Öflug og þróttmikil velferðarþjónusta

Samfylkingin vill að Ísland sé samfélag þar sem er gott að eldast. Eldra fólk á að njóta virðingar, öryggis og tækifæra, vera sjálfs sín ráðandi, taka sjálft ákvarðanir um eigin mál og leggja til samfélagsins eftir því sem aðstæður leyfa. Við viljum að aldraðir búi við heilsueflandi umhverfi sem veitir hvata til athafna, hreyfingar og samskipta í daglegu lífi.

Samfylkingin leggur höfuðáherslu á að tryggja afkomuöryggi allra þegar komið er á efri ár. Enginn á að þurfa að búa við fátækt á ævikvöldi sínu og engum má ætla að framfleyta sér á tekjum sem eru lægri en lægstu laun. Tryggja þarf örugga framfærslu eldra fólks, sem býr við mjög íþyngjandi húsnæðiskostnað, svo sem á almennum leigumarkaði. Samfylkingin vill að greiðslur almannatrygginga hækki árlega í samræmi við raunverulega launaþróun í landinu og standi undir mannsæmandi framfærslu. Samfylkingin vill ráðast af krafti gegn alltof skörpum tekjutengingum almannatrygginga með því að hækka frítekjumörk og tryggja að fólk njóti ávinnings af því að hafa greitt í lífeyrissjóði um ævina. Samfylkingin telur að í gildandi regluverki almannatrygginga sé gengið of langt í tekjutengingu ellilífeyris. Við teljum brýnt að strax verði hafist handa um endurskoðun kerfisins, þar sem dregið verði úr skerðingum og sniðnir af því aðrir agnúar, með það að markmiði að ná meiri sátt um þetta mikilvæga kerfi.

Flest eldra fólk býr á og rekur eigin heimili. Þessum hópi þarf að tryggja fullnægjandi framboð á viðeigandi húsnæði auk tækifæra til samfélagslegrar virkni, menntunar og atvinnuþátttöku með möguleikanum á sveigjanlegum starfslokum og hlutastörfum. Það eldra fólk sem þarf aðstoð á að njóta fyrsta flokks heimaþjónustu, heimahjúkrunar og geðþjónustu, sem við viljum að miði í auknum mæli við þarfir hvers og eins. Samfylkingin leggur áherslu á að eldra fólk njóti stuðnings til að geta lifað sjálfstæðu lífi á eigin heimili, kjósi það svo. Þó er ljóst að ráðast verður í stórátak til að fjölga dvalar- og endurhæfingarrýmum sem og hjúkrunarrýmum fyrir þau sem þess þurfa þar sem heimilisfólki stendur til boða fullnægjandi heilbrigðisþjónusta, bæði á sviði líkamlegrar og andlegrar heilsu. Á stofnunum sem þjóna öldruðum þarf að vera tryggt að öll njóti öryggis og virðingar óháð kynhneigð, kynvitund, uppruna eða trúarbrögðum og að tekið sé tillit til óska þeirra, til dæmis um fyrirkomulag persónulegrar þjónustu og hjúkrunar.

Á næstu tuttugu árum má vænta þess að hlutfall fólks 67 ára og eldri hækki um helming. Brýnt er að hið opinbera og aðilar vinnumarkaðarins taki höndum saman um að bregðast við þessari þróun. Samfylkingin vill að áfram verði unnið að styrkingu íslenska lífeyriskerfisins sem byggist á söfnun í samtryggingarsjóði með skylduaðild, gegnumstreymi almannatrygginga og séreignarsparnaði. Lífeyrissjóðirnir standa þegar undir stærstum hluta kerfisins og er líklegt að vægi þeirra vaxi enn á næstu árum. Almannatryggingar munu þó áfram að gegna mikilvægu hlutverki til að tryggja afkomuöryggi eldra fólks.