmyndum og verkefnum. 

Í tilefni af 30 ára afmælinu er boðið til fagnaðar og málþings í Ráðhúsi Reykjavíkur fimmtudaginn 13. júní frá kl. 16-18.

Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, borgarstjóri Reykjavíkur 1994 – 2002, opnar samkomuna og býður fólk velkomið.

Litið um öxl – hverju breytti Reykjavíkurlistinn?
Eva Marín Hlynsdóttir prófessor

Hvað var svona merkilegt við það?
Stutt minningarbrot frá Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, Árna Þór Sigurðssyni, Guðrúnu Ágústsdóttur, Sigrúnu Magnúsdóttur og Steinunni Valdísi Óskarsdóttur sem voru í hópi fyrstu borgarfulltrúa Reykjavíkurlistans 1994.

Pallborðsumræður með „ungu kynslóðinni 1994“. Áhrif Reykjavíkurlistans í bráð og lengd.
Þátttakendur Dagur B. Eggertsson, Ingvar Sverrisson, Katrín Jakobsdóttir og Lilja Alfreðsdóttir.

Stjórnandi pallborðsumræðna: Kristján Kristjánsson fjölmiðlamaður.

Ingibjörg Sólrún Gísladóttir slítur málþinginu.

Samverustund og léttar veitingar að málþingi loknu. 

Árið 1994 bauð Reykjavíkurlistinn fram í fyrsta sinn og vann sögulegan sigur á Sjálfstæðisflokknum í borginni. Í kjölfarið hófst mikið breytingarskeið með nýjum áherslum, hugmyndum og verkefnum.

Samverustund og léttar veitingar að málþingi loknu.

Nýkjörinn forseti Íslands, Halla Tómasdóttir, hefur sagt að hugrekki sé hópíþrótt og mig langar að gera þau orð hennar að mínum. Þegar hæstvirtir ráðherrar kynna til leiks kostnaðarsöm verkefni sem skortir ekki bara fjármagn, heldur líka pólitískan stuðning samstarfsflokka til að fylgja þeim eftir alla leið, þá er hugrekkið á þrotum - og stjórnmálin eru ekki einstaklingsíþrótt.

Það er eins og að ráðherrunum sé meira umhugað um að bjóða hvert öðru birginn en að sýna þjóðinni hugrekki og þjóna henni vel. Þetta birtist í vanræktum og vanfjármögnuðum verkefnum, og þegar verst lætur, ömurlegum ummælum um glæpi gegn mannkyni.

Talandi um vanfjármagnaðar umbætur, þá hefur sennilega sjaldan verið meira krefjandi að vera kennari en á liðnum árum. Frammistaða íslenskra nemenda í alþjóðlegu PISA könnuninni er sú versta í norrænum samanburði - enn eitt árið -  og árangur barnanna okkar hrapar milli ára. Stjórnvöld virðast átta sig á vandanum - en hvers vegna ættum við að treysta þeim til að bæta úr stöðunni strax á næsta skólaári? 

Viðeigandi viðbrögð hér gætu til að mynda verið þverpólitískt átak - samstíga leiðangur ríkis, sveitarfélaga og atvinnulífs, fagfólks og foreldra. Þarna myndum við jafnaðarmenn svo sannarlega ekki láta okkar eftir liggja - hér er allt of mikið í húfi.

En góðir landsmenn - hér er ekkert þverpólitískt stórátak í menntamálum. Þvert á móti. Til dæmis stendur ríkið þessa dagana í baráttu fyrir dómstólum - tilefnið er að ríkið hafnar því að greiða með íslenskukennslu allra barna sem eiga annað móðurmál en íslensku í Reykjavík.
Þennan heimatilbúna vanda gæti þessi ríkisstjórn leyst með einu pennastriki, pólitískan vilja og vott af hugrekki að vopni. Nei, í staðinn á að heyja rimmu við Reykjavíkurborg fyrir dómi og á meðan skulu kennarar hlaupa hraðar.

Er ríkisstjórn sem kemur svona fram við börn sem þurfa að læra góða íslensku treystandi fyrir að gerbylta íslensku menntakerfi til hins betra? Eða efla íslenska tungu á umbrotatímum? Athugum að skólunum er ætlað algert lykilhlutverk í inngildingunni - í að taka vel á móti fólki af erlendum uppruna.

Þá þarf að fjármagna verkefnin til fulls - því þegar á hólminn er komið eru þetta ennþá aðeins óbyggðar skýjaborgir - viljayfirlýsingar. Það nægir heldur ekki að bjóða skólagjaldalausa háskóla þegar stúdentar ná ekki endum saman og háskólanám gæti með þessu áframhaldi orðið aðeins á færi forréttindahópa. 

Forseti - það er ekki svo óralangt síðan að skólaganga stóð ekki öllum til boða – leikskólar eins og við þekkjum þá í dag voru ekki til þegar ég fæddist í þennan heim fyrir tæpum fjörutíu árum.  Í dag vill enginn án þeirra vera. Þessu breyttu femínistar og félagshyggjufólk - en þetta eru fjöregg sem geta fallið úr höndunum á okkur á augabragði ef við gleymum því að skólarnir eru líka jöfnunartæki – og fólkið sem starfar innan þeirra á að búa við frábærar starfsaðstæður.

Á endanum snýst þetta um að greiða rétt verð fyrir verkefni sem áður voru unnin endurgjaldslaust af konum. Í byrjun árs voru kynntar metnaðarfullar aðgerðir forsætisráðuneytis um endurmat á virði kvennastarfa og það verður áhugavert að fylgjast með hæstvirtum forsætisráðherra vinna að þeim.

Ég vil óska honum sérstaklega góðs gengis við að ná fram markmiðum forvera síns í starfi um að ná hér fullu kynjajafnrétti fyrir árið 2030.

Forseti. Á Íslandi búa leiftrandi klár börn, og við eigum hæfileikaríka kennara til að búa þau undir framtíðina. Börnin okkar hafa notið góðs af hárri atvinnuþátttöku kvenna og metnaðarfullu skólastarfi og ekki síst leikskólastarfi, sem hefur veitt þeim öryggi í þéttofnu samfélagi. Samfélagi sem núna er að verða stærra og flóknara, en líka að mörgu leyti áhugaverðara.

Nei, börnin okkar eru ekki síður fær til náms, en það er eitthvað sem bendir til þess að norræn nágrannaríki okkar hafi haldið talsvert betur á menntamálum en við.  Það er ekki til nein töfralausn til að takast á við þessar áskoranir, en við getum samt náð árangri með réttum áherslum.

Um þær þarf að ríkja skýr pólitísk sýn og ekki síst hugrekki – þá sýn og það hugrekki höfum við jafnaðarmenn í Samfylkingunni.

Ræða Dagbjartar Hákonardóttur í eldhúsdagsumræðum á Alþingi 12. júní 2024:

Ræða Dagbjartar Hákonardóttur á eldhúsdegi

I.
Forseti, kæru Íslendingar, ég vil byrja á að óska þjóðinni til hamingju með kjör sjöunda forseta lýðveldisins – og ég vil óska Höllu Tómasdóttur heilla og velfarnaðar í embætti forseta.

Maður kemur í manns stað. Því fylgja breytingar – en lýðræðið sér til þess að það er fólkið í landinu sem velur leiðina áfram.

Í næstu Alþingiskosningum verður spurt um framhaldið við stjórn landsmála. Þá fær þjóðin valdið aftur í sínar hendur – tækifæri til að gera upp við hæstvirta ríkisstjórn og svara fyrir sig með kjörseðlinum:

Hvað finnst þér um ríkisstjórnina? Hvernig gengur með stjórn efnahagsmála, heimilisbókhaldið, vextina og verðbólguna – og stóru velferðarmálin? Hvort viltu áfram meira af því sama með sama fólk í brúnni – eða breytingar og von um betri tíð; nýtt upphaf með Samfylkingu, nýja forystu og nýjan kafla í sögu Íslands?

Við getum skrifað þennan kafla saman. En það útheimtir von, vilja og kjark til breytinga – sem við í Samfylkingunni viljum vekja meðal almennings.

Samfylkingin hefur þegar sýnt að við getum leitt breytingar. Við höfum tekið frumkvæði í íslenskum stjórnmálum og við byrjuðum á sjálfum okkur með því að líta í eigin barm, leita aftur í kjarnann og færa okkur nær fólkinu sem við þjónum. Þetta höfum við gert til að koma Samfylkingunni aftur í þjónustu alþýðu og vinnandi fólks um land allt – og á sama hátt munum við koma Íslandi aftur á rétta braut, fáum við til þess umboð hjá þjóðinni í næstu kosningum.

Kæru landsmenn. Við tökum þetta verkefni alvarlega. Í stað þess að eltast við upphlaupin í ríkisstjórninni þá höfum við einbeitt okkur að ströngum undirbúningi Samfylkingar og við höfum nú þegar kynnt tvö stór útspil: Örugg skref í heilbrigðis- og öldrunarmálum og svo Kröfu um árangur í atvinnu- og samgöngumálum. Næsta hálfa árið tökum við húsnæði og kjaramál af þessum sama þunga. Allt samkvæmt áætlun – enda tökum við engu sem gefnu og látum verkin tala.

II.
Við höfum sagt að meginmarkmið Samfylkingarinnar í stjórnmálum næsta áratuginn sé endurreisn velferðarkerfisins á Íslandi eftir áratug hnignunar. Það er langtímaverkefni. En ég vil lýsa því yfir hér með að fyrsta forgangsmál Samfylkingar í nýrri ríkisstjórn – áherslumál okkar númer 1 frá fyrsta degi – verður þetta:

Samfylkingin mun endurheimta efnahagslegan stöðugleika á Íslandi og kveða niður verðbólgu og vaxtastig. Og þetta er loforð. Ég heiti því að tryggja aftur efnahagslegan stöðugleika fyrir fólkið í landinu – með ábyrgum ríkisfjármálum.

Við munum gera það sem þarf til að passa upp á efnahag venjulegs fólks sem þessi ríkisstjórn hefur sett á hvolf, því miður, með hæstvirtan Bjarna Benediktsson forsætisráðherra í broddi fylkingar. Við höfum getuna, hæfnina og agann sem þarf – og við erum fyllilega meðvituð um að þetta er frumforsenda þess að hægt verði að endurreisa velferðarkerfið á næstu árum.

Samfylkingin er flokkur ábyrgra ríkisfjármála og efnahagslegs stöðugleika.

III.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið upptekinn við eitthvað annað. Ríkisstjórn hefur sýnt að hún ræður ekki við vandann. Þau geta ekki komið sér saman um leið til að taka á efnahagsmálunum og hafa í sannleika sagt verið með hugann víðs fjarri vandamálum og hagsmunum almennings.

Aftur og aftur hafa þau boðað bót og betrun. En mánuðirnir líða, árin líða, og hvað segja tölurnar?
• 1 ár af vöxtum yfir 9%.
• 4 ár af verðbólgu yfir markmiði.
• 9 ár af hallarekstri hjá ríkissjóði.

Er þetta virkilega það sem Sjálfstæðisflokkurinn kallar ráðdeild í ríkisfjármálum? Forsætisráðherra hæstvirtur virðist vera í fullkominni afneitun og þegar ég spurði um þessa stöðu í þinginu um daginn þá kallaði hann þetta – með leyfi forseta: „bestu efnahagslegu stöðu í lýðveldissögunni“. Þvílík aftenging við efnahagslegan veruleika almennings. Maður sem er svo firrtur fyrir vandanum – sem hann hefur sjálfur skapað – er augljóslega ófær um að leiða okkur út úr þessari stöðu.

Nú hefur kaupmáttur ráðstöfunartekna dregist saman á fimm af síðustu sex ársfjórðungum – sem þýðir að fólk fær minna fyrir peningana í veskinu sínu. Og til viðbótar öllu þessu, til að bæta gráu ofan á svart, þá erum við núna komin í samdrátt. Stuttu eftir að hæstvirtur Bjarni Benediktsson lýsti yfir bestu efnahagslegu stöðu í lýðveldissögunni þá tók Hagstofa Íslands saman þjóðhagsreikninga þar sem kom fram að landsframleiðsla dróst saman um heil 4% á fyrsta ársfjórðungi 2024.

Forseti, það er ný staða – að við séum komin í samdrátt samhliða eins mikilli verðbólgu og raun ber vitni. En staðreyndin er sú að þrátt fyrir þennan efnahagssamdrátt þá fór verðbólgan upp í síðustu mælingu. Upp en ekki niður.

Þannig er þetta allt í ranga átt:
• Verðbólga upp – hagvöxtur niður.
• Vextir upp – íbúðauppbygging niður.
• Stöðugur hallarekstur – enda stöðugt streymi af nýjum ófjármögnuðum útgjaldatillögum.

Og staðan virðist bara versna þegar nær dregur kosningum og ráðherrarnir reyna hver í sínu horni að bjarga eigin skinni án þess að nokkur axli ábyrgð á heildarmyndinni.

Ég spyr: Hvað þarf þjóðin að þola þetta ríkisstjórnarsamstarf lengi? Það er ekki mælikvarði á árangur hversu lengi ráðherrum tekst að hanga á valdastólum. Þegar erindið er svo augljóslega þrotið þá er það rétta í stöðunni að færa valdið aftur í hendur fólksins með því að boða til kosninga.

En nú hóta þau að sitja í heilt ár í viðbót á meðan þau safna í sig kjarki til að mæta kjósendum. Þó að öllum sé ljóst að ríkisstjórnin sé löngu komin á endastöð þá halda þau áfram að sólunda dýrmætum tíma og tækifærum, svo ekki sé talað um skattfé almennings. Í fyllstu virðingu – þetta er ekki boðlegt lengur.

IV.
Kæru landsmenn, við í Samfylkingunni höfum ráðist í breytingar í okkar eigin flokki til að brjótast út úr þeirri stöðnun sem hefur ríkt í stjórnmálunum. Við höfum einsett okkur að vinna aftur traust meðal almennings og vekja von og trú fólks á að við getum komið Íslandi aftur á rétta braut.

Og þessi breytta Samfylking býður upp á skýran valkost fyrir Ísland í næstu Alþingiskosningum: Við viljum endurreisa velferðarkerfið. En fyrsta verk verður að endurheimta efnahagslegan stöðugleika með ábyrgum ríkisfjármálum.

Fram að kosningum má vona að ríkisstjórnin bæti ráð sitt. En því fyrr sem þjóðin fær tækifæri til að  gera upp við ríkisstjórnina og svara fyrir sig með kjörseðlinum – því betra.

Ræða Kristrúnar Frostadóttur, formanns Samfylkingar, í eldhúsdagsumræðum á Alþingi 12. júní 2024:

„Samfylkingin mun endurheimta efnahagslegan stöðugleika“

Virðulegi forseti — góðir landsmenn. Fólkið í landinu getur treyst því að Samfylkingin tekur örugg skref. Þannig vinnum við og þannig munum við stjórna — fáum við til þess traust í næstu kosningum. Samfylkingin fer ekki í heljarstökk. Við rjúkum ekki upp út af minnstu málum. Og við látum ekki slá okkur út af laginu. Við erum Jafnaðarflokkur Íslands. Það er okkar að veita fólki öryggi — og fullvissu um að við getum stjórnað í þágu þjóðar; staðið vörð um það sem fólki er kærast.

Nú er kjörtímabilið hálfnað. Og þá má spyrja: Hefur ríkisstjórnin notað þennan tíma til góðs, fyrir fólkið í landinu? Það fer mikil orka í að rífast innbyrðis og reyna að láta stjórnmálin snúast um eitthvað allt annað en það sem raunverulega brennur á fólkinu í landinu. Samfylkingin tekur ekki þátt í þessu.

Í sumar vorum við að hugsa um heilbrigðismál — og vinna úr upplýsingum frá hátt í 40 opnum fundum með almenningi um land allt, og öðru eins af fundum á vinnustöðum, með fólki af gólfinu og sérfræðingum um heilbrigðiskerfið.

Við viljum mæta til leiks með raunsæjar lausnir sem endurspegla þau skref sem meirihluti þjóðar vill að verði tekin í grundvallarmálaflokkum. Fólkið í landinu skilur vel að það er ekki hægt að gera allt. Það vill bara að stjórnmálafólk sé hreinskilið um þá vegferð sem það treystir sér í. Eða eins og ágætur maður sem ég rakst á á kaffihúsi um daginn sagði: „Maður gerir ekki miklar kröfur til stjórnmálamanna. Bara að þau geri það sem þau segjast ætla að gera.“

Þess vegna höfum við í Samfylkingunni viðurkennt að það þarf að forgangsraða; bæði á næsta kjörtímabil og í þeirri undirbúningsvinnu sem flokkurinn hefur þegar hafið með fjölda fólks um land allt. Það er efnahagur, velferð og öryggi fólks — sem er númer 1, 2 og 3 hjá okkur.

Góðir landsmenn, fyrir lok þessa mánaðar mun Samfylkingin kynna: Örugg skref — í heilbrigðis- og öldrunarmálum.

Verklýsingu fyrir nýja ríkisstjórn; fimm þjóðarmarkmið í þessum veigamikla málaflokki, sem stendur fólki svo nærri frá degi til dags; ásamt aðgerðum — öruggum skrefum í rétta átt sem Samfylkingin vill stíga í nýrri ríkisstjórn að loknum næstu kosningum.

 Við höfum hlustað, meðtekið og sett á blað hvernig við viljum tryggja að grunnurinn sé í lagi; að fólk finni fyrir öryggi — hvar sem það býr — og hafi fastan tengipunkt við heilbrigðiskerfið; hvernig við drögum úr skriffinnsku og tryggjum að heilbrigðisstarfsfólk hafi meiri tíma með sjúklingnum, svo dæmi séu nefnd.

Þetta er það sem við erum að gera á meðan ríkisstjórnin er upptekin við að rífast við sjálfa sig um sín eigin sjálfsköpuðu vandamál: Sitt eigið stjórnleysi í útlendingamálum, sitt eigið virkjanastopp og sitt eigið endalausa hringl með hvalveiðar.

En það eina sem ríkisstjórnin virðist vera algjörlega sammála um innbyrðis er að halda áfram að reka skaðlega efnahags- og velferðarstefnu, sem grefur undan stöðugleika og bítur í skottið á sér. 

Þetta blasti við landsmönnum síðast í gær, þrátt fyrir ítrekuð loforð ráðherra um bót og betrun þegar kemur að stjórn efnahagsmála. Fjárlögin afhjúpa þau. Ríkisstjórnin heldur sig við óbreytta stefnu frá fjármálaáætlun í vor og árið þar á undan, að því er virðist óháð aðstæðum í samfélaginu. Á tímum viðvarandi verðbólgu og eftir fjórtán vaxtahækkanir í röð. Þannig kallar ríkisstjórnin enn hærri vexti yfir heimilin — með því að velta allri ábyrgð á baráttunni við verðbólguna í fang seðlabankans.

En það sem er alvarlegast er að úrræðaleysi ríkisstjórnarinnar kyndir undir óróa á vinnumarkaði — sem er hætt við að leiði til enn meiri verðbólgu. Og það er í besta falli broslegt, eftir markvissa fjölgun ráðherrastóla, að nú eigi aðhaldið nær allt að koma frá hagræðingu í efsta stjórnsýslulaginu, sem þó lekur í gegnum allt kerfið. En enginn kjarapakki — ekkert gert til að koma í veg fyrir að kjarabætur verði einvörðungu sóttar í gegnum launaliðinn — sem ríkið fær svo sjálft í fangið af fullum þunga. Þetta kallast að sjá ekki skóginn fyrir trjánum.

Hvað er til ráða? Við breytum ekki grundvallaratriðum í efnahags- og velferðarstefnunni með breytingartillögum. En Samfylkingin mun halda áfram að leggja fram kjarapakka, fullfjármagnaða og gott betur, til að vinna gegn verðbólgu og stuðla að ró á vinnumarkaði. Maður vonar bara að ríkisstjórnin hætti að benda á alla aðra og fari að horfast í augu við eigin ábyrgð.

Góðir landsmenn. Samfylkingin er stjórnmálaflokkur sem hefur mikinn metnað fyrir hönd íslensku þjóðarinnar. En sá metnaður má aldrei verða til þess að við missum tengsl við veruleika og þarfir fólksins í landinu — eins og þörfina fyrir stöðugleika, festu og öryggi.

 Þess vegna boðum við engin heljarstökk heldur örugg skref. Í rétta átt. Við skiljum að það eru dýrmætir þættir í okkar samfélagi, í okkar umhverfi, sem binda okkur saman — og sem okkur ber skylda til að vernda og varðveita, fyrir fólkið í landinu og fyrir komandi kynslóðir.

Í heimi hraðra breytinga getur fólk misst fótfestu og upplifað óöryggi. Og þá getur þráin eftir því að vernda, varðveita og passa upp á ákveðið jafnvægi orðið þungamiðjan í jafnaðarstefnu — sem er afgerandi í efnahags- og velferðarmálum og sem setur öryggi og virðingu fólks í fyrsta sæti.

Jafnaðarstefna sem tryggir fólki öryggi og virðingu í daglegu lífi felur líka í sér mikilvægan boðskap um að engin manneskja þurfi að óttast um öryggi sitt vegna þess hver hún er. Við verndum einmitt og varðveitum það sem okkur er kærast, samfélagslegt traust, með því að taka fólki eins og það er. Án þessa trausts og virðingar fyrir fólki molnar undan samstöðunni sem við þurfum svo á að halda ef við ætlum að ráðast saman í þá vegferð sem framundan er — vegferð sem Samfylkingin vill veita forystu — að endurreisa velferðarkerfið á Íslandi.

 Forseti — góðir landsmenn, þetta er sá valkostur sem Samfylkingin býður upp á: Örugg skref, velferð og virðing  — engin heljarstökk. Það er loforð okkar og loforð mitt til ykkar. Orð eru til alls fyrst. En mestu skiptir að Samfylkingin noti áfram tímann í stjórnarandstöðu til að sýna hvernig við vinnum og hvernig við munum stjórna — í ríkisstjórn, fáum við til þess umboð. Kjörtímabilið er hálfnað. En línurnar eru að skýrast. Og það eru verkin sem tala.

Ræða Kristrúnar Frostadóttur formanns Samfylkingarinnar í umræðum um stefnuræðu forsætisráðherra á Alþingi þann 13. september 2023.  

Kristrún: „Örugg skref, velferð og virðing  — engin heljarstökk“

Samstarf Ungs jafnaðarfólks og ASÍ-UNG hefur aukist að undanförnu og verið formgert. Á meðal þátttakenda í Nordenskolan í ár var Ástþór Jón Ragnheiðarson, forseti ASÍ-UNG og starfsmaður Verkalýðsfélags Suðurlands, sem svaraði nokkrum spurningum um námskeiðið.

Hvernig var í Nordenskolan og hver voru helstu umfjöllunarefni?
„Það var fróðlegt og skemmtilegt og svo eru tengslin ekki síður mikilvæg – bæði við allskonar fólk úr verkalýðshreyfingunni og jafnaðarflokkum Norðurlanda og líka í þessum öflugi hópi sem tók þátt frá Íslandi. Fyrri hluti námskeiðsins var rétt utan við Helsinki þar sem finnska alþýðusambandið er með aðstöðu fyrir svona lagað og seinni hlutinn var í höfuðstöðvum Dansk Metal í Kaupmannahöfn, félags málmiðnaðarmanna. Að því loknu tók ég þátt verkalýðsþingi Norðurlanda sem er haldið á hverju ári af SAMAK samhliða leiðtogafundi þar sem voru meðal annars gestgjafinn Mette Frederiksen, Jonas Gahr Støre, Magdalena Andersson og Kristrún Frostadóttir, ásamt forsetum alþýðusambandanna. Það er auðvitað mjög gagnlegt að kynna sér hvernig verkalýðshreyfingin vinnur á Norðurlöndum.

Í stórum dráttum var helsta umfjöllunarefni námskeiðsins norræna samfélagsmódelið – og stoðir þess sem eru skipulagður vinnumarkaður, ábyrg hagstjórn og sterkt velferðarkerfi. Ég hef mestan áhuga á aðkomu stéttarfélaganna að þessu og kem sjálfur þaðan – regluverki um starfsemi þeirra, umgjörð kjarasamninga og svo framegis. En samspilið við stjórnmálin er líka mikilvægt og ég vann hópverkefni sem gekk út á að meta árangur sósíaldemókrata í þingkosningum í samhengi sýnileika almenns verkafólks og verkalýðsleiðtoga á framboðslistum flokkanna. Það virðist vera samband þar á milli – þannig að meiri árangur náist þegar þessi tenging er sterkari,“ segir Ástþór Jón.

Hver er helsti ávinningurinn af svona námskeiði – lærdómur, tengsl, innblástur eða annað?
„Það fer líklega eftir hverjum og einum en þetta skiptir allt máli. Í mínu tilfelli held ég að tengslanetið sé mesti ávinningurinn og stemningin í þessum stóru flokkum og samtökum launafólks sem maður getur ekki upplifað með því að lesa sér bara til á netinu. Þannig að já það veitir innblástur í rauninni að fara út og kynna sér þetta. Á Norðurlöndum hefur tekist vel til við sameiningu verkalýðsfélaga – og í Danmörku er meira að segja búið að ganga svo langt að sameina stéttarfélög nær alls launafólks í einu sambandi, að undanskildum félögum langskólagenginna.

Ég horfi líka sérstaklega til þess hvernig verkalýðshreyfingin nær mestum árangri við að virkja ungt fólk til þátttöku. Þetta eru auðvitað fjölmennari lönd og félögin sterkari sem því nemur – til dæmis er finnska ASÍ-UNG með formann í fullu starfi og skilgreindan hluta af skrifstofunni sem sinnir öllu því sem snýr að yngra fólki og þar með framtíð hreyfingarinnar. Það er mikil fagmennska þarna og líka mikið stolt og sterk verkalýðshefð – enda hefur norræna verkalýðshreyfingin, og stjórnmálaflokkar hennar, byggt upp einhver farsælustu samfélög í heiminum. Ísland er ekki langt undan en við getum enn lært ýmist af nágrönnum okkar.“

Hvaða skoðun hefur þú á samstarfi verkalýðshreyfingar og jafnaðarflokka á Norðurlöndum?
„Í grunninn hef ég nálgast þetta þannig að verkalýðshreyfingin á Íslandi eigi að vera ópólitísk – þó að það sé í raun annað uppi á teningnum á Norðurlöndum. Ég hef verið skeptískur á fyrirkomulagið þar en um leið er í raun óhjákvæmilegt að það sé langmest svörun á milli verkalýðshreyfingar og flokka sem líta beinlínis á sig sem pólitískan arm hennar, eins og norrænu jafnaðarflokkarnir hafa gert. Og ef á meðan það er einkum einn stjórnmálaflokkur sem vill vinna þétt með verkalýðshreyfingunni þá er eðlilegt að þar sé samgangur og samstarf.

Kannski má segja að sjónarmið mín hafi þróast á þá leið að ég hef færst frá því að vilja ekki samstarf milli til dæmis Alþýðusambands Íslands og einstakra stjórnmálaflokka yfir í að segja: Þeim sem vilja samstarf við okkur skulum við taka vel og opna faðminn. Eins og staðan er í íslenskum stjórnmálum núna þá sýnist mér einn flokkur vilja dýpka samstarfið við ASÍ og ég vil bjóða hann velkominn. Það er Samfylkingin – sem hefur breyst mikið upp á síðkastið og leitað aftur í kjarnann, að mínu mati til hins betra.

Við þurfum meira af almennu launafólki inn á þing. Það mætti gjarnan vera fólk með djúpar rætur í verkalýðshreyfingunni og jafnvel verkalýðsleiðtogar. En aðalatriðið er bara að verkafólk geti átt sína fulltrúa á Alþingi sem hafa raunverulegan skilning á raunum, draumum og þrám þess stóra hóps. Ég er á þeirri skoðun að þetta skipti miklu máli en sé engan veginn sjálfgefin niðurstaða. Samfylkingin ætti að mínu mati að sjá til þess að verkafólk eða almennt launafólk skipi að minnsta kosti eitt sæti af fjórum efstu sætum á öllum framboðslistum til Alþingiskosninga. Það myndi styrkja flokkinn.“

* * *

Ásamt Ástþóri Jóni voru fulltrúar ungliða úr röðum ASÍ sem tóku þátt í Nordenskolan í ár þau Gunnar Hafsteinn Kristjánsson (í Félagi verslunar- og skrifstofufólks á Akureyri), Haraldur Örn Arnarson (í Grafíu og formaður RSÍ-UNG) og Svanfríður Guðrún Bergvinsdóttir (í Verkalýðsfélagi Vestfjarða). Fulltrúar Ungs jafnaðarfólks voru þau Jóhann Páll Jóhannsson þingmaður, Nanna Hermannsdóttir háskólanemi í Svíþjóð og Pétur Marteinn Urbancic Tómasson lögfræðingur.

Sjö ungliðar úr aðildarfélögum Alþýðusambands Íslands (ASÍ) og Samfylkingunni sóttu í vetur Nordenskolan sem er árlegt námskeið um norræna samfélagsmódelið á vegum Samráðsnefndar jafnaðarflokka og alþýðusambanda á Norðurlöndum (SAMAK).

Ungliðar úr ASÍ og Samfylkingu stúdera norræna módelið

Leit um „��“

2746 niðurstöður fundust við leit að „��“

Póstlisti Samfylkingarinnar

Samfylkingin

Flokkurinn

Flýtileiðir

Um Samfylkinguna

Vertu í bandi:

Leit um „���������������������������������������������������“

2746 niðurstöður fundust við leit að „���������������������������������������������������“